Trong những ngày chạy đua giành sự sống cho bệnh nhân COVID-19, anh Trương Văn Hiền không may bị nhiễm SAR-CoV-2 và trở thành F0.
Đều đặn mỗi ngày, mỗi ca làm việc, ngoài việc tập vật lý trị liệu cho bệnh nhân F0, bác sĩ Trường Văn Hiền (chuyên gia vật lý trị liệu của Bệnh viện Chợ Rẫy), hiện đang tăng cường cho Bệnh viện Hồi sức COVID-19 TP Thủ Đức tại Bệnh viện Ung bướu TP HCM cơ sở 2, lại ân cần hỏi thăm tình hình sức khỏe của mỗi F0 tại đây. Từng là F0 nên bác sĩ Hiền hiểu được những gì bệnh nhân phải trải qua.
Đầu tháng 9, khi nhận kết quả mắc COVID-19, bác sĩ Hiền vẫn điều trị cho hàng trăm bệnh nhân nặng thay vì nghỉ ngơi điều trị. Với trách nhiệm của một bác sĩ khoác lên mình chiếc áo blouse trắng, anh đã lựa chọn xin được ở lại để tiếp tục chăm sóc bệnh nhân, san sẻ gánh nặng với đồng nghiệp.
Khi phát hiện bản thân trở thành F0, bác sĩ Hiền ban đầu có một chút lo lắng, nhưng sau đó nhanh chóng xua tan, bởi xung quanh anh có nhiều bệnh nhân đang rất nặng, nhu cầu cần tập vật lý trị liệu rất lớn và đang cần hỗ trợ.
“Tôi mắc COVID-19, nhưng may mắn không có triệu chứng, lại ham việc, ham vận động, nếu chỉ nằm cách ly thì phí quá. Hơn nữa khi bệnh viện cử tôi qua đây để hỗ trợ, bệnh viện đã ít người mà mình còn nằm trên giường bệnh thì mình rất lo lắng và khó chịu”, bác sĩ Hiền chia sẻ.
Mặc dù mắc COVID-19, bác sĩ Hiền vẫn xung phong tham gia “trận chiến”.
Nằm trên giường bệnh 1 tuần, anh đã thấy ngứa ngáy chân tay, vì anh vốn thích hoạt động. Bác sĩ Hiền liền xin ra “trận chiến”, mong muốn tiếp tục làm việc, hướng dẫn các bệnh nhân tập thở, tập vận động và được cấp trên chấp thuận. Lực lượng vật lý trị liệu từ Chợ Rẫy cử sang chi viện chỉ có ba người, cùng một số sinh viên tình nguyện, anh lại là trưởng nhóm nên quyết định duy trì công việc để “bớt vất vả cho đồng nghiệp”.
Không cho phép bản thân nghỉ ngơi, anh đến các giường bệnh dìu đỡ bệnh nhân, vỗ lưng, xoa bóp bên ngoài phổi, nhẹ nhàng giúp F0 tập cử động các khớp tay chân. Khi chưa nhiễm COVID-19, anh cận kề hỗ trợ hô hấp cho F0 thở máy, tập thở cho bệnh nhân phải thở oxy dòng cao, thở oxy bình thường… Khi là F0, công việc của anh vẫn vậy, thậm chí anh còn tự tin hơn, bám sát từng người, vừa lo tập thở vừa an ủi, vỗ về.
Vì là người nhiều năm công tác tại Bệnh viện Chợ Rẫy và tham gia điều trị cho bệnh nhân mắc COVID-19, bác sĩ Hiền thấu hiểu sự dày vò của COVID-19 là như thế nào khi chứng kiến những hơi thở yếu ớt như ngọn đèn trước gió của bệnh nhân. Anh biết việc tập thở giúp người bệnh đi qua thời khắc nặng nhọc.
Công việc của bác sĩ Hiền tại đây được chia ra 2 trường hợp. Thứ nhất là hỗ trợ hô hấp cho bệnh nhân thở máy giúp bệnh nhân đào thải đờm nhớt. Trường hợp thứ 2 là thở máy liều cao HF oxy, đây là trường hợp giữa ranh giới thở máy và thở oxy, việc hỗ trợ giúp bệnh nhân nhanh chóng chuyển xuống thở oxy thì sẽ nhanh xuất viện.
Có những trường hợp sau tập vật lý trị liệu đã ngăn được thở máy, đưa ra thở oxy ít ngày thì có thể xuất viện. Công việc này còn giúp ích cho tinh thần bệnh nhân, tiếp thêm cho họ sự lạc quan khi thấy bản thân có thể tự vận động được.
“Trước khi trở thành F0, tiếp xúc với bệnh nhân tôi cảm thấy có phần rụt rè. Nhưng sau khi trở thành F0, tham gia điều trị, tôi tự tin hơn và không còn sợ sệt. Thậm chí việc động viên bệnh nhân dễ dàng hơn, người bệnh tin tưởng hơn vì đang cùng cảnh ngộ với nhau”, anh Hiền cho hay.
Được biết bác sĩ Hiền cũng là người đã hỗ trợ tập thở cho “bệnh nhân 91″ (phi công người Anh từng mắc COVID-19 nặng tại Việt Nam năm ngoái) ngay từ những ngày đầu ông được chuyển từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM về Bệnh viện Chợ Rẫy.
Kinh nghiệm làm vật lý trị liệu giúp anh nhận thấy khi bệnh nhân đã phải thở máy, phổi đông đặc thì rất xơ cứng, cơ liên sườn cũng cứng theo. Nhiệm vụ của người tập vật lý trị liệu là làm mềm phổi, xoa bóp bên ngoài làm cho các cơ quanh phổi, vai mềm ra. Sau đó dùng kỹ thuật nén ép để gia tăng nhanh sự lưu thông của phổi, giúp ngăn ngừa phải thở máy, cứu lại những lá phổi.
Nhìn thấy bệnh nhân khỏe mạnh, không chỉ bác sĩ Hiền mà cả đồng nghiệp của anh đều vui mừng.
Đến hiện tại, gia đình bác sĩ Hiền vẫn chưa biết bản thân anh từng là F0, vì mỗi lần gọi điện anh luôn giấu gia đình với tinh thần lạc quan và vui vẻ để gia đình an tâm. Hơn nữa bản thân anh cũng không cảm thấy mình bị bệnh nên không báo cho gia đình biết.
Hiện, anh Hiền đã có kết quả âm tính trở lại sau khoảng 10 ngày dương tính. Nhiều bệnh nhân chuyển nhẹ, xuất viện, có thể đi đứng, tự thở khí trời, gửi cho anh lời chào ấm áp. Đó như là món quà tinh thần cổ vũ thêm cho anh Hiền cùng các đồng nghiệp khác của mình tiếp tục với cuộc chiến khốc liệt.
Lớp học đặc biệt chuẩn bị cho viện dã chiến 500 giường
Đúng 1h30, y bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã ngồi sẵn trước màn hình máy tính, tham gia buổi tập huấn kỹ năng điều trị bệnh nhân Covid-19.
Gần một tuần qua, ngày nào, vào giờ này, khoảng 800 nhân viên y tế Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cũng ngồi trước máy để tập huấn trực tuyến kiến thức về Covid-19. Bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện, cho biết những nhân viên này sẽ là lực lượng nòng cốt, tham gia điều trị tại Bệnh viện dã chiến 500 giường đang được gấp rút xây dựng để điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng và nguy kịch tại Hà Nội.
Là người có mặt khá sớm, bác sĩ Đỗ Ngọc Minh, Phó trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình và y học thể thao, nói anh luôn cố gắng thu xếp công việc dang dở để đúng giờ vào lớp. Bàn làm việc ngoài chiếc laptop còn là danh sách câu hỏi anh chuẩn bị để trao đổi trước khi vào bài.
“Đây là lần đầu tiên chúng tôi tham gia buổi họp trực tuyến lên đến 800 người, ai cũng tự giác, một tuần trôi qua nhưng quân số không hề giảm. Ai cũng xác định học để làm và sẵn sàng lên đường bất cứ lúc nào”, bác sĩ Minh nói.
Mỗi buổi học gồm hai nội dung, do bác sĩ từng có kinh nghiệm chống dịch đứng lớp. Khi học, mọi người gửi câu hỏi qua phần tin nhắn để giảng viên đọc và trả lời. Tùy thuộc vào nội dung buổi học, bác sĩ cân nhắc thời gian cho phần lý thuyết và giải đáp phù hợp. Ví dụ, ở buổi học để phân loại, sàng lọc bệnh nhân thì có thể kéo dài một tiếng còn buổi học khó như thở oxy dòng cao, thở máy xâm nhập thì số lượng câu hỏi ít hơn, khoảng 30 phút trong tổng thời gian dạy.
“Đối với những bác sĩ không thuộc chuyên ngành hồi sức sẽ chú trọng kiến thức đơn giản trước để tham gia điều trị tầng thấp, còn bệnh nhân nặng và nguy kịch phải cần thêm nhiều thời gian để trau dồi”, bác sĩ nói.
Bác sĩ Minh nhớ như in diễn tiến của bệnh nhân nặng, được kể lại trong buổi học, hôm 2/8. Bệnh nhân nam, đang ngồi thở, SpO2 chỉ còn 62 đến 65% trong khi một người bình thường phải từ 95 đến 100%. Anh được giảng viên giải thích đây là trường hợp thiếu oxy tiềm ẩn, “nếu vận động gắng sức, bệnh nhân có thể đột tử mất bất cứ lúc nào”.
“Nếu là trước đây, anh em ngoài chuyên ngành hồi sức sẽ không ai để ý cách xử trí cho tình huống này. Giờ thì khác, tôi hiểu ra nếu mình không phân loại tốt, không theo dõi đủ, không biết bệnh nhân chuyển biến nặng thì có thể mất bệnh nhân bất cứ lúc nào”, bác sĩ Minh nói.
Ý thức được điều này, anh và các bác sĩ khác học thêm cách phân loại và hiểu thêm “với bệnh nhân Covid-19 không gì có thể xảy ra, có khi đang khỏe mạnh bất ngờ diễn biến nặng”. Việc chẩn đoán, phân loại đúng bệnh nhân là cách để giảm bớt gánh nặng cho nhân viên tuyến sau.
Trong đợt tập huấn này, bệnh viện huy động các bác sĩ ở tất cả chuyên ngành như nội, ngoại, da liễu, nam khoa… tham gia học. Nội dung buổi tập huấn là đ.ánh giá mức độ nặng của bệnh nhân Covid-19, hướng dẫn liệu pháp thở oxy cho người bệnh, thở oxy dòng cao, thở máy không xâm nhập, cách cài đặt máy thở ban đầu, lọc m.áu ở bệnh nhân Covid-19, liệu pháp chống đông ở người nhiễm nCoV… Thời gian tập huấn dự kiến kéo dài đến 6/8.
“Đại dịch giúp nhân viên y tế chúng tôi trưởng thành và rèn giũa bản thân. Tất cả đang nhìn về một hướng là chiến thắng đại dịch. Mà muốn thắng thì phải chăm chỉ học hành”, bác sĩ nói.
Đoàn chi viện từ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội hỗ trợ ngành y tế Phú Yên trong điều trị bệnh nhân nặng và đào tạo thêm nhân lực nâng cao tay nghề. Ảnh: Bác sĩ cung cấp.
Trực tiếp tham gia giảng dạy, bác sĩ Nguyễn Minh Nguyên, Khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực, từng là trưởng đoàn chi viện Phú Yên, cũng lo lắng, hồi hộp. Anh được thông báo trước một tuần để kịp triển khai nội dung nhưng không rõ về số lượng người tham dự.
“Tôi tưởng đây là buổi trao đổi cho các bạn sinh viên trẻ, bác sĩ trẻ nhưng không ngờ còn có cả nhiều trưởng khoa, phó khoa, có người từng là thầy giáo của tôi khi còn học tại trường nên cảm xúc có chút choáng ngợp”, anh Nguyên nói. Song, bác sĩ bày tỏ niềm tự hào khi được mang kinh nghiệm và hiểu biết để trao đổi và chia sẻ.
Trước khi lên lớp, anh dành 3-5 ngày để chuẩn bị, xem đi xem lại nhiều lần, có khi đến sát giờ học vẫn ngồi sửa để dễ bài học dễ hiểu nhất. Anh quan niệm, mỗi lần nói là một lần học bởi “khi bạn giảng cho người khác thì người thu được kiến thức nhiều nhất chính là bạn”.
Bác sĩ Nguyên cho biết, đợt tập huấn tập trung vào vấn đề hồi sức gồm thở oxy và lọc m.áu trước, sau đó sẽ có buổi học về kiểm soát nhiễm khuẩn, nguy cơ lây nhiễm chéo và thực hành trước khi các y bác sĩ vào điều trị bệnh nhân Covid-19.
Buổi học có rất nhiều câu hỏi thú vị của “học viên” về máy đo oxy, trữ oxy, thở oxy tại nhà, điều trị tại nhà, dự trữ thuốc. Nhiều người muốn “thầy” dạy cách thở đúng nên anh trực tiếp hướng dẫn hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng, chu môi để phế nang giãn nở hay liệt kê một số dấu hiệu trở nặng cho F0, F1 cách ly tại nhà.
Khi được hỏi có khó khăn khi hướng dẫn cho bác sĩ trái chuyên ngành, anh Nguyên nói “không”. Với anh, bác sĩ điều trị tốt là khi hiểu bệnh. Anh tự tin thông qua buổi tập huấn, gần 800 y bác sĩ đủ kiến thức và hành trang để điều trị người bệnh.
Cùng quan điểm, bác sĩ Minh nói, nhiều người tưởng rằng bệnh nhân Covid-19 với phẫu thuật ngoại khoa hay nội khoa không liên quan nhưng thực tế rất khác. Theo anh, một người đến cơ sở y tế với vai trò là người bệnh chứ không chỉ riêng một cái bệnh. Ví dụ, bệnh nhân khớp gối có thể kèm có tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc có Covid-19. Hoặc một bệnh nhân bị gãy xương từ vùng dịch tễ, từng tiếp xúc F0, có nguy cơ mắc Covid-19, “nhưng vẫn phải chữa gãy xương chứ không chỉ chữa Covid”. Việc hiểu về Covid-19 giúp bác sĩ tự bảo vệ mình, tránh nguy cơ lây nhiễm khi làm việc.
Bệnh viện dã chiến 500 giường đang gấp rút xây dựng tại Hoàng Mai, Hà Nội. Ảnh: Thành Huyền
Hôm 30/7, Bộ Y tế quyết định thành lập Bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 trực thuộc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội (gọi tắt là Bệnh viện điều trị Covid-19 – Y Hà Nội). Đây là tuyến cuối trong điều trị người bệnh Covid-19 ở thành phố, thực hiện chức năng của Trung tâm Hồi sức tích cực Covid-19 quốc gia.
Bệnh viện huy động khoảng 1.000 nhân viên y tế, trong đó lực lượng nòng cốt là từ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội và một số bệnh viện do Bộ Y tế hỗ trợ. Do đó, bệnh viện đang gấp rút vừa xây dựng cơ sở mới vừa đào tạo nhân sự chi viện. Dự kiến cuối tháng 8/2021, bệnh viện này sẽ đi vào hoạt động.
“Mọi người đùa nhau là chỉ muốn học không muốn hành, song ai cũng xác định nhiệm vụ trước mắt là chung tay chống dịch để cùng vượt qua giai đoạn này”, bác sĩ Minh nói.
