Các nghiên cứu cho thấy, mâm xôi đỏ hay phúc bồn tử cung cấp nhiều chất xơ, vitamin C, ellagitannin, anthocyanins, axit phenolic… giúp giảm nguy cơ ung thư, chống oxy hóa, chống viêm…
Mâm xôi đỏ hay phúc bồn tử (raspberry) là một loài cây thân gỗ lâu năm được trồng phổ biến tại các nước có khí hậu ôn đới như Nga, Bắc Mỹ, …Quả mâm xôi cung cấp nhiều chất xơ, vitamin C, ellagitannin, anthocyanins, axit phenolic,… có tác dụng trong việc làm giảm nguy cơ ung thư, chống oxy hóa, chống viêm, đái tháo đường, các bệnh lý tim mạch…
Tác dụng chống oxy hóa
Trong quả mâm xôi chứa một lượng lớn vitamin C (26,2mg/100g quả tươi). Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa và làm chậm quá trình oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương não, thoái hóa điểm vàng, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch,…
Đã có nhiều nghiên cứu trong ống nghiệm chứng minh được tác dụng chống oxy hóa của Anthocyanins trong quả mâm xôi, tuy nhiên vẫn chưa có nhiều bằng chứng về tác dụng chống oxy hóa ở người sau khi tiêu thụ thực phẩm giàu Anthocyanins và còn cần được nghiên cứu thêm.
Giảm nguy cơ ung thư
Trong các nghiên cứu trên tế bào và động vật, Anthocyanin và Axit Phenolic đã được chứng minh có tác dụng làm giảm các tế bào ung thư. Anthocyanin ảnh hưởng đến tín hiệu tế bào bằng cách làm tăng các enzym chống oxy hóa, chống viêm và khử hoạt chất gây ung thư. Chúng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, khả năng lây lan và kích hoạt tín hiệu dẫn đến sự tự hủy diệt của các tế bào bất thường. Acid phenolic làm tăng khả năng chống oxy hóa và chống viêm của tế bào từ đó chống lại các tổn thương có thể dẫn đến ung thư. Các nghiên cứu cho thấy chúng cũng có thể cải thiện quá trình chuyển hóa glucose và giảm đề kháng insulin, đồng thời thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, tạo ra môi trường trong cơ thể không thuận lợi với tế bào ung thư.
Làm chậm quá trình lão hóa
Ellagitamin trong quả mâm xôi được hệ tiêu hóa thủy phân thành ellagic và được hệ vi sinh đường ruột chuyển hóa dần thành các Urolithin khác nhau. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, Urolithin có khả năng tái chế các ty thể bị lỗi sau khi bị tổn thương hoặc căng thẳng từ đó cải thiện các tình trạng do lão hóa. Ngoài ra Urolithin còn ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư và cải thiện tình trạng viêm, chống oxy hóa.
Hiện nay trên thị trường, quả mâm xôi được chế biến chủ yếu dưới dạng đông lạnh, bột, nước trái cây hoặc sấy khô. Quả mâm xôi có vị chua, dễ dàng chế biến các món ăn như bánh, mứt, kẹo hay đơn giản là ăn trực tiếp cùng sữa chua. Với rất nhiều giá trị dinh dưỡng trong đó, bạn nên bổ sung quả mâm xôi vào thực ăn uống của gia đình.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư m.áu
Bệnh nhân nên chia nhỏ bữa ăn để đảm bảo cơ thể có đủ calo, uống đủ nước, tránh những thực phẩm có vị cay nồng, cứng khó nhai, tránh ăn mặn hay các loại trái cây chua.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm Việt Nam có khoảng 95.000 bệnh nhân c.hết vì ung thư, trong đó 80% bị sụt cân, 30% c.hết vì suy kiệt trước khi qua đời do khối u. Đa số bệnh nhân ung thư chỉ tập trung vào điều trị mà chưa chú trọng đến chế độ dinh dưỡng để nâng cao thể trạng. Do đó, bệnh nhân bạch cầu cấp dòng tủy trong và sau quá trình điều trị bằng hóa trị hoặc ghép tế bào gốc cần được chăm sóc về dinh dưỡng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của người bệnh bạch cầu cấp dòng tủy. Không những cung cấp năng lượng cần thiết cho hoạt động của người bệnh, chế độ dinh dưỡng tốt còn giúp cơ thể tái tạo lại các tế bào m.áu hoặc các mô bị tổn thương sau điều trị.
Vì vậy trong quá trình xây dựng thực đơn dinh dưỡng hàng ngày, bệnh nhân bạch cầu cấp dòng tủy cần chú ý:
– Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày giúp bạn đảm bảo cơ thể có đủ calo, protein và các chất dinh dưỡng khác. Các bữa ăn nhỏ sẽ giúp bạn đối phó được tốt hơn tác dụng phụ sau điều trị ung thư m.áu có liên quan đến tiêu hóa như buồn nôn, tiêu hóa kém. Bạn có thể chia nhỏ thành 5 – 6 bữa ăn nhỏ trong ngày.
– Cung cấp đủ nước cho cơ thể: Uống mỗi ngày từ 1,5 – 2 lít nước sẽ giúp cho chuyển hóa trong cơ thể bạn được diễn ra dễ dàng hơn.
– Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng: Giảm cân là hiện tượng thường thấy đối với bệnh nhân ung thư m.áu trong quá trình điều trị, để hạn chế tình trạng này, bạn cần theo dõi chế độ ăn của mình và bổ sung:
Protein: Những thực phẩm giàu protein bao gồm thịt gà, trứng, sữa, tôm, cua, cá, thịt bò…
Tinh bột: Nên chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt (gạo, ngô, lúa mì, hạt lúa mạch), các loại củ (khoai tây, khoai lang, khoai sọ, sắn…)
Chất béo: Bạn nên bổ sung những chất béo lành mạnh có trong dầu ô liu, bơ, cá…
Vitamin và các loại khoáng chất có trong các loại rau củ và trái cây. Những loại thực phẩm này có thể giúp chống oxy hóa, giúp cho cơ thể chống lại với ung thư. Chọn các loại quả tươi sạch, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm như cam, bơ, cà chua, nho… Hạn chế làm mất các vitamin trong quá trình chế biến cũng như sơ chế, bảo quản.
– Thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm tốt: đảm bảo ăn chín, uống sôi là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong chế độ ăn uống của người bệnh bạch cầu cấp dòng tùy. Người bệnh cần tránh một vài loại thực phẩm, bao gồm cá, thịt… chưa nấu chín, do vi khuẩn có hại trong thực phẩm tươi sống hoặc chưa nấu chín có thể làm tăng nguy cơ n.hiễm t.rùng ở những người bệnh bạch cầu cấp dòng tủy.
Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng:
Trong thời gian bệnh và điều trị, bệnh nhân thường bị thay đổi khẩu vị. Các phương pháp sau đây có thể giúp người bệnh giảm thiểu được tình trạng khó chịu:
Súc miệng trước khi ăn.
Ăn bữa nhỏ nhiều lần trong ngày
Vệ sinh răng miệng và súc miệng tối thiểu 4 lần trong 1 ngày.
Uống nhiều nước
N.hiễm t.rùng miệng, hầu họng thường hay gặp ở những bệnh nhân bạch cầu cấp. Một số thực phẩm nhất định có thể làm tăng khả năng tổn thương răng miệng của bệnh nhân:
Thực phẩm có gia vị cay nồng.
Thực phẩm cứng, có góc cạnh sắc gây khó nhai, nuốt.
Bệnh nhân nên ăn những thực phẩm mềm, dễ dàng nhai và nuốt như trái cây mềm, bún, mỳ, sữa, bột ngũ cốc… Nên tránh ăn cay, mặn, tránh các loại trái cây có vị chua.
Vấn đề uống nước: Có thể là nước chín, nước ép rau, quả, sữa hoặc những thực phẩm có chứa nhiều nước… Điều quan trọng là uống nước ngay cả những lúc không khát. Tuy nhiên nên hạn chế những thức uống chứa cafein…
Một chế độ ăn uống phù hợp đủ dinh dưỡng và năng lượng là rất cần thiết giúp nâng cao chất lượng điều trị và cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân bạch cầu cấp dòng tủy. Bệnh nhân nên đến khám bác sỹ chuyên khoa ung thư m.áu để được tư vấn cụ thể về chế độ dinh dưỡng.
