Thứ nhất, bệnh đậu mùa khỉ không phải là bệnh dịch mới nổi như COVID-19, mà nó đã được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958 trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu.
Thứ hai, bệnh đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người, người là ký chủ mắc bệnh vô tình. Sau khi lây truyền sang người, người bệnh sẽ lây sang người khác, nhưng lây không dễ dàng. Các nhà nghiên cứu khẳng định bệnh rất khó lây qua tiếp xúc thông thường. Chỉ khi tiếp xúc trực tiếp gần gũi, da kề da mới có khả năng lây nhiễm.
Nghiên cứu của CDC Mỹ có hơn 80% lây nhiễm ở đồng giới nam, quan hệ đồng giới qua cơ chế da kề da chứ không phải là t.inh d.ịch. Riêng vết thương hở, dịch cơ thể, giọt b.ắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh sẽ dễ lây hơn. Sự lây truyền có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi hoặc khi tiếp xúc gần trong, sau khi sinh và cho con bú.
Thứ ba, không lây qua không khí. Khác với COVID-19, có thể lây qua giọt b.ắn hô hấp nhỏ như khí dung, đậu mùa khỉ lây qua những giọt b.ắn hô hấp lớn trong môi trường tiếp xúc gần gũi như người chăm sóc trực tiếp, bác sĩ, y tá.
Thứ tư, bệnh đậu mùa khỉ có tỉ lệ t.ử v.ong thấp, thấp hơn cả bệnh thủy đậu. Hiện nay có hai chủng, trong đó một chủng có nguồn gốc từ Congo (tỉ lệ t.ử v.ong là 10% nếu có người mắc phải) và một chủng khác lưu hành ở Tây Phi (tỉ lệ t.ử v.ong chỉ có 1%). Hiện chủng đang gây bệnh đậu mùa khỉ ở Anh và các nước ở châu Âu có nguồn gốc ở Tây Phi, với tỉ lệ t.ử v.ong thấp.
T.ử v.ong chủ yếu là từ sự bội nhiễm vi khuẩn cơ hội theo vết thương da không được chăm sóc tốt, vi khuẩn vào tấn công cơ thể gây n.hiễm t.rùng huyết hoặc viêm đa cơ quan. Một ít vi rút tấn công não gây viêm não màng não. T.ử v.ong thường do biến chứng chứ không phải độc lực của vi rút đậu mùa khỉ.
Thứ năm, những người lớn t.uổi, đã từng được “trồng trái” bệnh đậu mùa thì đã có kháng thể một phần chống bệnh đậu mùa khỉ hiệu quả.
Canada: 99% số người mắc bệnh đậu mùa khỉ là nam giới
Ngày 27/7, Tiến sĩ Theresa Tam, người đứng đầu Cơ quan Y tế công cộng của Canada (PHAC) cho biết, cho đến nay, bệnh đậu mùa khỉ hầu như chỉ “khoanh vùng” ở nam giới – 99% số người mắc bệnh ở nước này là nam giới và trên 36 t.uổi.
Các ban đỏ nổi trên tay một bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Shutterstock/TTXVN
Hầu hết các trường hợp được báo cáo mắc bệnh ở Canada là nam giới có quan hệ t.ình d.ục đồng giới.
PHAC đã khuyến nghị những người đồng tính nam và song tính thực hành t.ình d.ục an toàn và hạn chế số lượng bạn tình, trong bối cảnh dịch bệnh đậu mùa khỉ đang lây lan mạnh. Tiến sĩ Tam cho rằng đợt dịch mà Canada đang trải qua có thể được ngăn chặn bằng cách áp dụng các chiến lược nhắm vào đúng đối tượng mục tiêu – có thể bao gồm một chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng tập trung vào nam giới đồng tính và song tính, thông qua các tổ chức cộng đồng, cơ sở giáo dục và các ứng dụng hẹn hò như Grindr.
Tuần trước, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ là một tình huống “bất thường”, đủ điều kiện để được coi là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.
Canada hiện ghi nhận 745 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ, tập trung chủ yếu ở hai tỉnh Quebec và Ontario. Trong khi đó, hơn 16.000 ca bệnh đã được báo cáo trên toàn thế giới. Tiến sĩ Tam cho rằng con số này thấp hơn so với thực tế. Theo PHAC, số ca bệnh trên toàn cầu đã tăng 48% so với tuần trước và căn bệnh này hiện đã lan tới 75 quốc gia.
Ở châu Phi, nơi bệnh đậu mùa khỉ đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, bệnh chủ yếu lây lan sang người từ động vật hoang dã bị nhiễm bệnh như động vật gặm nhấm, với các ổ dịch thường không vượt qua biên giới của “Lục địa Đen”. Trong khi đó, tại châu Âu, Bắc Mỹ và những nơi khác, bệnh đậu mùa khỉ đang lan rộng ở những người không có mối liên hệ với động vật hoang dã và không đi du lịch đến châu Phi gần đây.
Các quan chức PHAC cho biết 70.000 liều vaccine Imvamune đã được chuyển đến các tỉnh và khoảng 27.000 liều đã được tiêm. Tiến sĩ Tam khẳng định hiện tại Canada đã có đủ nguồn cung cấp vaccine này. Imvamune là vaccine của hãng Bavarian Nordic (Đan Mạch). Bộ Y tế Canada lần đầu tiên phê duyệt vaccine này vào năm 2013 để chủng ngừa bệnh đậu mùa. 7 năm sau, Bộ Y tế Canada đã mở rộng phê duyệt vaccine này để chống lại bệnh đậu mùa khỉ. Tiến sĩ Tam đã kêu gọi các nhóm dễ bị tổn thương, chẳng hạn như nam giới quan hệ t.ình d.ục đồng giới, đi tiêm phòng để hạn chế sự lây lan.
