Tình trạng phản ứng quá mẫn gây sưng tấy tại chỗ tiêm vắc xin được gọi là phản ứng “ Cánh tay Covid”.
Nhiều người lo ngại khi tay sưng đau sau vài ngày đến một tuần, cảm giác sưng tấy khó chịu.
Câu hỏi: Sau tiêm vắc xin Pfizer-BioNTech, tôi bị sưng tấy, đau đến mức không nhấc được cánh tay tiêm vắc xin. Tôi phải làm gì, có được uống thuốc giảm đau hay không?
Bác sĩ Thu Nguyệt (Bộ Y tế) trả lời:
Đau và sưng tấy tại chỗ tiêm là những phản ứng phổ biến thường gặp đối với vắc xin Covid-19 mRNA của Moderna và Pfizer-BioNTech. Đôi khi, một số các triệu chứng ít gặp hơn khác cũng xuất hiện sau tiêm vắc xin như phát ban, ngứa… Các phản ứng này được gọi là phản ứng sau tiêm vắc xin Covid-19 tại cánh tay, gọi tắt là “Cánh tay Covid”.
Phản ứng “Cánh tay Covid” sau tiêm gây sưng tấy, khó chịu, đau đến mức không nhấc nổi tay.
Phản ứng sau tiêm vắc xin Covid-19 tại cánh tay – hay “Cánh tay Covid” là một phản ứng của hệ thống miễn dịch mà một số người gặp phải sau khi tiêm vắc xin Moderna. Theo một số báo cáo, vắc xin Covid-19 của hãng Pfizer-BioNTech cũng có thể gây ra phản ứng sau tiêm này với tỉ lệ ít hơn; chưa phát hiện thấy phản ứng sau tiêm này ở Vắc xin Janssen của Johnson&Johnson.
Biểu hiện của “Cánh tay Covid” thường xuất hiện sau vài ngày đến một tuần hoặc lâu hơn sau khi tiêm mũi thứ nhất hoặc mũi thứ hai. Theo nghiên cứu trên những người gặp phải tình trạng này cho thấy, các triệu chứng “Cánh tay Covid” thường xuất hiện khoảng 7 ngày sau mũi tiêm đầu tiên, 2 ngày sau mũi tiêm thứ hai.
Các triệu chứng của “Cánh tay Covid” bao gồm:
– Ngứa, có thể ngứa dữ dội
– Phát ban đỏ/hoặc đổi màu vùng da quanh chỗ tiêm với các kích thước khác nhau. Trong một số trường hợp, phát ban có thể lan tới bàn tay hoặc ngón tay
– Sưng tấy
– Đau
– Da vùng tiêm cảm thấy nóng ấm khi chạm vào
– Xuất hiện các cục u cứng dưới da tại vị trí tiêm
Các triệu chứng của “Cánh tay Covid” thường kéo dài từ 3 đến 5 ngày. Tình trạng này sẽ không tiến triển nặng nề đến mức đe dọa tính mạng hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng nào, và cũng không liên quan đến phản vệ sau tiêm.
Khi gặp phải triệu chứng “Cánh tay Covid”, nhiều người băn khoăn có thể tự điều trị tình trạng này hay không? Việc điều trị có làm giảm tác dụng của vắc xin mới được tiêm? Sau khi gặp hội chứng này ở mũi một, có cần trì hoãn, ngừng tiêm mũi 2 hay không?
Trước hết, việc điều trị “Cánh tay Covid” sẽ không làm giảm phản ứng của hệ thống miễn dịch với vắc xin bạn đã tiêm.
Thứ 2, tình trạng “Cánh tay Covid” sau mũi tiêm thứ nhất không phải là lý do để trì hoãn hay chống chỉ định tiêm mũi thứ hai. Việc tiêm mũi 2 là điều cần thiết để có được hiệu quả miễn dịch tốt nhất.
“Cánh tay Covid” không nghiêm trọng, tuy nhiên có thể gây khó chịu và phiền toái cho người gặp phải. Do vậy, một số phương pháp điều trị tại nhà giúp giảm đau, sưng và ngứa:
– Chườm mát
– Dùng steroid tại chỗ
– Dùng các thuốc giảm đau tại chỗ
– Dùng thuốc kháng histamine dạng uống
– Sử dụng thuốc giảm đau, chẳng hạn acetaminophen hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
Bạn hãy gọi cho bác sĩ hoặc nhân viên tiêm chủng trong trường hợp các dấu hiệu của “Cánh tay Covid” nặng nề hoặc kéo dài quá lâu.
Có thể tiêm kết hợp 2 loại vắc xin ngừa Covid-19?
Tình trạng khan hiếm vắc xin không chỉ xảy ra tại Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới.
Để sớm hoàn thành tiêm vắc xin cho toàn bộ người dân đủ t.uổi quy định đã có nhiều quốc gia tiêm kết hợp 2 loại vắc xin ngừa Covid-19.
Có thể tiêm kết hợp vắc xin ngừa Covid-19 khác loại?
Tình trạng khan hiếm vắc xin đang xảy ra ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Để ứng phó với tình trạng thiếu hụt vắc xin, nhiều quốc gia đã nghiên cứu và thực hiện tiêm kết hợp 2 loại vắc xin cùng hoặc khác công nghệ sản xuất đã được WHO công nhận và cho phép sử dụng. Theo cập nhật của Reuter, nhiều quốc gia như Canada, Đan Mạch, Mỹ, Ý, Đức, Hàn Quốc, Tây Ban Nha… đã cho tiêm kết hợp 3 loại vắc xin Moderna, Pfizer, AstraZeneca. Cụ thể, người đã tiêm mũi một là AstraZeneca có thể được tiêm mũi 2 bằng vắc xin mRNA (Moderna hoặc Pfizer). Tương tự, nếu tiêm mũi một là vắc xin Moderna hoặc Pfizer thì có thể tiêm mũi 2 là một trong 2 loại nói trên vì vắc xin mRNA có thể thay thế cho nhau.
Tiêm kết hợp hai loại vắc xin đã được thực hiện ở nhiều quốc gia.
Việc kết hợp các loại vắc xin không phải là mới mà vẫn thường được thực hiện trong tiêm chủng. Chẳng hạn như vắc xin Ebola do Johnson & Johnson nghiên cứu là một ví dụ điển hình về kết hợp vắc xin nhằm tạo miễn dịch lâu dài. Liều một dùng công nghệ Adenovirus Vector (tương tự như vắc xin AstraZeneca) và liều thứ 2 dùng virus đã qua hiệu chỉnh Poxvirus (Modified Vaccinia Virus Ankara MVA).
Hay vắc xin phòng Covid-19 Sputnik V của Nga thực chất là trộn 2 loại Adenovirus vector là Ad5 và Ad26 cho hai liều và vắc xin này đã được công bố trên Lancet tháng 2/2021 là đạt độ an toàn và hiệu quả đến 92%. Ngoài ra, một số loại vắc xin như cúm, viêm gan siêu vi B, thủy đậu… với các mũi sau có thể tiêm loại vắc xin tương tự từ các nhà sản xuất khác nhau.
Do đó, tại thời điểm cần đẩy nhanh độ phủ tiêm vắc xin như hiện nay thì việc phối hợp 2 loại Moderna và Pfizer là không có gì đáng lo ngại. Ngoài ra, dù khác nhà sản xuất nhưng Moderna và Pfizer lại được sản xuất cùng một công nghệ mRNA.
Tại Việt Nam, ngày 8/9 vừa qua, Bộ Y tế cũng đã ban hành văn bản cho phép sử dụng 2 loại vắc xin ngừa Covid-19 khác nhau và yêu cầu các địa phương triển khai việc tiêm sớm. Với người đã tiêm mũi một là vắc xin AstraZeneca có thể tiêm mũi 2 bằng Pfizer. Nếu tiêm mũi một vắc xin Moderna thì có thể tiêm mũi 2 bằng Pfizer và ngược lại.
Lưu ý hạ sốt đúng cách sau tiêm vắc xin ngừa Covid-19
Hapacol 650 giúp giảm đau hạ sốt an toàn sau tiêm vắc xin ngừa Covid-19.
Theo bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng – Giảng viên Đại học Y dược TPHCM, hiện tại, virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện nhiều biến thể với mức độ nguy hiểm ngày càng tăng thì việc đẩy nhanh độ phủ tiêm vắc xin là rất cần thiết. Và phải sau 2 tuần khi chúng ta hoàn thành 2 mũi tiêm thì vắc xin mới thực sự có hiệu quả bảo vệ đầy đủ. Người được tiêm cần khai báo rõ loại thuốc tiêm trước đó, khoảng cách giữa 2 mũi tiêm như thế nào, t.iền sử về dị ứng, các loại thuốc đang dùng, bệnh nền… trước khi tiêm.
Về tác dụng phụ sau tiêm, WHO cũng như Bộ Y tế đã khuyến cáo các vấn đề thường gặp như đau, sưng và tấy đỏ tại chỗ tiêm, sốt, buồn nôn, đau nhức cơ, mỏi mệt… Chỉ một số ít trường hợp bị sốc phản vệ như nổi mày đay, phù mạch, khó thở, tức ngực, thở rít… Vì thế, sau khi tiêm nên theo dõi sức khỏe tại chỗ 30 phút để được y tế can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, cần đọc kỹ và làm đúng các hướng dẫn tự theo dõi được ghi ngay sau phiếu xác nhận tiêm chủng. Đặc biệt, cả những khuyến cáo về việc sử dụng thuốc hạ sốt sau khi tiêm. Nếu sốt nhẹ dưới 38 độ C chỉ cần súc miệng bằng nước muối, mặc quần áo thoải mái, uống đủ nước, ăn nhiều hoa quả và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, khoa học.
Đo lại nhiệt độ mỗi 30 phút, nếu sốt trên 38,5 độ C cần sử dụng thuốc hạ sốt phù hợp chẳng hạn như Hapacol 650 của Dược Hậu Giang. Thuốc có công dụng hạ sốt hữu hiệu cho người lớn và những bệnh có liên quan đến sốt. Theo bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng liều dùng phù hợp là 10-15mg/kg/lần, mỗi lần cách nhau 4-6 tiếng.
Hapacol 650 được sản xuất trên dây chuyền đạt tiêu chuẩn Japan-GMP, hàm lượng 650 mg paracetamol an toàn khi cần giảm đau hạ sốt và đặc biệt phù hợp với thể trạng người Việt. Nếu vẫn liên tục sốt cao trên 39 độ mà không đáp ứng thuốc hạ sốt hãy thông báo ngay cho nhân viên y tế hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.
Lưu ý, sau các mũi tiêm cơ thể cần một khoảng thời gian để tạo kháng thể giúp miễn dịch với virus SARS-CoV-2. Ngoài ra, việc tiêm đủ liều vắc xin không có nghĩa là đã an toàn vì hiện chưa có vắc xin nào có khả năng bảo vệ tuyệt đối. Vì thế, hãy luôn thực hiện đầy đủ nghiêm túc quy định 5K để bảo vệ sức khỏe chính bạn và người thân.
