Trải qua 20 ngày chạy ECMO, Bảo Châu hồi phục như một phép màu trước những gì mà SARS-CoV-2 đã tàn phá cơ thể.
“Cố cho bệnh nhân thêm một cơ hội”, Bảo Châu nghe loáng thoáng giọng một người đàn ông khi lần đầu mở được mắt sau hơn 20 ngày hôn mê.
Trước cửa tử
Chiều 23/7, tại Bệnh viện Hồi sức Covid-19, khoa Cấp cứu được phát báo động đỏ. Ê-kíp của bác sĩ Trần Thanh Linh ngay lập tức có mặt để đặt ống thở cho người phụ nữ 29 t.uổi mắc Covid-19 đã ngừng hô hấp. Sau đó, bác sĩ chuyển chị lên khoa Hồi sức tích cực (ICU) dành cho bệnh nhân Covid-19 nguy kịch.
Ê-kíp bác sĩ Trần Thanh Linh tiếp nhận Bảo Châu từ bệnh viện huyện Củ Chi trong tình trạng ngừng hô hấp.
Ê-kíp của bác sĩ Linh hội chẩn, cân nhắc đặt ECMO (tim phổi nhân tạo). Đây là phương án cuối cùng để duy trì sự sống cho bệnh nhân. Thế nhưng, khả năng thành công là bao nhiêu % khi mà Bảo Châu bị tổn tương phổi nặng, suy gan, thận, truỵ tim. Hơn nữa, ai cũng biết béo phì là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất khi mắc Covid-19. Hàng loạt câu hỏi đặt ra trong cuộc hội chẩn vội vã đó.
“Làm nhé”, bác sĩ Linh nói. Sau 3 giờ, ê-kíp hoàn thành việc đặt ECMO cho bệnh nhân. May mắn, cơ thể chị tiếp nhận tốt, sự sống đang được níu giữ nhờ dây dợ, máy móc quanh người.
“Tít tít…tít tít…” – tiếng máy thở, máy lọc m.áu kêu dồn dập bên trong căn phòng của Nguyễn Ngọc Bảo Châu. Bảo Châu vẫn hôn mê sâu sau 2 ngày nằm tại khoa ICU.
Tiếp tục tình huống xấu nhất đã xảy ra khi phổi của bệnh nhân xuất huyết và cơ thể bị n.hiễm t.rùng nặng. Lúc đó, không còn nhiều sự lựa chọn, các bác sĩ dùng đủ thuốc kháng sinh, kháng nấm, chống đông.
Những ngày đầu nằm viện, tình trạng của Bảo Châu diễn biến rất nặng, sự sống tương đối mong manh.
Những ngày đầu nằm viện, tình trạng của Bảo Châu diễn biến rất nặng, sự sống tương đối mong manh.
Những ngày đầu nằm viện, tình trạng của Bảo Châu diễn biến rất nặng, sự sống tương đối mong manh.
“Bình thường những ca hồi phục sẽ cần được đặt ECMO khoảng 5-7 ngày, riêng Châu hơn 20 ngày, là một trường hợp khá đặc biệt. Đã có lúc, chúng tôi nghĩ đã thất bại khi giành giật sự sống cho bệnh nhân. Tuy nhiên, cứ khi nào tỉnh táo, Châu đều hợp tác tốt. Một người phụ nữ nghị lực, khao khát muốn sống đã khiến chúng tôi phải thật sự cố gắng”, bác sĩ Linh chia sẻ.
Tình trạng xuất huyết phổi, n.hiễm t.rùng kéo dài trong nhiều ngày Bảo Châu điều trị Covid-19.
Sau hơn 20 ngày liên tục chạy ECMO, cuối cùng những dấu hiệu khả quan đã xuất hiện. Ngày 12/8, ê-kíp của bác sĩ Linh quyết định cho Châu cai ECMO.
May mắn tiếp tục đến với Bảo Châu, chị đáp ứng máy thở tốt, n.hiễm t.rùng lui đi. Hai ngày sau khi cai ECMO, bệnh nhân tiếp tục được rút máy thở, chuyển sang thở oxy dòng cao HFNC. Ngày 19/8, chị chính thức chuyển xuống khoa dưới, tập vật lý trị liệu và chờ ngày bình phục hoàn toàn.
Luôn có 4 điều dưỡng, bác sĩ hỗ trợ vỗ rung, xoay trở cơ thể Bảo Châu để tránh l.ở l.oét.
Luôn có 4 điều dưỡng, bác sĩ hỗ trợ vỗ rung, xoay trở cơ thể Bảo Châu để tránh l.ở l.oét.
Đường về nhà
Phòng bệnh mới của Bảo Châu nằm trên tầng 7. Đây là khoa sub-ICU. Chị vẫn được theo dõi kỹ và phải thở oxy mask với lưu lượng 13 lít/phút.
Sau gần một tháng, lần đầu tiên, người phụ nữ này đủ tỉnh táo để nhắn tin được cho gia đình.
Hai vết sẹo trên cổ, dấu tích lắp đường ống ECMO vào trong cơ thể của Bảo Châu.
Hai vết sẹo trên cổ, dấu tích lắp đường ống ECMO vào trong cơ thể của Bảo Châu.
Hai vết sẹo trên cổ, dấu tích lắp đường ống ECMO vào trong cơ thể của Bảo Châu.
Hồi phục được phần nào nhưng sau nhiều ngày nằm bất động, dùng t.huốc a.n t.hần, cơ thể Bảo Châu yếu ớt, cơ teo đi.
Nằm ngửa trên giường, chị lấy chai nước làm chiếc tạ tập nâng lên hạ xuống. Đôi chân cố gắng giơ lên, đạp nhẹ nhàng giữa không trung. Những bài tập đơn giản giúp cơ thể chị vận động trở lại.
“Điều quan trọng nhất là phải giúp Bảo Châu phục hồi chức năng phổi, động viên và hướng dẫn tự thở, cai oxy càng sớm càng tốt”, bác sĩ Phạm Minh Huy, Trưởng khoa sub-ICU, chia sẻ về tình trạng của bệnh nhân.
Bảo Châu tập ngồi dậy, được các bác sĩ vỗ lưng mỗi ngày để ho, khạc đờm ra ngoài.
Đôi lúc, Bảo Châu nghĩ lại và không thể hình dung những gì đã trải qua. Trước đây, chị biết mình thừa cân nhưng vẫn có thể đi lại, chạy nhảy, sinh hoạt bình thường nên không có gì phải lo lắng. Thế nhưng, Covid-19 đã khiến người phụ nữ này thay đổi suy nghĩ. “Đây là một báo động để mình sống trách nhiệm với bản thân hơn”, Bảo Châu chia sẻ.
Nhìn vào cơ thể mình, Bảo Châu cảm nhận rõ mình đã xuống cân rất nhiều sau những ngày điều trị Covid-19.
“Sáng nay xuất viện rồi đúng không? Nghe bác sĩ Lực nói em trách tôi không qua thăm em hả?”, bác sĩ Trần Thanh Linh nói vui khi xuống thăm Bảo Châu vào ngày 5/9.
Ông tranh thủ hỏi thăm, nhắc nhở bệnh nhân điều cần lưu ý khi về nhà. Trước khi tạm biệt Bảo Châu, bác sĩ Linh nhắn nhủ: “Em là món quà tinh thần của chúng tôi”.
Bác sĩ Trần Thanh Linh động viên, trò chuyện với Bảo Châu trong ngày cô được xuất viện.
Một điều dưỡng đưa Bảo Châu xuống khu xuất viện. Lúc đi qua hành lang ngoài trời, người phụ nữ chợt nhận ra hơn 40 ngày qua, đây là lần đầu cô được tiếp xúc với không khí bên ngoài.
Bảo Châu được điều dưỡng hỗ trợ tắm, thay đồ trước khi về nhà.
Bảo Châu được điều dưỡng hỗ trợ tắm, thay đồ trước khi về nhà.
“Hôm nay mặc đồ đẹp quá”, tiếng bác sĩ Lực xa xa khi thấy Bảo Châu trong chiếc đầm màu cam. Cuộc trò chuyện vội vã của hai người diễn ra ngay trước khi chị lên xe về nhà.
Bác sĩ Võ Tấn Lực là người phụ trách theo dõi tình trạng Bảo Châu. Hàng ngày, anh nói chuyện với Châu, hướng dẫn chị tập thở. Đây là lần đầu tiên Châu nhìn thấy bác sĩ trong bộ quần áo bình thường không phải qua lớp đồ bảo hộ kín mít.
“Khi nào em sẽ vào Bệnh viện Chợ Rẫy để gặp lại mọi người. Vào chơi thôi chứ không phải vào nằm viện đâu nhé”, Châu cười nói với bác sĩ Lực.
Bác sĩ Lực vội vã chạy xuống chào tạm biệt Bảo Châu trước khi chị xuất viện, lên xe về nhà.
“Đường Cách Mạng Tháng Tám hôm nay vắng nhỉ. Đợt em chưa nhập viện thì đường phố vẫn còn đông lắm”, Bảo Châu nói với điều dưỡng đi cùng.
Bảo Châu thấy lạ lẫm với những con đường vắng khi ngồi trên xe nhìn ra.
Chiếc xe cấp cứu dừng lại một căn nhà trên đường Trần Xuân Soạn (quận 7), dì của Châu đứng chờ sẵn, mắt rưng rưng sau lớp khẩu trang vẫy tay chào. Người phụ nữ chính thức được trở về nhà sau 42 ngày chiến đấu với Covid-19.
Điều dưỡng Dương dặn dò những lời cuối cùng trước tạm biệt Bảo Châu.
“Cách đây một tháng, mình vẫn còn trong cơn hôn mê, ngủ một giấc rất dài chẳng biết gì mặc kệ cả gia đình, bạn bè như ngồi trên đống lửa. Ngày hôm nay, mình may mắn đã được ngồi ở nhà, ăn những món ngon, hít thở khí trời, vận động chân tay, được nói chuyện với những người yêu thương. Vì vậy sau trận chiến này, mình tạm gọi mình đã có một cuộc sống thứ 2. Cuộc sống mà mình phải sống thật ý nghĩa và trách nhiệm, bởi vì không phải ai cũng có cơ hội như mình”, Bảo Châu chia sẻ.
Chạy đua với ‘tử thần’ để cứu F0 nguy kịch
Xe cứu thương lao đi trong đêm, đưa kíp bác sĩ Hồi sức Covid-19 cùng máy ECMO đến Bệnh viện Trưng Vương – nơi vừa báo động đỏ vì người phụ nữ mang song thai 25 tuần suy hô hấp, nguy kịch.
Khẩn cấp kết nối hệ thống ECMO (thiết bị oxy hóa qua màng ngoài cơ thể) vào thai phụ, các bác sĩ chuyển cả người lẫn máy móc lên xe cứu thương đưa về Bệnh viện Hồi sức Covid-19. Hơn 3h sáng, ê kíp mới ổn định xong máy lọc m.áu, máy thở, thiết lập các đường truyền thuốc.
Sau hơn một tuần điều trị tích cực, ngày 28/7, dù bệnh nhân còn thở máy nhưng tiên lượng khả quan hơn, tình trạng oxy m.áu cải thiện, tim thai hoạt động tốt. “Nếu không thực hiện ECMO ở thời điểm cấp cứu ấy, chắc chắn sẽ không có cơ hội cho cô ấy và thai nhi”, bác sĩ Trần Thanh Linh, Phó Khoa Hồi sức Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, kiêm Phó giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện Hồi sức Covid-19, nói.
Khu Hồi sức Cấp cứu (ICU) bao trùm bởi tiếng máy thở, máy monitor theo dõi dấu hiệu sự sống. Bên kia bức tường ngăn cách phòng bệnh, sinh mệnh của sản phụ khác cũng đang được các bác sĩ giành giật với tử thần nhờ hệ thống ECMO. Chị vừa mổ sinh vài ngày thì rơi vào nguy kịch, vừa được chuyển đến trong đêm.
Đây là hai trong hơn 400 bệnh nhân nguy kịch mà Bệnh viện Hồi sức Covid-19 đang điều trị, sau hơn hai tuần hoạt động. Cơ sở này thuộc tầng cuối trong hệ thống điều trị 5 tầng của TP HCM. Trong số các bệnh nhân có hơn 300 người đang dùng máy hỗ trợ hô hấp mức độ thấp hơn. Bác sĩ phải tính toán, dự trù cho những ca đang thở oxy qua mask, thở oxy dòng cao HFNC, nếu thất bại phải chuyển qua đặt nội khí quản thở máy.
Bác sĩ Trần Thanh Linh trao đổi về tình trạng bệnh nhân 33 t.uổi đang can thiệp ECMO, thở máy, lọc m.áu liên tục. Ảnh: Thành Nguyễn.
Trong bộ đồ bảo hộ trùm kín từ đầu đến chân, bác sĩ Trần Thanh Linh liên tục qua lại các phòng bệnh để ra y lệnh. Điện thoại của anh dồn dập cuộc gọi từ tuyến dưới, đề nghị tiếp nhận thêm bệnh nặng. Đôi mắt trũng sâu khó đoán cảm xúc, anh trả lời: “Bên đó đang cho thở máy thì cố gắng tiếp tục theo dõi. Bên này đã kín giường nên sẽ ưu tiên những ca nguy kịch chưa có máy thở từ trước. Chiều anh gọi lại nếu điều tiết được mới có thể tiếp nhận”. Ở cuộc gọi khác, bác sĩ Linh hướng dẫn, dặn dò ê kíp theo xe cứu thương “cố gắng không để bệnh nhân ngưng tim dọc đường”.
Thay phiên giữ điện thoại đường dây nóng hội chẩn, tiếp nhận bệnh 24/24, bác sĩ Linh và đồng nghiệp nhận hàng trăm cuộc gọi mỗi ngày liên quan các ca chuyển nặng. Bệnh viện đang ưu tiên tiếp nhận bệnh nhân nặng từ những đơn vị dã chiến, cách xa trung tâm thành phố. Các bệnh viện có điều kiện hơn được khuyến khích điều trị bệnh nhân nặng tại chỗ, “chia lửa” cho nơi này.
Phòng bệnh theo tiêu chuẩn chỉ một người, song lượng bệnh nhân quá đông khiến các bác sĩ phải cho 2 người cùng thở máy vào một phòng. Với trường hợp khẩn cấp, bác sĩ thậm chí phải kê thêm giường nhận ngay vì chỉ cần chậm trễ có thể nguy kịch tính mạng bệnh nhân.
Từng tham gia thiết lập các khu điều trị bệnh nhân nặng trong những đợt bùng phát dịch lớn tại Đà Nẵng, Bắc Giang, bác sĩ Linh cho rằng áp lực điều trị ở những nơi đó lớn nhưng “chẳng là gì” so với thực tế tại TP HCM lúc này. Với hơn 75.000 ca bệnh tính đến ngày 28/7, thành phố ghi nhận lượng lớn F0 trên 60 t.uổi với nhiều bệnh nền, bên cạnh một số ca trẻ t.uổi trở nặng nhanh. Chỉ tính riêng tại Bệnh viện Hồi sức Covid-19 đã có 14 người không thể qua khỏi, trong đó nhiều trường hợp vào viện đã rất nguy kịch. Các bác sĩ nhìn nhận đây là “điều khó tránh khỏi” do số bệnh quá nặng, quá nguy kịch, hơn 2/3 bệnh nhân trên 50 t.uổi và có nhiều bệnh nền.
Ngày rời Chợ Rẫy bước vào “trận đ.ánh lớn nhất” này, bác sĩ Linh dù đã tiên lượng mức độ khủng khiếp nhưng không tránh khỏi cảm giác xót xa khi chứng kiến cường độ làm việc của anh em. Bác sĩ khi rảnh tay có thể gồng gánh công việc điều dưỡng, điều dưỡng choàng công việc của hộ lý, không còn phân biệt nhiệm vụ nào là của ai. Có những lúc bệnh nhân này diễn tiến nguy kịch, bệnh nhân kia cần đặt nội khí quản gấp, tất cả cùng lao vào cuộc, dốc sức níu giữ sự sống người bệnh.
Cũng từng vào các tâm dịch trước đó, cùng nhận nhiệm vụ tại Bệnh viện Hồi sức Covid-19 như anh Linh, bác sĩ Huỳnh Quang Đại, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết hiện y bác sĩ chuyên về hồi sức không nhiều nên đội điều trị phải kết hợp nhân lực nhiều chuyên khoa khác. Mỗi kíp trực, bác sĩ hồi sức sẽ là trưởng tua để điều hành công việc, phối hợp mọi người hỗ trợ lẫn nhau, trên tinh thần vừa làm vừa đào tạo.
“Chuyện không mong muốn xảy ra ở thành phố mình, ai cũng phải gắng sức nhiều hơn nữa”, bác sĩ Đại nói.
Chưa từng tham gia điều trị Covid-19 trước đó, điều dưỡng Nguyễn Thị Thuý Liên (Khoa Nội Tiêu Hoá, Bệnh viện Chợ Rẫy) đang dần thích nghi với áp lực ở mức cao nhất. Chịu trách nhiệm theo dõi 4 phòng bệnh trong ca trực, nữ điều dưỡng 29 t.uổi quay cuồng giữa các công việc theo dõi monitor, máy thở, hút đàm nếu bệnh nhân thở máy nội khí quản, tiêm truyền thuốc theo chỉ định của bác sĩ, vệ sinh răng miệng bệnh nhân, cho bệnh nhân ăn, thay drap giường, ghi ghép tình hình sức khỏe từng ca…
Đưa tay chỉnh lại mask thở cho nữ bệnh nhân 65 t.uổi nằm thiêm thiếp, chị Liên cho biết nhiều bệnh nhân đang ổn thì chỉ số oxy trong m.áu SpO2 tụt ngay. Nguy hiểm là vậy nên chị và các đồng nghiệp rất áp lực, phải theo dõi xử lý liên tục. “Niềm vui của chúng tôi đơn giản lắm. Như trường hợp bác này, chỉ số SpO2 đã tăng từ 80 lên 90% (mức bình thường khoảng 95-100%), khả năng phục hồi nhiều”, chị nói.
Điều dưỡng Phương ghi chép lại tình hình sức khỏe của bệnh nhân. Ảnh: Thành Nguyễn.
Chiều hai hôm trước, 17 người từng nguy kịch đã phục hồi, được Bệnh viện Hồi sức Covid-19 cho về nhà cách ly. Khoảng 100 người khác chuyển sang trạng thái nhẹ hơn, được đưa về bệnh viện tuyến trước điều trị.
Đến lúc rời viện, bà Xuân Loan, 52 t.uổi, vẫn chưa tin mình có thể khỏi bệnh trở về nhà gặp lại người thân. “Lúc nhập viện tôi không thở được, cứ nghĩ sẽ c.hết. Giờ chiến thắng tử thần, tôi không biết làm gì để trả ơn các y bác sĩ”, bà nói.
Còn ông Piers Birtwistle (53 t.uổi, quốc tịch Anh) liên tục bày tỏ hạnh phúc. Khi vào viện, ông thở oxy qua mask. Sau ba ngày, tình trạng diễn tiến nặng, ông phải chuyển sang thở oxy dòng cao, điều trị kháng đông tích cực, dùng corticoid theo phác đồ và nhanh chóng hồi phục ngoạn mục.
“Đây là những tín hiệu lạc quan, tiếp thêm nhiều động lực giúp đội ngũ y tế tiếp tục chiến đấu với rất nhiều khó khăn phía trước. Sau cơn đại dịch này, anh em sẽ trưởng thành hơn rất nhiều, không chỉ là chuyên môn mà còn nhiều thứ khác”, bác sĩ Linh nói.
Bệnh viện Hồi sức Covid-19 hình thành từ việc chuyển đổi công năng thần tốc từ Bệnh viện Ung bướu cơ sở 2, hôm 13/7. Nơi này sẽ có 1.000 giường hồi sức tích cực (ICU) điều trị những bệnh nhân nặng, nguy kịch, góp phần lớn trong việc thực hiện chiến lược “hạn chế bệnh nhân tử vong” của TP HCM.
Trong giai đoạn một, bệnh viện đã trang bị 460 giường. Hơn 650 nhân viên y tế đang tham gia điều trị, đến từ các bệnh viện Chợ Rẫy, Nhân dân Gia Định, Nhân dân 115, Thống Nhất, Ung bướu, 71 Trung ương, 74 Trung ương và một số tỉnh thành. Nơi này đang huy động nhân lực, trang thiết bị như máy thở, ECMO, máy lọc m.áu… để nâng công suất lên 700 giường trong thời gian tới.
