Thiếu vitamin B12 không chỉ liên quan đến mệt mỏi và suy nhược mà còn biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, thường không được chú ý hoặc bị quy nhầm cho các nguyên nhân khác…
Vitamin B12 có vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng thần kinh, sản xuất hồng cầu và hỗ trợ tổng hợp DNA… Các triệu chứng thiếu hụt vitamin B12 có thể đa dạng, khó phát hiện, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn.
Thiếu vitamin B12 có thể gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến nhận thức và trí nhớ.
Dưới đây là một số dấu hiệu và triệu chứng được biết đến của tình trạng thiếu vitamin B12 :
1. Thiếu vitamin B12 gây cảm giác kim châm (dị cảm)
Một trong những dấu hiệu bất thường của tình trạng thiếu hụt vitamin B12 là cảm giác ngứa ran hoặc châm chích, thường được gọi là dị cảm. Những cảm giác này thường xảy ra ở bàn tay, bàn chân, chân hoặc thậm chí ở mặt.
Dị cảm phát sinh do tổn thương thần kinh khi bị thiếu hụt vitamin B12, ảnh hưởng đến các dây thần kinh ngoại biên chịu trách nhiệm về cảm giác.
2. Vấn đề về trí nhớ và suy giảm nhận thức
Mặc dù suy giảm trí nhớ và suy giảm nhận thức thường liên quan đến lão hóa nhưng chúng cũng có thể là dấu hiệu của sự thiếu hụt vitamin B12. Nghiên cứu cho thấy rằng mức B12 không đủ có thể làm giảm chức năng nhận thức và góp phần gây ra các vấn đề về trí nhớ, nhầm lẫn và khó tập trung.
Những triệu chứng này có thể tiến triển theo thời gian, nếu tình trạng thiếu hụt vẫn không được giải quyết.
3. Trầm cảm và thay đổi tâm trạng
Các vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm, lo lắng và thay đổi tâm trạng, có thể liên quan đến tình trạng thiếu vitamin B12.
B12 đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và dopamine, giúp điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc. Mức B12 không đủ có thể làm gián đoạn quá trình này, dẫn đến rối loạn tâm trạng và các triệu chứng tâm lý.
4. Thay đổi tầm nhìn
Thiếu vitamin B12 có thể ảnh hưởng đến thị lực theo nhiều cách khác nhau, bao gồm mờ hoặc rối loạn thị lực, nhạy cảm với ánh sáng và thậm chí tổn thương thần kinh thị giác trong những trường hợp nghiêm trọng.
Dây thần kinh thị giác giúp truyền thông tin thị giác đến não, có thể bị tổn hại do thiếu hụt B12, dẫn đến rối loạn thị giác và có thể hồi phục bằng cách điều trị thích hợp.
Cần bổ dung vitamin B12 theo chỉ định của bác sĩ.
5. Viêm lưỡi và loét miệng
Các biểu hiện ở miệng như viêm lưỡi và loét miệng có thể là dấu hiệu thiếu hụt vitamin B12. Những triệu chứng này phát sinh do sự thay đổi trong các mô biểu mô của miệng, do nồng độ B12 không đủ, dẫn đến cảm giác khó chịu, đau đớn và khó ăn hoặc nuốt.
6. Yếu cơ và đi lại khó khăn
Thiếu vitamin B12 có thể ảnh hưởng đến sức mạnh và sự phối hợp của cơ, dẫn đến yếu, cứng hoặc đi lại khó khăn. Những suy giảm vận động này được cho là do tổn thương thần kinh và giảm sản xuất hồng cầu, làm ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy đến cơ, ảnh hưởng đến chức năng của chúng và gây ra suy nhược và mệt mỏi.
7. Tim đ.ập nhanh và khó thở
Các triệu chứng tim mạch như tim đ.ập nhanh (nhịp tim nhanh hoặc không đều) và khó thở có thể xảy ra ở những người bị thiếu vitamin B12 nghiêm trọng. Việc thiếu B12 làm suy yếu việc sản xuất các tế bào hồng cầu khỏe mạnh, dẫn đến thiếu m.áu và vận chuyển oxy đến các mô không đủ, có thể biểu hiện là đ.ánh trống ngực và khó thở.
8. Thay đổi tóc và móng
Những thay đổi về sức khỏe tóc và móng, bao gồm rụng tóc, móng giòn và thay đổi kết cấu hoặc màu sắc, có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu vitamin B12.
B12 đóng vai trò phân chia và đổi mới tế bào, bao gồm cả các tế bào chịu trách nhiệm cho sự phát triển của tóc và móng. Mức vitamin B12 không đủ có thể làm gián đoạn các quá trình này, dẫn đến những thay đổi rõ rệt về chất lượng tóc và móng.
9. Ù tai
Vitamin B12 có nhiều trong thực phẩm.
Chứng ù tai đặc trưng bởi cảm nhận được tiếng chuông, tiếng ù hoặc các tiếng động khác trong tai mà không có nguồn bên ngoài, có thể liên quan đến tình trạng thiếu vitamin B12.
Mặc dù cơ chế chính xác chưa được hiểu đầy đủ nhưng người ta tin rằng tổn thương hoặc rối loạn chức năng thần kinh do thiếu B12 có thể góp phần làm phát triển chứng ù tai.
10. Vấn đề thăng bằng và phối hợp
Thiếu vitamin B12 có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, dẫn đến các triệu chứng thần kinh như các vấn đề về thăng bằng và phối hợp. Biểu hiện như gặp khó khăn trong việc duy trì thăng bằng, loạng choạng khi đi bộ hoặc cảm giác “quay tròn” (chóng mặt), điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng di chuyển và hoạt động hàng ngày.
11. Giảm ham muốn t.ình d.ục và các vấn đề sinh sản
Giảm ham muốn t.ình d.ục và các vấn đề về sinh sản, bao gồm vô sinh và k.inh n.guyệt không đều, có thể xảy ra ở những người thiếu vitamin B12.
B12 có liên quan đến việc điều hòa hormone và sức khỏe sinh sản, nếu thiếu B12 có thể phá vỡ chức năng sinh sản bình thường, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và ham muốn t.ình d.ục.
Người bị thiếu m.áu do thiếu vitamin B12 nên ăn gì?
Là một trong những vitamin quan trọng giúp sản xuất các tế bào hồng cầu và hỗ trợ chức năng thần kinh, vitamin B12 chủ yếu được cung cấp thông qua ăn uống.
Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có nhiều người thiếu loại vitamin này.
1. Ai dễ bị thiếu vitamin B12?
Vitamin B12 có vai trò quan trọng, giúp cơ thể sản xuất các tế bào hồng cầu và hỗ trợ chức năng thần kinh, tạo ra DNA…
Mặc dù vitamin B12 có thể được lưu trữ trong gan trong thời gian dài nhưng bạn vẫn có thể bị thiếu hụt nếu chế độ ăn uống không duy trì cung cấp đủ vitamin B12.
Khi thiếu vitamin B12 cơ thể thường gặp các triệu chứng: mệt mỏi, da nhợt nhạt, tê hoặc ngứa ran ở bàn tay hoặc bàn chân và lú lẫn. Nếu không được điều trị có thể dẫn đến tổn thương thần kinh, mất điều hòa vận động (khó đi lại và giữ thăng bằng), thiếu m.áu ác tính…
Thiếu vitamin B12 gây bệnh thiếu m.áu.
Những người có nguy cơ thiếu vitamin B12 bao gồm:
Người bị rối loạn tiêu hóa làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng.
Những người mắc bệnh đường tiêu hóa, phẫu thuật dạ dày…
Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú.
Người có t.iền sử hút t.huốc l.á nhiều, nghiện rượu và sử dụng kháng sinh kéo dài.
Người trên 65 t.uổi.
Người ăn chay trường, hoàn toàn không ăn sản phẩm động vật…
2. Cách bổ sung vitamin B12 an toàn
Vì cơ thể không tạo ra vitamin B12 nên chúng ta phải bổ sung thông qua chế độ ăn uống hằng ngày. Theo BS. Trần Thị Bích Nga, nguyên giảng viên chuyên khoa Dinh dưỡng, Đại học Y Hà Nội, cách tốt nhất để có đủ vitamin B12 là thông qua chế độ ăn uống đủ chất, cân bằng, đa dạng nguồn thực phẩm.
Nguồn thực phẩm bổ sung vitamin B12 tốt nhất cho cơ thể bao gồm các sản phẩm động vật như thịt, gan, cá, sữa, phô mai, trứng, ngũ cốc…
Đối với những người bị thiếu vitamin B12 cần điều chỉnh chế độ ăn uống và có thể phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Đối tượng có nguy cơ dễ bị thiếu vitamin B12 trong chế độ ăn uống như những người ăn chay nên cố gắng ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm tươi chưa qua chế biến và nên bổ sung vitamin B12 theo hướng dẫn của bác sĩ dinh dưỡng.
Một số thực phẩm giàu vitamin B12.
3. Nguồn thực phẩm cung cấp vitamin B12 tốt nhất
Thịt bò
Thịt bò, đặc biệt là bò ăn cỏ không chỉ là lựa chọn hàng đầu khi nói đến nguồn thực phẩm giàu vitamin B12, nó còn là một trong những nguồn protein động vật tốt nhất. So với thịt bò ăn ngũ cốc, đó là sự lựa chọn lành mạnh hơn nhiều.
Trong khoảng 113g thịt bò ăn cỏ chứa 1,44mcg vitamin B12 (60% giá trị hằng ngày -DV).
Gan bò
Gan bò có hàm lượng B12 rất cao, với 85g gan bò nấu chín chứa 81,6mcg vitamin B12. Ăn gan bò có thể giúp ngăn ngừa bệnh thiếu m.áu vì nó không chỉ chứa nhiều vitamin B12 mà còn chứa nhiều chất sắt và folate. Đây là ba chất dinh dưỡng có thể hỗ trợ quá trình phục hồi tự nhiên sau bệnh thiếu m.áu.
Thịt cừu
Thịt cừu là một trong những thực phẩm cung cấp vitamin B12 hàng đầu, cũng rất giàu protein, sắt, selen và kẽm. Selen và kẽm là hai chất dinh dưỡng chính giúp tăng cường miễn dịch.
Trong khoảng 85g thịt cừu chứa 2,7mcg vitamin B12 (45% DV).
Cá thu
Cá thu Đại Tây Dương (không phải cá thu vua) lọt vào danh sách các loại cá tốt nhất cho sức khỏe vì nó không chỉ có hàm lượng B12 rất cao mà còn chứa nhiều omega-3, ít thủy ngân.
Trong 112g cá thu Đại Tây Dương sống chứa 16,1mcg vitamin B12 (269% DV).
Cá mòi
Cá mòi có hàm lượng vitamin B12 rất cao, trong 92g cá mòi chứa 8,2mcg vitamin B12 (137% DV). Ngoài ra nó cũng chứa hàm lượng cao một chất dinh dưỡng khác rất quan trọng đối với sức khỏe con người, đó là acid béo omega-3.
Omega-3 có nhiều lợi ích như tăng cường sức khỏe tim mạch, giảm viêm và hỗ trợ điều trị bệnh hen suyễn.
Cá hồi tự nhiên
Trong 85g cá hồi đ.ánh bắt tự nhiên nấu chín chứa 2,6mcg vitamin B12 (43% DV). Ngoài vitamin B12, vitamin D, cá hồi cũng là một trong những nguồn protein lành mạnh và bổ dưỡng.
Phô mai tươi
Phô mai tươi có nhiều vitamin B12 cũng như protein và canxi, những chất dinh dưỡng vô cùng cần thiết cho cơ thể. Trong 113g phô mai tươi 2% chất béo sữa chứa 0,53 mcg vitamin B12 (22% DV).
Trứng
Ngoài thịt và cá thì trứng là nguồn cung cấp vitamin B12 tuyệt vời. Trong 2 quả trứng lớn chứa 0,89mcg vitamin B12 (37% DV). Trứng cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi khác, trong đó có choline, chất mà gan của chúng ta phụ thuộc vào để hoạt động bình thường.
