Đau vùng kín trong và sau quan hệ có thể do vài nguyên nhân. Điều trị vấn đề này phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân.
Hình minh họa.
Theo các bác sĩ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP.HCM), dưới đây là những nguyên nhân khiến bạn cảm thấy đau vùng kín sau quan hệ cũng như là làm cách nào để giảm và phòng ngừa:
Thiếu chất bôi trơn
Một trong những nguyên nhân rất thường gặp gây đau vùng kín trong và sau quan hệ là thiếu chất bôi trơn. Thông thường, â.m đ.ạo sẽ tiết dịch nhờn để đáp ứng với các kích thích cũng như là một yếu tố làm sạch tại chỗ.
Tuy nhiên mặc dù cảm giác khô rát â.m đ.ạo thường hay gặp ở thời điểm mãn kinh,
Nhưng nếu nồng độ Estrogen thấp trong bất kì thời điểm nào trong độ t.uổi sinh sản cũng có thể gây ra khó chịu này.
Sử dụng b.ao c.ao s.u (dạng có chất bôi trơn) hoặc sử dụng trực tiếp chất bôi trơn có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn.
Thiếu cảm xúc
Trong một vài trường hợp người phụ nữ không cảm thấy sẵn sàng hoặc hứng thú với việc quan hệ t.ình d.ục, điều này làm họ không có được sự chuẩn bị đầy đủ.
Trong trường hợp này, đa số người phụ nữ cảm thấy không thoải mái hoặc đau trong và sau quan hệ.
Nồng độ Estrogen thấp
Nồng độ Estrogen thay đổi theo các biến động trong cuộc đời của người phụ nữ, chẳng hạn như dậy thì, mãn kinh hay mang thai.
Những thời điểm này có thể làm cho nồng độ Estrogen trong m.áu thấp, điều nay có thể gây ra các triệu chứng như đau khi quan hệ, bốc hỏa, mệt mỏi hoặc thay đổi tâm trạng.
Lựa chọn điều trị thường khá đa dạng trong đó có sử dụng nội tiết bổ sung.
Mãn kinh
Hiệp hội Mãn kinh Bắc Mỹ kết luận: Mãn kinh làm khô â.m h.ộ âm đạo, làm thành â.m đ.ạo mỏng hơn cũng như nhỏ lại. Những thay đổi này làm giảm chất bôi trơn cũng như tính linh hoạt của vùng kín, dẫn tới đau khi quan hệ. Nên trao đổi với bác sĩ về những lựa chọn điều trị đồng thời sử dụng chất bôi trơn trong quá trình quan hệ.
Có tổn thương â.m h.ộ, â.m đ.ạo trước đó
Những tổn thương đã có trên vùng kín làm cho việc quan hệ trở nên khá khó chịu, chẳng hạn như sau sinh thai to có thể để lại sẹo lớn ở vùng tầng sinh môn, dẫn tới hoạt động t.ình d.ục sau đó trở nên khó khăn cho người phụ nữ. Trường hợp này, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để điều trị vết sẹo này.
Dị ứng với Latex
Dị ứng với Latex có thể gây ra cảm giác ngứa ngáy, bỏng rát hoặc đau khi quan hệ có sử dụng b.ao c.ao s.u dạng Latex (thiên nhiên). Nếu như bạn gặp phải tình trạng dị ứng, bạn chỉ cần sử dụng dạng bao su từ hợp chất khác, chẳng hạn như cao su tổng hợp,
Các bệnh lý về da
Các bệnh lý về da, chẳng hạn như viêm da có thể làm cho da nức nẻ hoặc l.ở l.oét vùng gần â.m h.ộ. Các tổn thương da này có thể làm đau trong và sau khi quan hệ. Đôi khi, điều bạn cần làm là tránh các yếu tố gây kích ứng da chẳng hạn như những sản phẩm để chăm sóc da, giặt tẩy hoặc kể cả một vài dạng chất bôi trơn.
Đau â.m h.ộ – hội chứng Vulvodynia
Hội chứng Vulvodynia là tình trạng đau ở vùng â.m h.ộ. Cơn đau có xu hướng nằm ở vị trí ngoài của â.m đ.ạo. Sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật có thể có hiệu quả để điều trị tình trạng này.
Nang buồng trứng
Nang buồng trứng có dạng túi thường chứa dịch bên trong hình thành trên buồng trứng. Tình trạng này có thể gây ra vài triệu chứng chẳng hạn như đau vùng chậu, đau khi quan hệ và tiểu khó.
Bác sĩ có thể sử dụng thuốc giảm đau hoặc nội tiết để làm giảm các khó chịu do nang buồng trứng gây ra. Ở những trường hợp nặng hơn, khi mà cơn đau do nang buồng trứng kéo dài và tăng dần lên, có thể cần phải phẫu thuật.
Co thắt â.m đ.ạo
Co thắt â.m đ.ạo làm cho cơ ở giữa â.m đ.ạo và h.ậu m.ôn co thắt một cách không tự chủ.
Điều này làm cho quá trình g.iao h.ợp trở nên khó khăn và đau cho người phụ nữ. Một vài lựa chọn điều trị cho tình trạng này bao gồm: vật lý trị liệu; bài tập thư giãn; sử dụng các phương pháp để làm giãn nở â.m đ.ạo; tâm lí trị liệu; một số thuốc.
Viêm â.m đ.ạo
Nhiễm vi khuẩn hay nấm gây ra tình trạng viêm â.m đ.ạo. Các triệu chứng của tình trạng này bao gồm: tiết dịch bất thường, ngứa và đau hạ vị. Khi chẩn đoán nhiễm khuẩn, các bác sĩ sẽ sử dụng kháng sinh hoặc kháng nấm trong trường hợp nhiễm nấm để điều trị.
Nhiều phụ nữ lại không có triệu chứng khi viêm â.m đ.ạo, những trường hợp này chỉ phát hiện được thông qua khám phụ khoa định kì. Vì vậy, mỗi năm bạn nên kiểm tra sức khỏe tổng quát ít nhất một lần.
N.hiễm t.rùng tiểu
N.hiễm t.rùng tiểu xảy ra khi vi khuẩn từ vùng h.ậu m.ôn hoặc ngoài da đi vào trong niệu đạo để lên tới bàng quang hoặc thận. Theo CDC Hoa Kỳ, n.hiễm t.rùng tiểu có triệu chứng khá giống với một số bệnh lý lây qua đường t.ình d.ục (STIs).
Vì vậy, bạn nên khám bác sĩ nếu thấy có các triệu chứng chẳng hạn như: tiểu nhiều lần; đau hoặc nóng rát khi đi tiểu; tiểu ra m.áu.
Bác sĩ sẽ điều trị n.hiễm t.rùng tiểu bằng kháng sinh sau khi chẩn đoán được bệnh thông qua xét nghiệm nước tiểu và khám bệnh.
Viêm bàng quang
Viêm bàng quang là tình trạng mạn tính khiến thành bàng quang bị kích ứng và viêm. Một vài triệu chứng thường gặp bao gồm cảm thấy nặng vùng dưới hoặc đau xung quanh vùng xương mu hay bàng quang, đau khi quan hệ, tiểu nhiều lần,..
Điều trị thường chỉ có thể giúp giảm đau, khó có thể chữa được tình trạng bệnh. Những lựa chọn điều trị bao gồm thuốc, phẫu thuật và các bài tập hỗ trợ bàng quang.
Sa bàng quang
Các cơ và mô ở sàn chậu cung cấp sự nâng đỡ cho bàng quang. Theo thời gian hoặc khi có các chấn thương, các yếu tố nâng đỡ trở nên bị suy yếu làm cho bàng quang có thể sa vào ống â.m đ.ạo.
Mặc dù vài người có thể không biểu hiện bất kì dấu hiệu nào, đa số các trường hợp sẽ thấy đau ở â.m đ.ạo, n.hiễm t.rùng tiểu hoặc đau khi quan hệ t.ình d.ục.
Điều trị bao gồm: phẫu thuật, sử dụng thuốc hoặc các phương pháp vật lý trị liệu để cải thiện cơ vùng sàn chậu.
Nhiễm Chlamydia
Chlamydia là một bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục có thể bị bỏ sót ở nhiều người. Tuy nhiên, CDC chỉ ra rằng một vài triệu chứng có thể do Chlamydia gây ra như: nóng rát khi đi tiểu, tiết dịch â.m đ.ạo bất thường và đau khi g.iao h.ợp. Điều trị phù hợp ở tình trạng này là sử dụng kháng sinh.
Nhiễm Herpes
Herpes là một bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục gây ra các mụn nước vùng cơ quan s.inh d.ục. Hiện chưa có biện pháp nào chữa khỏi Herpes. Tuy nhiên, một số thuốc có thể làm giảm số lượng và mức độ của đợt bùng phát bệnh.
Bệnh lậu
Lậu là bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục. Không phải tất cả các trường hợp nhiễm bệnh đều có triệu chứng. Tuy nhiên, nếu không điều trị lậu có thể gây ra các biến chứng khá nguy hiểm chẳng hạn như vô sinh.
Những triệu chứng thường gặp của nhiễm lậu bao gồm: tăng tiết dịch bất thường â.m đ.ạo; tiểu đau hoặc nóng rát; ra huyết â.m đ.ạo giữa chu kì; đau khi quan hệ.
Phương pháp điều trị được lựa chọn là sử dụng kháng sinh. Những trường hợp không được điều trị bằng kháng sinh, tình trạng viêm vùng chậu sẽ trở nên nặng hơn.
Tình trạng kháng thuốc càng trở nên phổ biến, điều này làm cho việc điều trị càng trở nên khó khăn hơn. Nếu n.hiễm t.rùng không đáp ứng với điều trị hoặc các triệu chứng không giảm, bạn cần phải khám bác sĩ sớm.
Bệnh Lichen xơ hóa
Đây là bệnh lý khá hiếm làm viêm vùng da quanh bộ phận s.inh d.ục. Bệnh thường diễn ra trước t.uổi dậy thì hoặc sau mãn kinh. Theo các tổ chức sản phụ khoa thì bệnh Lichen có thể gây ra đau, ngứa và nóng rát vùng â.m đ.ạo. Điều trị cần tích cực sử dụng Steroids để làm giảm sự xơ hóa tại chỗ.
Không có biện pháp nào để chữa khỏi bệnh này, chính vì vậy mà điều trị sẽ kéo dài suốt đời.
Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý mà mô giống trong nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Một số triệu chứng thường gặp của bệnh này bao gồm: đau trong và sau khi quan hệ; vô sinh; đau vùng chậu; ra huyết â.m đ.ạo bất thường; một số vấn đề về tiêu hóa.
Điều trị bao gồm: giảm đau, điều trị nội tiết hoặc phẫu thuật để loại bỏ mô nội mạc lạc chỗ.
Bị xâm hại t.ình d.ục trước đó
Ở những bệnh nhân bị xâm hại t.ình d.ục trước đó, thường sẽ cảm thấy đau khi quan hệ t.ình d.ục và điều này càng làm cho â.m đ.ạo trở nên căng hay co thắt hơn nữa. Trong trường hợp này, điều trị là tư vấn tâm lý kết hợp với những bài tập hỗ trợ sàn chậu để có thể làm giảm co thắt vùng chậu.
Ngay khi thấy đau trong và sau khi quan hệ mà không giảm kể cả khi bạn đã sử dụng chất bôi trơn hoặc 1 số biện pháp khác, bạn nên đi khám bác sĩ để có thể tìm ra được nguyên nhân của vấn đề. Cũng như khi bạn có các dấu hiệu như ngứa, nóng rát hay tiết dịch â.m đ.ạo có mùi hôi, tốt nhất bạn cũng nên đi khám bác sĩ.
Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây đau â.m đ.ạo sau khi quan hệ, để điều trị có hiệu quả hay có các biện pháp phòng ngừa bạn nên trao đổi cụ thể với bác sĩ.
Sử dụng nội tiết tố nam để chuyển giới khiến bụng lớn nhanh như thổi
Không mang thai nhưng bụng của người phụ nữ lớn nhanh khiến việc đi lại, ăn uống trở nên khó khăn hơn bình thường.
Khối u nặng 2,7 kg được lây ra từ bụng người phụ nữ
Người phụ nữ 30 t.uổi vào Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TPHCM) sau khi thấy bụng mình sao lớn nhanh như thổi. Chỉ trong vòng 4-5 tháng, chị thấy nặng nề và khó khăn khi đi lại, ăn uống và cả sinh hoạt hàng ngày.
Bác sĩ Nguyễn Tiến Minh – Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – chia sẻ, bệnh nhân được siêu âm bụng tổng quát và chụp cộng hưởng từ (MRI). Các bác sĩ phát hiện có khối u rất lớn trong bụng, nghi ngờ là u xơ – cơ tử cung. Bệnh nhân nhập khoa Phụ sản của bệnh viện để tiếp tục điều trị.
Khối u xơ quá lớn, kích thước tăng khá nhanh trong thời gian ngắn nên có thể là nguy cơ ung thư tử cung. Đồng thời dựa trên kết quả các xét nghiệm m.áu, các bác sĩ đã hội chẩn và quyết định phẫu thuật bóc khối u xơ – cơ tử cung cũng như cố gắng bảo tồn tử cung.
Sau khi mở bụng, các phẫu thuật viên của khoa Phụ sản phát hiện khối u xơ – cơ tử cung nằm ở vị trí mặt trước tử cung, chỉ đính một phần vào thân tử cung nên chỉ bóc tách khối u xơ cơ và khâu phục hồi lại thành cơ tử cung.
Khối u nặng 2,7 kg (tương đương một trái dưa hấu, với chiều dài gần 30cm) được lấy ra khỏi bụng qua đường mổ dài (từ khớp mu – trên rốn 5 cm). Điều may mắn, kết quả giải phẫu bệnh cho thấy đây không phải là khối u ác tính. Sau mổ, bệnh nhân phục hồi sớm, vết mổ lành tốt và được cho xuất viện.
Bệnh nhân sử dụng nội tiết tố nam kéo dài 6 tháng
Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Minh, bệnh nhân cho biết mình có sử dụng nội tiết tố nam – testosterone dài ngày tại phòng khám tư. Chị sử dụng với mục đích chuẩn bị trước khi được chuyển đổi giới tính sang đàn ông.
Quá trình sử dụng thuốc nội tiết tố testosterone của bệnh nhân này được phòng khám tư chỉ định trong vòng 6 tháng, với tiêm thuốc mỗi 3 tuần tại phòng khám tư. Tuy nhiên, bệnh nhân lại không được theo dõi định kỳ về các tác dụng phụ của thuốc ở những cơ sở y tế có chuyên môn.
Trong quá trình sử dụng nội tiết tố nam testosterone, bệnh nhân nhận thấy bụng có lớn lên dần nhưng vì tâm lý chủ quan, không đi khám và chụp siêu âm đầy đủ nên đã không phát hiện sớm khối u xơ cơ tử cung đang gia tăng kích thước trong bụng.
Sau khi kết thúc liệu trình sử dụng testosterone 6 tháng, trong gần 2 tháng ngưng thuốc, bệnh nhân vẫn thấy bụng tiếp tục lớn dần nên đã đi khám và nhập viện vào khoa Phụ sản của bệnh viện để tiếp tục điều trị.
Bác sĩ Minh cho biết u xơ – cơ tử cung hay gặp ở phụ nữ trong độ t.uổi sinh sản, tăng dần theo t.uổi và thường gặp nhất ở khoảng 40 t.uổi. Đây là dạng u phụ thuộc vào nội tiết, trong đó estrogen và progesterone (nội tiết tố nữ) đóng vai trò chủ chốt trong sự phát triển. Nhưng trong và sau khi chích testosterone, khối u xơ cơ tử cung có thay đổi kích thước rõ rệt.
Trong khi, theo y văn trước đây dường như nội tiết tố nam testosterone không phải là nguy cơ của u xơ cơ tử cung. Nhưng theo một nghiên cứu kéo dài 13 năm của đại học Stanford (Mỹ), nồng độ testosterone cap trong m.áu vẫn làm tăng nguy cơ phát triển u xơ cơ tử cung.
