Một số đồ uống có thể khiến lượng đường trong m.áu tăng cao đột ngột, gây nguy hiểm cho người bệnh đái tháo đường.
Vậy đồ uống nào tốt và xấu với sức khỏe của người bệnh đái tháo đường?
Những người mắc bệnh đái tháo đường cần đảm bảo tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh nhưng điều này không chỉ đề cập đến thực phẩm vì đồ uống cũng ảnh hưởng đến lượng đường trong m.áu.
Khi mắc bệnh đái tháo đường, cơ thể không sử dụng insulin đúng cách để kéo glucose hoặc đường trong m.áu vào tế bào để lấy năng lượng. Điều này có thể dẫn đến lượng đường trong m.áu cao và một số biến chứng nghiêm trọng.
5 đồ uống tốt nhất cho người bệnh đái tháo đường
Những đồ uống sau đây là sự lựa chọn tốt cho người mắc đái tháo đường:
Nước
Nước lọc là một trong những đồ uống tốt cho người bệnh đái tháo đường.
Thức uống tốt nhất cho sức khỏe là nước. Hydrat hóa thích hợp ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần và mọi hệ thống trong cơ thể đều cần nước. Cũng có thể nhầm lẫn dấu hiệu khát với đói hoặc thèm đồ ngọt. Điều này khiến một số người uống nước ngọt và nước trái cây. Nếu cảm giác thèm ăn này xảy ra, tốt nhất nên uống một cốc nước lọc trước rồi xem cơ thể phản ứng như thế nào.
Nước có hương vị
Một số người chọn nước trái cây hoặc đồ uống có đường vì họ thấy hương vị của nước nhàm chán hoặc nhạt nhẽo. Có thể thêm hương vị bằng cách hòa nước với nước ép từ trái cây họ cam quýt, chẳng hạn như chanh, vỏ chanh hoặc một chút nước ép nam việt quất. Pha nước với trái cây như quả mọng cũng tạo thêm hương vị tốt cho sức khỏe.
Trà thảo dược
Trà thảo dược là một cách khác để tạo hương vị cho nước. Đun sôi lá của một số loại cây trong nước có thể mang lại cả hương vị lẫn lợi ích cho sức khỏe. Ví dụ, rễ cam thảo mang lại hương vị ngọt ngào nhẹ nhàng mà không làm tăng lượng đường trong m.áu.
Sữa
Đôi khi cơ thể muốn nhiều hơn chỉ là nước. Sữa có thể là một lựa chọn tốt. Sữa bò, sữa đậu nành, sữa gạo hoặc sữa hạt có thể cung cấp calo, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải chọn những loại không đường.
Sữa bò, sữa gạo, sữa đậu nành đều bổ sung carbohydrate vào chế độ ăn và vì vậy phải tính đến điều này trong kế hoạch bữa ăn của mình.
Hầu hết các loại sữa hạt không đường đều có ít carbohydrate nhưng người mắc bệnh đái tháo đường phải kiểm tra thành phần dinh dưỡng của loại sữa mình lựa chọn và lưu ý xem có bao nhiêu carbs trong một khẩu phần để quản lý lượng đường trong m.áu.
Nước ép trái cây nguyên chất với lượng vừa phải
Nước ép trái cây nguyên chất là phù hợp nhưng vì nước ép trái cây cung cấp đường từ trái cây, vì vậy người bệnh đái tháo đường chỉ nên tiêu thụ số lượng ít. Cần tính đến bất kỳ loại nước trái cây nào trong thực đơn bữa ăn. Ví dụ, một cốc nước cam tươi, chưa qua chế biến 248g chứa gần 26g carbohydrate, trong đó gần 21g là đường.
Khẩu phần ăn là yếu tố quan trọng để quản lý lượng carbohydrate nạp vào khi uống nước trái cây trong bữa ăn. Chỉ uống nước trái cây có thể khiến lượng đường trong m.áu tăng đột biến, nhưng uống nước trái cây cùng với các thực phẩm khác, đặc biệt là protein hoặc chất béo có lợi cho sức khỏe và giúp ngăn ngừa điều này.
Ăn trái cây là một cách tốt để làm dịu cơn khát và nó mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng hơn nước trái cây.
3 loại đồ uống nên tránh khi mắc bệnh đái tháo đường
Nước soda, nước ngọt, cocktail trái cây và đồ uống có cồn là những loại người bệnh đái tháo đường nên tránh.
Những đồ uống sau đây không phải là lựa chọn tốt cho người mắc bệnh đái tháo đường:
Nước soda, nước ngọt, nước tăng lực
Nước ngọt và đồ uống có đường khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, tăng cân và hội chứng chuyển hóa. Cân nặng quá mức là một yếu tố nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường type 2, cả béo phì và đái tháo đường đều là đặc điểm của hội chứng chuyển hóa.
Đối với những người đã mắc bệnh đái tháo đường, loại đồ uống này cung cấp lượng đường lớn và cần tiêu hóa ít. Ngoài ra, những đồ uống này không gây no vì chúng chỉ chứa carbs đơn giản và không có chất xơ.
Uống soda mà không có thực phẩm lành mạnh có thể dẫn đến lượng đường trong m.áu tăng đột biến. Tốt nhất nên tránh hoặc hạn chế uống soda, nước ngọt và nước tăng lực có đường để giảm nguy cơ tăng đột biến lượng đường.
Cocktail trái cây
Đồ uống này có thể có hương vị giống nước ép trái cây nhưng chúng thường chứa hàm lượng đường/si-rô ngô cao và chứa ít hoặc không có nước ép trái cây tự nhiên. Những thành phần này khiến lượng đường trong m.áu tăng đột biến tương tự như soda.
Chúng cung cấp hàm lượng đường cao nhưng giá trị dinh dưỡng ít hơn nhiều so với nước ép trái cây nguyên chất 100%.
Có thể thưởng thức vừa phải nước ép trái cây tươi 100% nhưng nên lưu ý đến các loại cocktail trái cây pha sẵn không chứa nước trái cây thật.
Đồ uống có cồn
Hầu hết rượu không chứa đường nhưng bia có chứa carbohydrate và nhiều loại đồ uống có cồn có chứa đường. Điều này làm sự gia tăng lượng đường trong m.áu và có nguy cơ tăng cân.
Rượu ảnh hưởng đến cách gan sản xuất glucose, điều này có thể dẫn đến lượng đường trong m.áu giảm đột ngột hoặc hạ đường huyết. Những người sử dụng insulin nên nhận thức được tác động của rượu lên mức glucose. Uống rượu quá mức có thể dẫn đến bệnh gan và các vấn đề khác đối với người mắc bệnh đái tháo đường cũng như đối với những người khác, do đó mọi người nên uống có chừng mực.
Rượu có thể làm giảm lượng đường trong m.áu. Đây có thể là một vấn đề đối với những người sử dụng insulin. Mặc dù người mắc bệnh đái tháo đường có thể uống một lượng nhỏ rượu nhưng Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến nghị những giới hạn phù hợp sau đây:
1 ly mỗi ngày cho phụ nữ.
2 ly một ngày cho nam giới.
1 ly tương đương với: 30ml rượu mạnh, 150ml rượu vang, 360ml bia.
Người bệnh đái tháo đường nên uống đồ uống có cồn cùng với thức ăn để giảm nguy cơ lượng đường trong m.áu thấp, không vượt quá giới hạn bác sĩ khuyến cáo, tính lượng carbohydrate hàng ngày, kiểm tra lượng calo và hàm lượng cồn trong bia mà mình uống.
Không bao giờ nên tiêu thụ đồ uống có cồn để thay thế carbohydrate cho thực phẩm. Thay vào đó, người bệnh nên hạn chế uống rượu và dùng nó ngoài chế độ ăn uống bình thường.
Tác hại đáng sợ của đồ uống người Việt tiêu thụ cả lít mỗi tuần
Các chuyên gia y tế cảnh báo tỷ lệ thừa cân, béo phì dẫn tới nhiều bệnh nguy hiểm tại Việt Nam đáng báo động, một phần do lạm dụng đồ uống có đường.
Ngày 5/4, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về tác hại của đồ uống có đường. Theo bà Angela Pratt – Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, trong 10 năm qua, trung bình mỗi người Việt uống 1 lít đồ uống có đường/tuần. Loại thức uống này nguy hiểm cho sức khỏe vì góp phần gây ra nhiều bệnh lý không lây nhiễm.
Trung bình, một lon nước ngọt có 35g đường. Trong khi người trưởng thành chỉ cần 25g đường mỗi ngày. Tiêu thụ nhiều đồ uống có đường dẫn đến thừa cân, béo phì và hàng loạt bệnh lý đi kèm.
Bà Pratt cho biết, tình trạng béo phì tăng cao nhất là thanh thiếu niên 15-19 t.uổi, cứ 4 người ở độ t.uổi này có 1 người thừa cân, béo phì.
PGS Trương Tuyết Mai – Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Hà Nội) chia sẻ, nước ngọt là đồ uống gây nghiện, nhiều người yêu thích, tỷ lệ thuận với tình trạng béo phì. Tại Việt Nam, số liệu thống kê năm 2020 cho thấy 19% số học sinh thừa cân béo phì, khu vực thành thị như TP.HCM và Hà Nội, tỷ lệ có thể lên tới 40%. Ở người trưởng thành, con số này khoảng 20%, riêng TP.HCM là 30%.
Bà Mai cho biết một lon nước ngọt 330ml chứa khoảng 35g đường, cung cấp khoảng 140 kcal nhưng lại không có giá trị dinh dưỡng khác.
Lạm dụng đồ uống có đường gây ra những tác hại sau:
Thứ nhất, thừa cân, béo phì
Theo bà Mai, người dân tăng tiêu thụ đường tự do sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới cân nặng do dư thừa lượng đường. Ngoài ra, thức uống này làm tăng phản ứng kích hoạt của não với các tín hiệu về sự ngon miệng, kích thích ăn nhiều hơn.
Thứ hai, tăng nguy cơ mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa, tim mạch
Một người tiêu thụ thêm 355ml nước ngọt tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tái thông mạch và đột quỵ.
Một nghiên cứu phân tích dữ liệu từ 88.000 phụ nữ tham gia nghiên cứu trong 20 năm cho thấy, một ngày uống 710ml đồ uống có đường có nguy cơ bị bệnh mạch vành hoặc t.ử v.ong do bệnh mạch vành cao hơn 1,35 lần.
Thứ ba, mắc bệnh đái tháo đường
Người lạm dụng nước ngọt kể cả nước hoa quả làm tăng tình trạng kháng insulin gây ra đái tháo đường tuýp 2. Uống 117ml nước ngọt một ngày, bạn có thêm 18% nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2. Hiện nay đái tháo đường là “đại dịch” ở Việt Nam (7 triệu người mắc).
Thứ tư, ảnh hưởng tới răng và xương
Một phân tích từ 104 bài báo cho thấy tiêu thụ nước ngọt có hàm lượng đường cao và nồng độ axit có thể góp phần gây hại cho sức khỏe răng miệng.
Tại Trung Quốc, nghiên cứu trên 1.600 học sinh 12-14 t.uổi cho thấy thanh niên tiêu thụ trung bình là 53,1g đường/ngày đến từ nước ngọt là chính làm gia tăng bệnh răng miệng. Tất cả các loại nước ngọt thử nghiệm đều ăn mòn men răng.
Các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần hành động quyết liệt để đảo ngược xu hướng lạm dụng nước uống có đường, giảm thừa cân béo phì.
Trên thế giới, một biện pháp phổ biến giảm đồ uống có đường đó là tăng giá thông qua tăng thuế đồ uống có đường. Hiện hơn 100 quốc gia áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường. Nếu chúng ta tăng giá 10% sẽ giảm 11% nhu cầu tiêu thụ. Người dân chuyển sang thức uống lành mạnh hơn, ngăn chặn thừa cân béo phì, giảm nguy cơ bệnh không lây trong tương lai.
