Muốn biết tim mạch khỏe hay không, buổi sáng khi vừa thức dậy là ‘thời điểm vàng’ để tự kiểm tra.
Khi tim mạch gặp vấn đề, cơ thể sẽ có rất nhiều thay đổi từ bên trong ra đến bên ngoài, từ thể chất ảnh hưởng tới cả tinh thần. Trong đó, có 3 thời điểm được các chuyên gia cho là bộc lộ sức khỏe tim mạch rõ nhất: khi tập thể dục cường độ cao, buổi đêm khi đi ngủ và buổi sáng khi vừa thức dậy.
Ngoài ra, buổi sáng khi vừa thức dậy là “thời điểm vàng” để tự kiểm tra tim mạch và cũng là thời điểm rất dễ xảy ra tai biến tim mạch. Có 3 nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này.
Một là do sau một đêm dài chúng ta chưa bổ sung nước hoặc chưa hoạt động khiến m.áu trở nên đặc hơn, tuần hoàn m.áu kém. Thứ hai là hệ miễn dịch còn yếu, cơ thể thiếu chất dinh dưỡng và chưa thích nghi với sự thay đổi môi trường/nhiệt độ. Cuối cùng, khi bạn thức dậy vào buổi sáng, dây thần kinh giao cảm bị kích thích đột ngột, huyết áp tăng cao, nhịp tim tăng cao, các mạch m.áu cung cấp m.áu cho tim dễ bị co thắt.
Lúc này, những người khỏe mạnh sẽ nhanh chóng điều chỉnh được, nhưng người gặp vấn đề về tim mạch, nhất là mạch m.áu ở tim bị tắc nghẽn sẽ xảy ra 5 bất thường:
1. Đau thắt ngực
Cảm giác từ khó chịu đến cơn đau rõ ràng ở ngực là triệu chứng phổ biến của bệnh về tim, tắc nghẽn mạch m.áu. Điều này sẽ rõ ràng hơn khi vừa thức dậy buổi sáng, tuần hoàn m.áu kém hoặc sau khi vận động mạnh, hơi thở gấp và tim đ.ập quá nhanh.
Đau tức ngực là triệu chứng điển hình nhất khi mạch m.áu trong tim tắc nghẽn (Ảnh minh họa)
Đau thắt ngực là cơn đau ngực do không đủ m.áu và oxy cung cấp cho cơ tim do bệnh động mạch vành (hẹp động mạch tim). Các động mạch vành bị thu hẹp không cho phép lưu lượng m.áu bổ sung để cung cấp thêm lượng oxy cần thiết cho tim. Điều này dẫn đến đau ngực.
Các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn vào buổi sáng là do nhịp sinh học làm tăng các hormone gây căng thẳng khiến tim bơm m.áu mạnh hơn và làm trầm trọng thêm cơn đau thắt ngực. Điển hình nhất là triệu chứng đau thắt vùng trước tim hoặc đau ngực sau xương ức. Một số bệnh nhân còn cảm thấy đau ngực ở sườn trái, vai trái, chi trên trái, đau nửa đầu bên trái.
2. Chóng mặt, khó thở
Nhiều người khi thức dậy vào buổi sáng có cảm giác như cổ họng bị chèn ép, khó thở. Khi khó thở xảy ra, nhiều người cho rằng phổi của họ có vấn đề, thực tế không phải vậy, bệnh tim cũng thường gây khó thở. Nguyên nhân chính là do tim là trung tâm cung cấp m.áu, nếu tim có vấn đề thì mọi cơ quan trong cơ thể đều có thể bị thiếu m.áu, kể cả chính tim.
Tương tự, mạch m.áu trong tim bị tắc nghẽn thì quá trình bơm m.áu đi khắp cơ thể, nhất là lên não bộ sẽ bị trục trặc. Điều này có thể gây ra tình trạng chóng mặt, thậm chí là đau đầu. Cảm giác rõ ràng nhất vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy vì không chỉ m.áu nhớt hơn mà đổi từ tư thế nằm sang ngồi, đứng cũng khiến tuần hoàn m.áu bị ảnh hưởng.
3. Tim đ.ập nhanh, cảm giác bị đè nén
Mặc dù đau ngực là biểu hiện phổ biến và điển hình nhất của nhồi m.áu cơ tim cấp tính, nhưng không phải bệnh nhân nhồi m.áu cơ tim cấp tính nào cũng bị đau ngực. Tương tự, khi nhiều mạch m.áu trong tim tắc nghẽn, nhiều người không bị đau tức ngực rõ ràng mà chỉ thấy khó thở, khó chịu ở vùng trước ngực.
Nó được nhiều bệnh nhân lâm sàng mô tả cảm giác như có một hòn đá đè lên tim khiến họ không thể thở được, trường hợp nặng họ cảm thấy như sắp c.hết. Hoặc cảm giác này có thể bị thay thế bằng tim đ.ập nhanh bất thường. Đôi khi là tim vừa đ.ập nhanh, vừa cảm thấy bị đè nén rất nặng nề dù bạn chỉ vừa tỉnh dậy sau giấc ngủ và không hề hoạt động gắng sức.
Có bệnh nhân cho biết đó là cảm giác hồi hộp khó hiểu, có người lại mô tả tim như muốn nhảy ra ngoài vì đ.ập mạnh và rất nhanh. Tuy nhiên, một số ít trường hợp còn rơi vào tình trạng tim đột nhiên đ.ập nhanh sau đó chậm lại, xen kẽ không theo quy luật nào trong một khoảng thời gian ngắn, nhất là nếu dậy sớm khi nhiệt độ thấp.
4. Mệt mỏi, buồn nôn
Cảm giác mệt mỏi vào buổi sáng khi vừa thức dậy có thể là do bạn chưa ngủ đủ giấc. Tuy nhiên, nếu loại bỏ nguyên nhân này mà vẫn thường xuyên thấy cơ thể rã rời, mệt mỏi khó hiểu, khó để thức dậy vào mỗi sáng thì bạn nên cảnh giác với bệnh tim mạch, bao gồm cả nhồi m.áu cơ tim.
Sáng nào ngủ dậy cũng mệt mỏi, khó ra khỏi giường thì nên đi thăm khám sớm (Ảnh minh họa)
Triệu chứng mệt mỏi thường xuất hiện sớm cùng những cơn đau thắt ngực thoáng qua. Nguyên nhân do m.áu nuôi tim suy giảm, cơ tim hoạt động kém, khả năng nuôi m.áu cũng bị ảnh hưởng.
Tương tự, những người bị tắc nghẽn mạch m.áu ở tim rất có thể gặp triệu chứng buồn nôn hoặc nôn mửa vào buổi sáng sau khi thức dậy. Đây là do tác động của cơ tim yếu và suy giảm tuần hoàn m.áu rõ ràng vào thời điểm này.
5. Tê bì tay chân, mất thị lực thoáng qua
Tắc nghẽn mạch m.áu nói chung đều có thể gây ra tình trạng tê bì tay chân, suy giảm thị lực bất thường vào buổi sáng khi thức dậy buổi sáng.
Theo các chuyên gia, sau khi ngủ dậy bị tê tay, tê chân có thể do mắc phải tim mạch, nhất là tắc nghẽn các mạch m.áu ở trong tim. Bởi vì khi tim hoạt động kém sẽ dẫn đến m.áu không lưu thông tốt và gây tê bì tay chân. Nhất là tay trái, chân trái bởi vì các chi này nằm cùng bên với vị trí của trái tim.
Tắc nghẽn mạch m.áu ở tim cũng có thể gây ra suy giảm thị lực, mất thị lực thoáng qua vào buổi sáng vừa thức dậy. Nhiều người cho rằng đây là triệu chứng nhồi m.áu não, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu báo trước của cơn nhồi m.áu cơ tim. Bởi vì mạch m.áu tim bị tắc nghẽn, chức năng bơm m.áu lên não bị ảnh hưởng, dây thần kinh thị giác cũng không thể hoạt động bình thường.
Suy giảm hoặc mất thị lực thoáng qua mỗi sáng thức dậy cũng có thể là dấu hiệu nhồi m.áu cơ tim (Ảnh minh họa)
Mặc dù các bất thường kể trên có thể do vấn đề sức khỏe khác ngoài tim mạch, nhưng bạn vẫn cần phải đi thăm khám ngay khi phát hiện. Nếu bỏ lỡ cơ hội điều trị, rất có thể bạn sẽ hối hận không kịp vì nhồi m.áu cơ tim có tỷ lệ t.ử v.ong rất cao và có thể gặp ở bất cứ lứa t.uổi, nghề nghiệp nào.
Đau ngực khi tập thể dục: Đây có phải vấn đề về tim?
Đôi khi mọi người bị đau ngực khi tập thể dục. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, trong đó có một số nguyên nhân có thể nghiêm trọng.
Tập thể dục được chứng minh có nhiều lợi ích đối với sức khỏe, chẳng hạn như ngăn ngừa bệnh tim mạch, giảm cân và hạ huyết áp. Tuy nhiên, tập thể dục đôi khi có thể làm tăng nguy cơ đau tim, đặc biệt ở những người mắc bệnh tim và không theo dõi hoạt động của mình đúng cách.
Nhiều người thường gặp tình trạng đau ngực khi tập thể dục, điều này làm họ lo lắng tình trạng có liên quan đến bệnh tim. Vậy nguyên nhân gây đau ngực khi tập thể dục là do đâu và có nên ngừng tập thể dục khi xuất hiện triệu chứng này hay không?
1. Nguyên nhân gây đau ngực khi tập thể dục
Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng đau ngực khi tập thể dục, trong đó có nguyên nhân liên quan đến các vấn đề về tim.
– Đau tim
Đau tim xảy ra khi động mạch vành bị tắc nghẽn, dẫn đến việc thiếu cung cấp oxy cho tim. Đau ngực trong một cơn đau tim có thể biểu hiện như cảm giác ép nặng hoặc đau ở ngực, hàm, lưng hoặc các vùng khác của cơ thể phía trên.
Các triệu chứng khác của đau tim bao gồm ra mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt, lo âu và khó thở. Cần phải có sự chăm sóc y tế khẩn cấp khi trải qua những triệu chứng này.
Các yếu tố nguy cơ cho nhồi m.áu cơ tim bao gồm:
T.uổi tác – những người từ 65 t.uổi trở lên có nguy cơ cao nhất.
Giới tính – đàn ông có nguy cơ cao hơn nhiều, ngay cả khi họ còn trẻ, so với phụ nữ.
Di truyền
Đau ngực, buồn nôn, khó thở, đổ mồ hôi là triệu chứng điển hình của cơn đau tim (Ảnh: Internet)
– Đau thắt ngực
Đau thắt ngực là cơn đau xuất phát từ tim do việc thiếu m.áu cấp cho tim. Tập thể dục và căng thẳng có thể gây đau thắt ngực, dẫn đến các triệu chứng như cảm giác căng cứng ở cánh tay hoặc hàm, khó thở, mệt mỏi và buồn nôn. Phụ nữ có thể cảm thấy khó chịu ở cổ họng và cứng hàm, trong khi đàn ông có thể cảm thấy áp lực ở ngực.
Các triệu chứng của cơn đau thắt ngực dễ nhầm lẫn với cơn đau tim nên có thể gây chẩn đoán nhầm. Vì vậy, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu thấy xuất hiện các triệu chứng trên.
– Cơ tim phì đại (HCM)
Cơ tim phì đại là rối loạn di truyền phổ biến, khiến cơ tim trở nên dày hơn và cứng hơn. Điều này khiến tim khó hoạt động bình thường hơn vì:
Cơ tim dày lên có thể cản trở lưu lượng m.áu ra khỏi tim.
Tim cần nhiều năng lượng và oxy hơn để hoạt động, đặc biệt là khi tập thể dục.
Tim có thể chứa ít m.áu hơn nên lượng m.áu được bơm đến phần còn lại của cơ thể theo mỗi nhịp tim sẽ giảm đi.
Người bị cơ tim phì đại có thể gặp các biến chứng như suy tim, rung nhĩ, nhịp nhanh thất và rung tâm thất. Đặc biệt, cơ tim phi đại có thể dẫn đến t.ử v.ong đột ngột, đặc biệt ở t.rẻ e.m, thanh niên và vận động viên thi đấu.
Các triệu chứng của cơ tim phì đại như chóng mặt, khó thở, đau ngực và ngất xỉu. Tuy nhiên, một số người có thể không trải qua bất kỳ triệu chứng nào.
Cơ tim phì đại là bệnh rối loạn di truyền và có thể gây t.ử v.ong đột ngột (Ảnh: Internet)
– Hen suyễn
Hen suyễn là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến đường hô hấp trong phổi. Tập thể dục có thể gây ra các triệu chứng như thở khò khè, ho, cảm giác đau tức ngực và khó thở ở những người mắc hen suyễn.
Những người có t.iền sử gia đình mắc bệnh hen suyễn có nguy cơ cao hơn. Việc nhận biết mối liên hệ giữa tập thể dục và các triệu chứng hen suyễn có thể giúp quản lý tình trạng này một cách hiệu quả và tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp.
– Căng cơ và chấn thương
Chấn thương cơ ở ngực có thể gây đau ngực khi tập thể dục. Việc sử dụng quá mức cơ ngực có thể dẫn đến căng hoặc rách cơ, gây ra các triệu chứng như đau nhói ngực, bầm tím, sưng, đau khi thở.
Nguy cơ chấn thương cơ ngực thay đổi theo nhóm t.uổi, với người già có khả năng bị chấn thương cao hơn do té ngã và người lớn trải qua chấn thương này do tập thể dục, thể thao hoặc va chạm mạnh.
Chấn thương cơ ở ngực có thể gây đau ngực khi tập thể dục (Ảnh: Internet)
Ngoài các nguyên nhân do bệnh lý đã được đề cập, đau ngực khi tập thể dục có thể do một số lý do khác nhưng thường không nghiêm trọng:
– Thiếu điều hòa: Nếu bạn cảm thấy đau ngực sau khi chạy và không được điều hòa tốt thì đó có thể là do bạn đã tập luyện quá sức.
– Chuột rút cơ ngực: Chuột rút cơ ở ngực có thể gây căng cứng và đau sau khi tập thể dục. Chuột rút cơ xảy ra vì nhiều lý do, nhưng mất nước là phổ biến nhất.
– Ợ nóng: Nếu bạn ăn đồ chiên rán hoặc cay trước khi tập thể dục, điều này có thể gây ra chứng ợ nóng sau khi tập thể dục và có thể gây đau nóng ở ngực.
2. Có nên ngừng tập thể dục khi bị đau ngực không?
Đau tức ngực khi tập thể dục có thể do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, khi xuất hiện triệu chứng này, chúng ta không thể biết lý do tại sao lại bị đau ngực.
Điều đặc biệt nguy hiểm là cơn đau ngực có thể do đau tim. Vì vậy, nếu xuất hiện cơn đau tức ngực kéo dài hơn một phút, bạn nên ngừng tập thể dục ngay và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Nếu cảm giác khó chịu kèm theo buồn nôn, nôn, chóng mặt, khó thở hoặc đổ mồ hôi nhiều khi tập luyện thì đây có thể là dấu hiệu của cơn đau tim.
Ngoài triệu chứng đau ngực, nếu bạn cảm thấy đau đầu, chóng mặt, sưng khớp, mệt mỏi quá mức dù bài tập nhẹ nhàng thì bạn cũng nên dừng việc tập thể dục, nghỉ ngơi và chú ý đến các triệu chứng khác.
3. Cách phòng ngừa đau ngực khi tập thể dục
Không phải tất cả các cơn đau ngực đều có thể phòng ngừa được. Tuy nhiên, có một số lời khuyên chung để ngăn ngừa một số nguyên nhân gây đau ngực, chẳng hạn như đau tim, căng thẳng và hen suyễn:
– Xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng
– Tập thể dục thường xuyên nhưng không tập luyện gắng sức
– Tránh hút t.huốc l.á và rượu
– Kiểm soát huyết áp cao bằng thuốc
– Tránh các hoạt động làm tăng nguy cơ chấn thương thể chất
– Kiểm soát bệnh hen suyễn bằng thuốc
Ngoài ra, khi tập thể dục bạn nên khởi động bằng cách đi bộ, sau đó chuyển sang tốc độ chạy thoải mái. Nếu bạn đang gặp khó khăn khi trò chuyện, hãy chậm lại. Hô hấp mạnh trong khi chạy ban đầu có thể gây đau, nhưng sự căng thẳng thường biến mất khi luyện tập đều đặn.
