Theo WHO và UNICEF, việc chậm tiêm phòng cho trẻ có thể dẫn đến sự bùng phát trở lại của nhiều dịch bệnh.
Do đó, mẹ đừng để Covid-19 làm trẻ lỡ lịch tiêm phòng, đặc biệt trong thời điểm vàng từ 6 tuần t.uổi.
Tầm quan trọng của việc tiêm phòng đúng và đủ lịch cho trẻ
Sự lây lan chóng mặt của Covid-19 khiến cộng đồng nhận thức rõ về tác động của dịch bệnh lên mỗi cá nhân, lên hệ thống chăm sóc sức khỏe và cả nền kinh tế toàn cầu. Nguy cơ của các dịch bệnh luôn tồn tại, ngay cả khi nhiều đại dịch đã được kiểm soát. Việc coi nhẹ tiêm phòng cho trẻ từ sớm, đặc biệt là trong thời điểm vàng từ 6 tuần t.uổi sẽ có thể dẫn đến nguy cơ mắc các vi khuẩn, virus nguy hiểm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ngày nay chúng ta đã ngăn ngừa được khoảng 2-3 triệu ca t.ử v.ong mỗi năm nhờ có vắc xin.
Việc duy trì tiêm phòng rất quan trọng ngay cả khi đại dịch đang diễn ra cũng như giai đoạn sau đó. Vì nếu chủng ngừa bị trì hoãn do Covid-19, điều gì sẽ xảy ra khi trẻ mắc các bệnh truyền nhiễm khác? Điều gì sẽ xảy ra khi các dịch bệnh đã được kiểm soát bùng phát trở lại và liệu chúng ta lại phải chứng kiến các ca t.ử v.ong do các bệnh nhiễm đáng lẽ đã được phòng ngừa bằng vắc xin?
Khi chào đời, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, nên việc bảo vệ trẻ bằng tiêm phòng rất quan trọng.
Trẻ từ 6 tuần t.uổi cần tuân thủ lịch tiêm phòng như thế nào?
Lịch tiêm phòng cùng các vắc xin được khuyến cáo dựa trên mức độ bệnh, tính chất nguy cơ và các dữ liệu nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng trong nhiều năm. Đặc biệt đối với bé sơ sinh có khả năng mắc các bệnh truyền nhiễm trong suốt giai đoạn đầu đời, mẹ cần có sự tư vấn bác sĩ ngay để trẻ từ 6 tuần t.uổi được chích ngừa đúng thời điểm và đầy đủ.
Tiêm phòng sớm cho trẻ giúp nâng cao hệ miễn dịch, mẹ tiết kiệm thời gian và chi phí thăm khám.
Cụ thể với trẻ sơ sinh, mẹ cần lưu ý giai đoạn từ 6 tuần t.uổi đến 6 tháng t.uổi. Trẻ nên được hoàn tất tiêm phòng các bệnh nguy hiểm như bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, viêm màng não do Hib, viêm gan B, tiêu chảy do virus Rota, viêm màng não hay viêm phổi, viêm tai giữa do phế cầu khuẩn…trong đó, uống ngừa vi rút Rota cần hoàn tất 2 liều trước 6 tháng t.uổi, qua thời gian này, bé sẽ mất cơ hội phòng ngừa vi rút gây ra tiêu chảy cấp này.
Hãy liên hệ ngay bệnh viện, trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn khi bé được 6 tuần t.uổi. Ngay trong thời gian giãn cách xã hội, mẹ vẫn nên tranh thủ hoàn tất lịch chủng ngừa cho bé trước 6 tháng t.uổi để không bỏ mất cơ hội bảo vệ bé yêu.
Mẹ cần lưu ý thực hiện nghiêm túc các biện pháp 5K phòng ngừa Covid-19 theo hướng dẫn của Bộ Y tế khi đưa trẻ đi tiêm phòng. Nên đặt lịch hẹn và gọi điện tư vấn trước với trung tâm chủng ngừa.
Chương trình giáo dục cộng đồng do Hội y học dự phòng Việt Nam phối hợp với Văn phòng Đại diện GSK thực hiện.
23 triệu t.rẻ e.m bị bỏ lỡ các mũi tiêm chủng cơ bản trong đại dịch
Số liệu chính thức được WHO và UNICEF công bố ngày 15/7 cho thấy, 23 triệu t.rẻ e.m đã bị bỏ lỡ các mũi tiêm chủng cơ bản thông qua các dịch vụ tiêm chủng thông thường vào năm 2020 – nhiều hơn 3,7 triệu so với năm 2019.
Đây là số liệu mới nhất và đầu tiên phản ánh sự gián đoạn dịch vụ tiêm chủng toàn cầu do COVID-19, cho thấy phần lớn các quốc gia đã giảm tỷ lệ tiêm chủng các mũi tiêm chủng cơ bản ở t.rẻ e.m vào năm ngoái.
Đại dịch COVID-19 đã làm cho tình hình tiêm chủng cho t.rẻ e.m trở nên tồi tệ hơn
Theo đó, có tới 17 triệu t.rẻ e.m trong số này có khả năng không được tiêm một loại vắc xin nào trong năm, làm gia tăng sự bất bình đẳng vốn đã rất lớn trong việc tiếp cận vắc xin. Hầu hết những t.rẻ e.m này sống trong các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi xung đột, ở những nơi xa xôi hẻo lánh, hoặc trong những môi trường không chính thức hoặc ổ chuột, nơi các em phải đối mặt với nhiều thiếu thốn bao gồm hạn chế tiếp cận với các dịch vụ xã hội và y tế cơ bản.
Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO cho biết: Ngay cả khi các quốc gia kêu gọi sử dụng vắc-xin COVID-19, chúng tôi đã đi ngược lại với các loại vắc-xin khác, khiến t.rẻ e.m có nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được như sởi, bại liệt hoặc viêm màng não. Nhiều đợt bùng phát dịch bệnh sẽ là thảm họa đối với các cộng đồng và hệ thống y tế đang phải chống chọi với COVID-19, khiến việc đầu tư vào tiêm chủng cho t.rẻ e.m và đảm bảo mọi t.rẻ e.m đều được tiếp cận là cấp thiết hơn bao giờ hết.
Ở tất cả các khu vực, số t.rẻ e.m bỏ lỡ các liều vắc xin quan trọng đầu tiên vào năm 2020 ngày càng tăng; hàng triệu người khác bỏ lỡ các vắc xin sau này.
Đại dịch COVID-19 đã khiến cho nhiều t.rẻ e.m bị bỏ lỡ tiêm chủng cơ bản.
Sự gián đoạn trong các dịch vụ tiêm chủng đã xảy ra phổ biến vào năm 2020, trong đó các Khu vực Đông Nam Á và Đông Địa Trung Hải của WHO bị ảnh hưởng nhiều nhất. Do khả năng tiếp cận với các dịch vụ y tế và tiếp cận tiêm chủng bị hạn chế, số lượng t.rẻ e.m không được tiêm chủng ngay cả lần đầu tiên được tiêm chủng đã tăng lên ở tất cả các vùng. So với năm 2019, thêm 3,5 triệu t.rẻ e.m bỏ lỡ liều vắc xin bạch hầu, uốn ván và ho gà đầu tiên (DTP-1) trong khi thêm 3 triệu t.rẻ e.m bỏ lỡ liều vắc xin sởi đầu tiên.
Bà Henrietta Fore, Giám đốc Điều hành UNICEF cho biết: Bằng chứng này phải là một lời cảnh báo rõ ràng đại dịch COVID-19 và những gián đoạn liên quan đã khiến chúng ta mất đi thành tựu quý giá mà chúng ta không thể để mất, và hậu quả sẽ phải trả bằng mạng sống và cuộc sống của những người dễ bị tổn thương nhất. Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, đã có những dấu hiệu đáng lo ngại cho thấy chúng ta đã bắt đầu mất cơ hội trong cuộc chiến tiêm chủng cho t.rẻ e.m chống lại những bệnh ở t.rẻ e.m có thể phòng ngừa được, bao gồm cả dịch sởi lan rộng hai năm trước.
Dữ liệu cho thấy các quốc gia có thu nhập trung bình hiện chiếm tỷ lệ ngày càng tăng trong số t.rẻ e.m không được bảo vệ – tức là t.rẻ e.m đã bỏ lỡ ít nhất một số liều vắc xin. Ấn Độ đang có mức sụt giảm đặc biệt lớn, với tỷ lệ bao phủ DTP-3 giảm từ 91% xuống 85%.
Được thúc đẩy bởi sự thiếu hụt kinh phí, thông tin sai lệch về vắc xin, sự bất ổn định và các yếu tố khác, một bức tranh đáng lo ngại cũng đang xuất hiện ở Khu vực châu Mỹ của WHO, nơi tỷ lệ tiêm chủng tiếp tục giảm. Chỉ 82% t.rẻ e.m được tiêm chủng đầy đủ vắc xin DTP, giảm so với mức 91% của năm 2016.
Các quốc gia có nguy cơ bùng phát bệnh sởi, các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin khác
Ngay cả trước đại dịch COVID-19, tỷ lệ tiêm chủng t.rẻ e.m trên toàn cầu chống lại bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà, sởi và bại liệt đã chững lại trong vài năm ở mức khoảng 86%. Tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với mức 95% được WHO khuyến nghị để bảo vệ chống lại bệnh sởi – bệnh thường bùng phát trở lại khi trẻ không được tiêm vắc xin – và không đủ để ngăn chặn các bệnh khác có thể phòng ngừa bằng vắc xin.
Với nhiều nguồn lực và nhân lực được chuyển hướng để hỗ trợ phản ứng với COVID-19, đã có những gián đoạn đáng kể đối với việc cung cấp dịch vụ tiêm chủng ở nhiều nơi trên thế giới. Ở một số quốc gia, các phòng khám đã bị đóng cửa hoặc giảm giờ làm việc, trong khi người dân lại không muốn đi khám vì sợ lây truyền hoặc gặp phải những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ do các biện pháp phong tỏa và gián đoạn giao thông.
Tiến sĩ Seth Berkley, Giám đốc điều hành của Gavi, Liên minh vắc xin cho biết: Đây là những con số đáng báo động. Tất cả chúng ta cần làm việc cùng nhau để giúp các quốc gia đ.ánh bại COVID-19, bằng cách đảm bảo tiếp cận công bằng, toàn cầu đối với vắc xin và đưa các chương trình tiêm chủng thông thường trở lại đúng tiến độ. Sức khỏe và hạnh phúc trong tương lai của hàng triệu t.rẻ e.m và cộng đồng của chúng trên toàn cầu phụ thuộc vào nó.
Bệnh sởi có nguy cơ bùng phát nếu trẻ không được tiêm chủng đầy đủ.
Mối quan tâm không chỉ dành cho các bệnh dễ bùng phát. Với tỷ lệ thấp, việc tiêm vắc xin chống lại virus gây u nhú ở người (HPV) – vốn bảo vệ các b.é g.ái chống lại bệnh ung thư cổ tử cung sau này – đã bị ảnh hưởng nhiều bởi việc đóng cửa trường học. Kết quả là, ở các quốc gia đã đưa vào sử dụng vắc-xin HPV cho đến nay, có thêm khoảng 1,6 triệu t.rẻ e.m gái bỏ học vào năm 2020. Trên toàn cầu, chỉ có 13% t.rẻ e.m gái được tiêm vắc-xin HPV, giảm so với mức 15% vào năm 2019.
Cần phục hồi khẩn cấp và đầu tư vào tiêm chủng thông thường
UNICEF, WHO và các đối tác như Gavi, Liên minh vắc xin đang hỗ trợ các nỗ lực tăng cường hệ thống tiêm chủng bằng cách:
Khôi phục các dịch vụ và chiến dịch tiêm chủng để các quốc gia có thể cung cấp các chương trình tiêm chủng thường quy một cách an toàn trong đại dịch COVID-19.
Giúp nhân viên y tế và lãnh đạo cộng đồng giao tiếp tích cực với người chăm sóc để giải thích tầm quan trọng của việc tiêm chủng.
Chỉnh sửa những lỗ hổng trong phạm vi tiêm chủng, bao gồm xác định cộng đồng và những người đã bị bỏ sót trong đại dịch.
Đảm bảo rằng việc cung cấp vắc-xin COVID-19 được lập kế hoạch và tài trợ độc lập và nó diễn ra song song, không phải trả phí cho các dịch vụ tiêm chủng cho t.rẻ e.m.
Thực hiện các kế hoạch quốc gia để ngăn ngừa và ứng phó với sự bùng phát của các bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin, và tăng cường hệ thống tiêm chủng như một phần của nỗ lực phục hồi COVID-19.
Các cơ quan đang làm việc với các quốc gia và đối tác để thực hiện các mục tiêu đầy tham vọng của Chương trình Tiêm chủng toàn cầu 2030, nhằm đạt được 90% tỷ lệ bao phủ đối với các loại vắc xin thiết yếu cho t.rẻ e.m; giảm một nửa số t.rẻ e.m chưa được tiêm chủng hoàn toàn, hoặc không liều, đồng thời tăng khả năng hấp thụ các loại vắc xin cứu sinh mới hơn như vi rút Rota hoặc phế cầu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Trên toàn cầu, tỷ lệ tiêm chủng ba liều vắc xin bạch hầu-uốn ván và ho gà (DTP-3) giảm từ khoảng 86% vào năm 2019, xuống còn 83% vào năm 2020, có nghĩa là 22,7 triệu t.rẻ e.m bỏ lỡ và đối với liều đầu tiên sởi, từ 86% xuống 84%, nghĩa là 22,3 triệu t.rẻ e.m đã bỏ lỡ. Tỷ lệ tiêm vắc xin sởi mũi 2 đạt 71% (năm 2019 là 70%). Để kiểm soát bệnh sởi, cần phải tiêm đủ 95% hai liều vắc xin; các quốc gia không thể đạt được mức đó phải dựa vào các chiến dịch tiêm chủng định kỳ trên toàn quốc để lấp đầy khoảng trống.
Ngoài việc gián đoạn tiêm chủng thông thường, hiện có 57 chiến dịch tiêm chủng hàng loạt bị hoãn ở 66 quốc gia, đối với bệnh sởi, bại liệt, sốt vàng da và các bệnh khác, ảnh hưởng đến hàng triệu người khác.
