Thấy chiều cao, cân nặng và ngực của b.é g.ái phát triển nhanh so với bạn bè, 1 tháng trở lại đây xuất hiện mùi cơ thể, bố mẹ đưa đi khám thì mới biết trẻ dậy thì sớm.
Ngày 4/11, đưa con từ Sơn La xuống Hà Nội khám, bố mẹ bé L.H.G. (6 t.uổi 8 tháng) chia sẻ trong vòng 6 tháng, bé tăng 4 kg và 5 cm chiều cao. Hiện, trẻ nặng 34 kg, cao 134 cm.
Bác sĩ Dương Thị Thủy, chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, cho biết kết quả khám toàn thân của trẻ bình thường. Tuy nhiên, so với tiêu chuẩn về các giai đoạn dậy thì của trẻ gái, chiều cao và cân nặng của bé này vượt ngưỡng phát triển bình thường. Ngực bé phát triển, có lông mu, mụn trứng cá vùng mặt, mùi cơ thể, còn các cơ quan, bộ phận khác chưa phát hiện bất thường.
Với dấu hiệu và thăm khám ban đầu, bác sĩ chẩn đoán sơ bộ bệnh nhi cần theo dõi dậy thì sớm nên được chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm nội tiết hormon (FSH, LH, Estradiol), siêu âm tử cung buồng trứng, X-quang t.uổi xương.
Kết quả, xét nghiệm LH, Estrogen tăng tương ứng với trẻ bắt đầu dậy thì. Siêu âm tử cung, buồng trứng đều thấy tăng kích thước. Chụp X-quang t.uổi xương cổ – bàn tay trái cho thấy t.uổi xương tương ứng khoảng 8-9 t.uổi.
Với kết quả chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ kết luận trẻ dậy thì sớm. Bé được chụp cộng hưởng từ nhằm khảo sát thêm tuyến yên để định hình nguyên nhân.
Biết con có chẩn đoán dậy thì sớm, gia đình vô cùng bàng hoàng vì bé mới 6 t.uổi, bản thân bé và bố mẹ đều khỏe mạnh. Sau khi được bác sĩ tư vấn về dậy thì sớm ở trẻ và được hướng dẫn điều trị nội tiết cho bé, thì bố mẹ bé đã an tâm và bớt lo lắng hơn.
Dậy thì là bước ngoặt quan trọng, đ.ánh dấu giai đoạn trưởng thành về mặt thể chất và tâm sinh lý. Thông thường, ở b.é g.ái, t.uổi dậy thì bắt đầu từ 11 đến 12 t.uổi, nhưng dậy thì sớm là khi trẻ phát triển ngực hay có k.inh n.guyệt trước 9 t.uổi. Ở nam giới, t.uổi dậy thì thường sau nữ giới, bắt đầu từ 12 t.uổi, sớm là từ 9 t.uổi.
Trong giai đoạn dậy thì, bé có những thay đổi cơ thể rõ rệt. Bác sĩ Thủy cho biết, những dấu hiệu cho biết bé dậy thì sớm gồm: B.é g.ái, dấu hiệu dậy thì đầu tiên là sự phát triển tuyến vú. Sau đó, lông mu bắt đầu mọc, tiếp đó là mọc lông nách. Bên cạnh đó là dấu hiệu mụn trứng cá, xuất hiện k.inh n.guyệt.
B.é t.rai, t.inh h.oàn và d.ương v.ật sẽ to lên, sau đó xuất hiện mọc lông mu và lông nách. Giọng nói trầm hơn, hay còn gọi là “vỡ giọng”, các cơ phát triển. Dấu hiệu rõ rệt khác là mụn trứng cá và râu xuất hiện.
Nếu cha mẹ nhận thấy con phát triển nhanh so với bạn bè cùng trang lứa nên cho con đến cơ sở y tế kiểm tra để biết chính xác có phải do nguyên nhân dậy thì sớm gây ra những biểu hiện “lạ” của cơ thể hay không.
Dậy thì sớm ở t.rẻ e.m có hai loại: ngoại biên và trung ương. Dậy thì sớm ngoại biên có bất thường buồng trứng, u nang buồng trứng, bệnh lý di truyền gây tiết hormone s.inh d.ục. Dậy thì sớm trung ương do sự bất thường trong não, có khối u trong não gây kích thích tuyến s.inh d.ục.
Tùy thuộc nguyên nhân dậy thì sớm, các bác sĩ có phương pháp điều trị khác nhau như can thiệp bằng hormone, tiêm thuốc… Cụ thể, điều trị ở b.é g.ái nhằm ngưng k.inh n.guyệt ngay sau lần tiêm đầu tiên, theo dõi siêu âm tử cung và buồng trứng. Đối với b.é t.rai nhằm ngưng cường dương sớm, giảm kích thước t.inh h.oàn sau nhiều tháng.
Bác sĩ khuyến cáo để phòng ngừa, phụ huynh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý với nguồn thực phẩm tươi sạch, không chứa chất biến đổi gene/hormone tăng trưởng, tránh sử dụng đồ ăn nhanh hoặc chứa nhiều dầu mỡ, chất béo. Tăng cường tập thể dục thể thao. Tránh cho trẻ tiếp xúc với các mỹ phẩm, thuốc chứa estrogen, testosterone sẽ gây mất bằng hormone s.inh d.ục.
Thực tế, không ít cha mẹ biết con dậy thì sớm rất sốc và lo lắng, nhưng bác sĩ lưu ý, cha mẹ cần bình tĩnh để không gây hoang mang tâm lý ở trẻ.
Về phía trẻ, ở giai đoạn này bắt đầu có thay đổi về tâm sinh lý như mặc cảm, tự ti và xấu hổ do khác biệt so với các bạn cùng trang lứa, hoặc do chưa được giáo dục về giới tính nên có nguy cơ xâm hại t.ình d.ục, quan hệ sớm và có thai sớm. Vì vậy, cha mẹ cần làm bạn với con để lắng nghe, tâm sự, chia sẻ và hướng dẫn con cách xử lý, giúp con tự tin và hòa đồng với bạn bè.
Xông mũi, họng thế nào cho đúng?
Dưới đây là những lưu ý về việc xông mũi, họng, bạn cần nắm chắc khi thực hiện.
BSCKI. Vũ Thanh Tuấn, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, cho biết, xông mũi họng được khuyến khích sử dụng để làm dịu tắc nghẽn và mở rộng kích thước của đường mũi. Quá trình xông, hơi nước ấm sẽ làm lỏng chất nhầy ở mũi, cổ họng và phổi, do đó sẽ giúp giảm tình trạng nghẹt mũi, loãng đờm trong cổ họng. Đồng thời, nó cũng làm hạn chế những triệu chứng như sưng tấy đường mũi, mạch m.áu bị viêm nề khi xông hơi mũi họng.
Xông mũi họng thường xuyên cũng giúp cải thiện được một số tình trạng viêm phế quản, viêm xoang mũi, cảm cúm, mũi bị dị ứng, đau đầu, sổ mũi, mũi khô hoặc do kích ứng, ho kéo dài…
Thời gian thích hợp để xông mũi họng là từ 10 – 15 phút. (Ảnh minh họa).
Các bước thực hiện
Trước tiên, bạn cần mua một số nguyên liệu để chuẩn bị xông hơi mũi họng. Có thể tìm mua những thảo dược có tính sát khuẩn cao như gừng, sả hoặc mua dạng túi lọc sẵn tiện lợi hơn khi thực hiện cách xông mũi họng.
Sau đó, bạn chuẩn bị bình để ủ ấm hoặc bình siêu tốc, tùy dung tích của đồ chứa mà cho từ 2 – 4 túi lọc vào bình. Tiếp theo, các bạn chuẩn bị thêm một chiếc khăn để trùm mặt và đầu để quá trình xông hơi diễn ra hiệu quả.
Bác sĩ cũng lưu ý các bạn cần giữ an toàn, tránh tiếp xúc gần sát với niêm mạc dễ dẫn đến bỏng rát phần niêm mạc ở mũi họng.
Thời gian thích hợp để xông mũi họng là từ 10 – 15 phút. Nếu xông hơi quá ngắn, dễ dẫn đến hơi ẩm khuếch tán tại vùng mũi xoang cho kết quả hạn chế. Còn xông trong thời gian quá dài làm cho niêm mạc vùng mũi xoang bão hòa với hơi nước sẽ gây phù nề, phản tác dụng khi tiến hành cách xông mũi họng.
Bạn nên chọn mua những loại thảo dược thiên nhiên tốt cho việc xông hơi như sả, gừng, chanh, lá bưởi, lá hương nhu… hoặc mua sẵn túi dược liệu. Ngoài ra, bạn cần tìm hiểu kỹ để tránh mua những loại tinh dầu có chứa thành phần hóa học độc hại.
Bạn cũng không nên lạm dụng quá đà xông hơi mũi họng (quá một lần/ ngày) vì dễ bị tổn thương niêm mạc đường thở, khả năng bảo vệ trước tác nhân n.hiễm t.rùng bị hạn chế. Nếu thực hiện nhiều lần dễ khiến cơ thể bị mất điện giải, tổn thương nghiêm trọng vùng niêm mạc.
Hoàn thành xong quá trình xông hơi mũi họng, bạn nên thực hiện mở khăn hé ra từ từ để bản thân dần thích nghi được với sự thay đổi của môi trường xung quanh.
Bác sĩ cũng khuyến cáo người dân chỉ nên xông mũi họng nếu không sốt cao. Cần tiến hành tại nơi kín gió, không được nhiều quá 1 lần/ ngày cho phép. Nếu bạn gặp phải hiện tượng ngạt mũi thì nên dùng thuốc nhỏ mũi sinh lý hoặc đi khám bác sĩ để có phương án trị liệu thích hợp.
“Chống chỉ định cách xông mũi họng với người có biểu hiện khó thở, choáng váng, tức ngực hay có những biểu hiện bất thường. Ngoài ra, những người có bệnh mãn tính, suy nhược cơ thể, người già yếu khi không có sự hỗ trợ cũng không nên xông hơi để tránh gặp phải trường hợp bất cẩn khi thực hiện”, BS Tuấn nhấn mạnh.
