7h tối, dãy hành lang dẫn đến phòng mổ, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, vang lên tiếng lọc cọc của xe đẩy cấp cứu và những bước chân rất gấp của các y bác sĩ.
“Sản phụ diễn biến xấu rất nhanh, có dấu hiệu suy thai, cần phải mổ cấp cứu gấp”, một bác sĩ nhận định tình hình.
Nằm trên xe đẩy, sản phụ L.T.K. lả dần đi, chút sức lực còn lại chị dành hết cho việc hít thở thật sâu, nhưng lạ thay gắng sức đến mấy cơ thể cũng dường như không nhận thêm chút dưỡng khí nào. Thế nhưng trong tình huống “ngàn cân treo sợi tóc này”, điều mà chị nghĩ đến không phải sự an nguy của bản thân, mà là cô con gái đang mang trong bụng.
Thời điểm này, mẹ con sản phụ K. đã bước vào cuộc hành trình đối đầu với căn bệnh Covid-19 được hơn 10 ngày. Thế nhưng, cuộc chiến ác liệt nhất của chị và con gái vẫn còn ở phía trước.
Bước vào cuộc chiến với Covid-19
Chị K. là một cô giáo tiểu học ở bản Tân Lập, xã Si Pa Phìn, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. Vừa tháng 8 năm trước, gia đình chị đón niềm vui lớn khi chị mang thai sau 11 năm chạy chữa hiếm muộn.
Càng gần ngày dự sinh, hy vọng và niềm hạnh phúc của gia đình nhỏ lại càng lớn dần lên. Thế nhưng điều không ai ngờ lại xảy đến ở tuần thai thứ 34.
Chị L.V.K. (trái) tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
“Đó là một buổi sáng đầu tháng 5, tôi nhận được thông báo 1-2 giờ nữa sẽ được đưa vào khu cách ly vì một cô giáo trong trường đã có kết quả dương tính SARS-CoV-2. Hành trang lên đường cũng chẳng có gì nhiều ngoài tư trang, mấy bộ quần áo, vì tôi và cả nhà đều nghĩ chỉ vào cách ly xong 14 ngày rồi ra”, chị K. mở đầu câu chuyện, “Ai ngờ đi biền biệt cả mấy tháng trời!”.
10 giờ tối cùng ngày, nhận kết quả xét nghiệm dương tính SARS-CoV-2 từ một cán bộ y tế kèm theo lời nhắn “Chuẩn bị lên đường xuống bệnh viện thành phố”, mặt chị biến sắc, sự lạc quan ban sáng bị thay thế hoàn toàn bằng nỗi sợ.
Thứ cảm xúc tiêu cực này lại tăng lên gấp bội khi ngay ngày hôm sau, người sản phụ trẻ bắt đầu xuất hiện những triệu chứng đầu tiên.
“Thức dậy sau giấc ngủ trưa, tôi cảm thấy người mệt mỏi bất thường, cổ họng hơi rát. Lúc đó rất lo lắng vì sợ ảnh hưởng đến con”, chị nhớ lại.
Cảm thấy bản thân mất phương hướng, chị bấm máy gọi ngay về nhà. Thế nhưng những lời động viên từ xa lúc này của chồng cũng không giúp vơi đi nỗi lo nặng trĩu trong lòng người mẹ trẻ là bao.
Ca mổ đẻ cấp cứu được tiến hành khi tình trạng của sản phụ L.V.K. diễn tiến xấu nhanh.
Ngày thứ tư điều trị tại Điện Biên, tình trạng của chị K. tiếp tục nặng hơn, dấu hiệu lá phổi bị tổn thương cũng ngày một hiện rõ thông qua nhịp thở gấp.
Đ.ánh giá tiên lượng không tích cực, cộng với việc ngày dự sinh của sản phụ này cũng đang đến gần, các bác sĩ quyết định chuyển chị sang Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Chuyến xe xuất phát lúc 3h chiều ngày 18/5, đưa mẹ con sản phụ K. rời thành phố Điện Biên thẳng tiến về Hà Nội. Suốt hành trình kéo dài hơn 10 tiếng đồng hồ, chị chẳng thể nào chợp mắt, phần vì say xe, phần vì đường về nhà của hai mẹ con lại xa thêm một đoạn.
“Tâm trạng của tôi lúc đó rất hỗn độn. Tôi lo lắng vì biết tình trạng của mình đã nặng hơn, nhưng ngược lại cũng có những ý nghĩ tích cực khi được chuyển lên bệnh viện tuyến đầu, nơi hai mẹ con sẽ được điều trị tốt hơn”, chị K. kể.
Cuộc đua với Covid-19 trong phòng mổ cấp cứu
“Bệnh nhân suy hô hấp, đã mang thai 35 tuần và có dấu hiệu suy thai”, đó là chẩn đoán bước đầu của hội đồng chuyên môn Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương về tình trạng của sản phụ K. thời điểm vừa nhập viện.
Là ca bệnh đặc biệt, các phương án điều trị cho sản phụ K. nhanh chóng được xây dựng để có thể dự phòng cho mọi tình huống. Một ca mổ đẻ cấp cứu có thể phải thực hiện trong nay mai cũng là kịch bản được tính đến.
Xuyên suốt ca mổ, các y bác sĩ phải bóp bóng để hỗ trợ hô hấp cho sản phụ K.
Mỗi ngày trôi qua, tình trạng của chị nặng lên thấy rõ. Người mẹ trẻ lại càng thêm suy sụp khi cảm nhận thấy từng cái đạp của con cũng ngày một yếu hơn.
“Từ hôm chuyển viện tới trước ca phẫu thuật, tôi gần như không thể ngủ. Lòng tôi như có lửa đốt vì lo cho con, bởi cháu là tất cả với vợ chồng tôi”, giọng người phụ nữ bỗng nghẹn lại.
Kịch bản xấu nhất cuối cùng cũng đã xảy ra, đêm 21/5, chị K. suy hô hấp nặng. Sự sống của thai nhi bị đe dọa trực tiếp vì người mẹ thiếu oxy. Các bác sĩ lập tức hội chẩn, chỉ định mổ cấp cứu để giữ an toàn cho cả mẹ và con.
“Những bóng áo bảo hộ màu trắng, màu cam thấp thoáng sau ánh đèn mổ sáng lóa”, đó là những hình ảnh cuối cùng mà chị còn nhớ về lần vượt cạn đầu tiên của mình.
Em bé chào đời khỏe mạnh sau ca mổ dài một giờ đồng hồ.
Thời khắc sản phụ chìm vào “giấc ngủ dài”, cũng là lúc cả ê-kíp mổ gồm các y bác sĩ từ Khoa Cấp cứu, Sản, Nhi, Gây mê bước vào một cuộc đua sinh tử với Covid-19.
Theo lời kể của người trong cuộc, tính khẩn cấp của ca mổ này không phải tính bằng giờ, mà là bằng phút, bởi cả thai nhi và sản phụ đều đang yếu dần.
Qua lớp kính bảo hộ đã mờ đi phần nào vì hấp hơi, các y bác sĩ Khoa Sản tập trung cao độ để thực hiện ca mổ vừa nhanh, vừa chính xác. Trong khi đó, 2 thành viên khác của ê-kíp liên tục bóp bóng hỗ trợ hô hấp cho sản phụ K.
B.é g.ái chào đời nặng khoảng 2,8 kg.
Sau hơn một giờ đồng hồ, vị bác sĩ sản khoa đóng mũi chỉ cuối cùng. Ca phẫu thuật thành công tốt đẹp. B.é g.ái nặng gần 2,8 kg cất tiếng khóc chào đời ngay trên tuyến đầu chống dịch, mang lại niềm hạnh phúc vỡ òa cho các blouse trắng. Tuy nhiên, cuộc chiến chưa phải là đã kết thúc.
Với tình trạng suy hô hấp nặng, sản phụ K. được chuyển ngay sang Khoa Hồi sức tích cực để can thiệp thở máy. Trong khi đó, con gái chị được đưa đến Khoa Nhi bằng lồng ấp để chăm sóc đặc biệt.
3 tuần thở máy, 9 lần lọc m.áu cứu sống người mẹ trẻ
Tỉnh dậy giữa khu điều trị tại Khoa Hồi sức tích cực, chị K. nửa tỉnh, nửa mê vì tác dụng của t.huốc a.n t.hần, ký ức gần như trống rỗng. Thấy có người đi lại gần chị muốn ra hiệu nhưng cơ thể lại không nghe theo sự điều khiển của mình.
Sau khi ca mổ thành công, b.é g.ái được đưa xuống Khoa Nhi chăm sóc còn sản phụ K. được chuyển Khoa Hồi sức tích cực.
Vài ngày sau, khi sức khỏe đã tiến triển rõ rệt và cai được máy thở, các y bác sĩ bắt đầu kể cho chị nghe những câu chuyện về hành trình đặc biệt của hai mẹ con, mà chị đã “bỏ lỡ” suốt thời gian hôn mê.
Đó là hơn 3 tuần liền thở máy xâm nhập, 9 lần lọc m.áu với sự giám sát 24/24h của các y bác sĩ để giúp chị thoát nguy kịch; đó là câu chuyện 2 nữ điều dưỡng Khoa Nhi đã vắt sữa của mình, thay chị nuôi con trong những ngày đầu đời; và quan trọng nhất là tin con chị hoàn toàn khỏe mạnh, đã được đưa về Điện Biên cho ông bà chăm sóc.
Gói sữa 2 điều dưỡng Khoa Nhi dành tặng con sản phụ K.
Chị chia sẻ: “Cuộc gọi đầu tiên để gặp con, cổ tôi nghẹn lại không nói được gì, nước mắt cứ thế chảy ra, tay thì mân mê màn hình điện thoại để như được chạm vào cháu”.
Hành trình như một giấc mơ!
Cuộc phỏng vấn tạm gián đoạn vì tiếng khóc của trẻ con.
“Ngoan, mẹ thương!”, chị K. nhẹ nhàng dỗ con rồi tiếp tục mạch chuyện: “Điều trị ở Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương xong, tôi lại về Điện Biên cách ly thêm 21 ngày nữa, tính ra chỉ vừa về nhà với cháu chưa tròn một tuần. Trộm vía, cháu ăn ngoan bây giờ đã được hơn 5 kg. Đôi lúc ngẫm lại cả hành trình cứ như một giấc mơ”.
“Cháu tên là Lường Hạ Vy. “Hạ” là mùa cháu được sinh ra, từ “Vy” để kỷ niệm cuộc chiến với Covid-19, mà hai mẹ con đã cùng nhau vượt qua. Hy vọng rằng, thử thách đầu đời này sẽ giúp con kiên cường hơn khi trưởng thành”, chị cười nói.
Mẹ mắc COVID-19 sinh con khi thở máy hồi phục thần kỳ
Vào viện trong tình trạng nguy cấp, thai phụ mắc COVID-19 phải thở hoàn toàn bằng máy, quá trình điều trị có nhiều tiến triển nặng, nhiều lần lọc m.áu..Đến nay sau gần 1 tháng điều trị tích cực, bệnh nhân đã qua nguy kịch, ổn định sức khỏe và được chuyển ra khỏi đơn vị Hồi sức tích cực…
Bệnh nhân N.T.N, nữ (33 t.uổi, ở Bắc Ninh) có t.iền sử gù cột sống bẩm sinh, mang thai lần 2 được 32 tuần, cân nặng thai khi vào viện 1900gam. Bệnh nhân phát hiện dương tính SARS-CoV-2 vào ngày 7/6/2021, được điều trị ở bệnh viện tuyến dưới, cho thở oxy kính, thở oxy lưu lượng cao không đáp ứng, bệnh nhân ngày càng khó thở tăng dần.
Ngày 11/6, chị N. được chuyển đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Tại đây, các bác sĩ đ.ánh giá tình trạng và quyết định can thiệp đặt nội khí quản, thở máy thông số kĩ thuật cao để bảo tồn tính mạng cho cả mẹ và con.
Sau can thiệp bệnh nhân được chuyển đến khoa Hồi sức tích cực ngày 13/6, được an thần, thở hoàn toàn theo máy, nồng độ oxy tối đa 100%, chế độ với thông số kĩ thuật cao dành cho bệnh nhân ARDS. Qua phân tích các chất khí trong m.áu, cho thấy chỉ số chức năng phổi rất xấu, (chỉ số P/F đạt 100). Bệnh nhân có trụy tim mạch và phải hồi sức nâng huyết áp bằng việc bù dịch và duy trì thuốc vận mạch.
Với tình trạng nặng, sốc do độc tố vi rút, tụt huyết áp, phù ngoại vi và mí mắt. Các bác sĩ ngay lập tức can thiệp đặt catherer động mạch theo dõi huyết động và lọc m.áu hấp phụ Cytokines, duy trì cân bằng dịch, cân bằng nội môi.
Song song việc hồi sức cấp cứu cho mẹ, tình trạng sức khỏe thai nhi được đ.ánh giá sát sao, theo dõi tim thai, cơn co tử cung 2 lần/ngày. Đồng thời các bác sĩ chuyên khoa sản cũng giải thích, tiên lượng, trao đổi hướng xử trí để an toàn nhất có thể cho cháu bé.
Sang ngày thứ 2 tại ICU, bệnh nhân xuất hiện nhiều rối loạn, rối loạn điện giải (magie, can xi), rối loạn đông m.áu nặng nề (DDimer 7494 ng/ml), giảm albumin m.áu (22g/l), các bác sĩ tiếp tục chỉ định lọc m.áu lần thứ 2, kết hợp bù điện giải và albumin, chăm sóc tích cực khác.
Ngày thứ 3 tại ICU, mặc dù không tìm thấy điểm c.hảy m.áu, nhưng bệnh nhân có dấu hiệu mất m.áu nặng hồng cầu m.áu 2,88 triệu/ml (giá trị bình thường là 4,8-5,2), huyết sắc tố giảm mạnh Hb
Ngày 22/6/2021, sau 12 ngày thở máy và điều trị tích cực, kết hợp sử dụng an thần vận mạch, bù hồng cầu, albumin và điện giải, kết hợp nuôi dưỡng tĩnh mạch và lọc m.áu 3 lần liên tiếp, bệnh nhân đã được đ.ánh giá có tiến triển tốt, nhưng còn tiên lượng thở máy kéo dài, các bác sĩ chỉ định mở khí quản chăm sóc hô hấp tích cực.
Đến ngày 26/6, qua 16 ngày nhập viện và thở máy, cộng nuôi dưỡng thai, qua thăm khám, các bác sĩ sản khoa thấy bệnh nhân bắt đầu có dấu hiệu chuyển dạ, t.uổi thai được 35 tuần, cân nặng tương đương t.uổi thai. 14h cùng ngày, các bác sĩ tổ chức hội chẩn các chuyên khoa, thống nhất chỉ định phẫu thuật lấy thai cấp cứu.
Khoảng 30 phút sau, b.é g.ái nặng 2300g chào đời. Sau mổ, cả mẹ và con sức khỏe tạm ổn định. Con bệnh nhân được chuyển sang Bệnh viện Nhi Trung ương theo dõi tiếp, bệnh nhân được chuyển lại khoa Hồi sức tích cực tiếp tục thở máy, điều trị bệnh COVID-19 giai đoạn tiến triển nặng.
Sản phụ thứ 5 mắc COVID-19 sinh con tại BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã hồi phục.
Sau khi mổ lấy thai an toàn, sức khỏe bệnh nhân ổn định, không c.hảy m.áu, không phù, không xuất huyết, tình trạng phổi tốt lên. Đến 28/6, bệnh nhân được bỏ máy thở thành công.
Ngày 1/7, bệnh nhân được rút canuyn nội khí quản, xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính lần thứ nhất. Đến hôm nay 4/7, bệnh nhân sức khỏe rất tốt, tự đi lại bình thường tinh thần ổn định, được chuyển lên Khoa Nội Tổng hợp tiếp tục theo dõi đến khi đủ điều kiện xuất viện.
Theo các bác sĩ chuyên khoa Nhi, con của bệnh nhân được chăm sóc tích cực, đã ổn định, sức khỏe tốt. Các bác sĩ sẽ sớm đưa con trở về bên mẹ trong 1, 2 ngày tới. Đây là em bé thứ 5 chào đời tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương từ người mẹ mắc COVID-19.
2 người có bệnh nền mắc COVID-19 thoát “cửa tử”
Cũng trong hôm nay có thêm 2 bệnh nhân nguy kịch khác được chuyển ra khỏi đơn vị Hồi sức tích cực (ICU)- trong đó có trường hợp đặc biệt 51 ngày chăm sóc tích cực tại ICU. Cụ thể:
Bệnh nhân B.V.N, nam (61 t.uổi, ở Đà Bắc, Hòa Bình), có t.iền sử sốt rét , đợt trước vào viện có sốt không rõ nguyên nhân, gầy sút cân nhiều. Bệnh nhân có yếu tố dịch tễ và phát hiện dương tính vào ngày 7/5.
Ngày 14/5, bệnh nhân được chuyển đến Khoa Hồi sức tích cực trong tình trạng phải can thiệp đặt ống nội khí quản và thở máy, thể trạng suy kiệt, chức năng phổi suy giảm nặng nề.
Bệnh nhân được thở máy từ 14/5 – 29/6, và lọc m.áu 3 hấp phụ Cytokinse 3 lần, chăm sóc toàn diện, nuôi dưỡng qua ống thông kết hơp với nuôi dưỡng tĩnh mạch.
Cho đến hôm nay 4/7, sau 51 ngày chăm sóc tích cực tại ICU, bệnh nhân ổn định sức khỏe, tự thở khí phòng tốt, tỉnh táo, tiếp xúc được, xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính 6 lần liên tiếp. Bệnh nhân đã được chuyển tuyến dưới tiếp tục điều trị nâng cao thể trạng.
Đã có 26 ca bệnh COVID-19 tưởng như không thể qua khỏi nhưng đều hồi phục ngoạn mục nhờ sự cố gắng, nỗ lực không ngừng nghỉ của các thầy thuốc “Tất cả cho sự sống hồi sinh”.
Trường hợp khác là bệnh nhân N.X.H, 59 t.uổi (ở Thạch Hà, Hà Tĩnh), có t.iền sử tăng huyết áp. Bệnh nhân có yếu tố dịch tễ và được phát hiện dương tính vào ngày 9/6. Sau 9 ngày điều trị tuyến dưới bệnh nhân tiến triển nặng, ho, khó thở nhiều, co kéo cơ hô hấp, sau 7 giờ thở oxy lưu lượng cao tình trạng k cải thiện, bệnh nhân được đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Bệnh nhân vào Khoa Hồi sức tích cực ngày 19/6, ngay sau khi vào khoa bệnh nhân được an thần, thở máy thông số kỹ thuật cho bệnh nhân ARDS, lọc m.áu hấp phụ Cytokines 3 lần liên tiếp. Rất may mắn cho bệnh nhân đến ngày 26/6/2021, bệnh nhân sau 8 ngày thở máy. Chăm sóc tích cực, 3 lần lọc quả Oxiris đã được rút ống thở thành công.
Hôm nay 4/7, bệnh nhân ổn định, sức khỏe tốt, đi lại bình thường, được chuyển ra khỏi ICU.
Tính đến ngày 4/7, Khoa Hồi sức tích cực hiện có 26 bệnh nhân nặng , 09 ca ECMO/22 ca thở máy. Đã có 26 ca bệnh được hồi phục tại ICU, trong đợt dịch thứ 4 này.
