Nhiều người trên 40 t.uổi có ảo giác vận động quay cuồng trong khi cơ thể đang đứng yên, hoặc mỗi lần ngồi xuống đứng lên cảm giác chao đảo, chóng mặt trong vài giây.
Gia đình tôi có nhiều người thỉnh thoảng bị chóng mặt, đặc biệt là mỗi khi đứng lên ngồi xuống, như có ảo giác, chao đảo trong vài giây. Tôi muốn hỏi bác sĩ đây có phải bệnh không, có phải chỉ người già mới bị? Ai có nguy cơ cao bị chóng mặt? (Lê Anh, Hà Nội).
Thạc sĩ, bác sĩ Chử Văn Dũng, Khoa Nội – Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, tư vấn:
Chóng mặt không phải là bệnh mà là một triệu chứng do nhiều nguyên nhân gây ra. Có nhiều hình thái chóng mặt, trong đó được chia thành 4 loại sau:
– Chóng mặt xoay (chóng mặt thực sự): Một ảo giác vận động quay cuồng trong khi cơ thể hoàn toàn yên định so với môi trường xung quanh, gây bất an khó chịu. Người bệnh cảm giác như cơ thể đang xoay tròn hoặc các vật xung quanh xoay tròn.
– Chuếnh choáng: Cảm giác đầu choáng váng nhẹ, cơ thể chao đảo khi ngồi yên hoặc đứng yên.
– Muốn té xỉu: Cảm thấy váng đầu hay cảm giác như sắp ngất xỉu.
– Mất thăng bằng: Cảm giác đi đứng không vững, loạng choạng, mất cân bằng.
Chóng mặt là một triệu chứng phổ biến, tần suất đến khám có triệu chứng này từ 5-10% tổng số lượt khám bệnh. Triệu chứng có thể gặp ở mọi lứa t.uổi, nhưng độ t.uổi trung niên và người cao t.uổi (từ 40 t.uổi trở lên) là hay gặp nhất.
Một số nghiên cứu gần đây về dịch tễ học ước tính 35-40% người từ 40 t.uổi trở lên đã trải qua một số cơn chóng mặt. Những người từ 65 t.uổi trở lên tỷ lệ này có thể tăng lên 50- 60%.
Khi cơn chóng mặt xảy ra, người bệnh có thể xuất hiện các biểu hiện sau: Mất thăng bằng; quay cuồng, nghiêng ngả; bị kéo về một hướng; choáng váng, đau đầu… Có người còn bị buồn nôn, nôn; tầm nhìn mờ, hoa mắt; ù tai, nghe kém hoặc chuyển động mắt bất thường, giật nhãn cầu.
Ngoài ra, có người đổ mồ hôi, thay đổi mạch – huyết áp; tinh thần suy giảm hoặc không ổn định.
Thông thường chóng mặt hay xuất hiện ở người cao t.uổi, tuy nhiên tình trạng này ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Đa phần các trường hợp chóng mặt là lành tính, nhưng cũng có những nguy cơ tiềm ẩn đằng sau gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống.
Ngoài t.uổi tác, người làm việc trong môi trường áp lực cao, thường xuyên căng thẳng hoặc thói quen sinh hoạt không khoa học cũng tiềm ẩn nguy cơ cao bị chóng mặt.
Stress khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn hormone cortisol gây ra một loạt các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch,… gây tổn thương hệ thống thần kinh, trong đó có dây thần kinh số 8, hệ thống thần kinh thực vật, gây rối loạn hệ thống t.iền đình. Do đó, tỷ lệ mắc bệnh ở dân văn phòng, người lao động trí óc,… ngày càng gia tăng.
Phụ nữ mang thai, t.iền mãn kinh cũng là đối tượng nguy cơ cao bị chóng mặt. Trong đó, phụ nữ mang thai thường bị ốm nghén dẫn đến chán ăn, đặc biệt trong 3 tháng đầu, cơ thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng khiến thai phụ chóng mặt, choáng váng.
Ở giai đoạn mang thai hay t.iền mãn kinh, tâm sinh lý của phụ nữ thay đổi rất nhiều. Họ hay cáu gắt, lo lắng, suy nghĩ tiêu cực, đa nghi, giận dỗi vô cớ. Lý do khiến tâm lý trở nên thất thường như vậy là bởi lượng hormone nữ giới trong cơ thể thay đổi đột ngột, làm khởi phát cơn chóng mặt.
Điều trị chóng mặt tùy thuộc vào từng nguyên nhân. Nhiều trường hợp, cơn chóng mặt thường tự động hết mà không cần điều trị do não bộ có thể thích nghi và tự điều chỉnh với sự thay đổi của hệ t.iền đình để duy trì sự cân bằng.
Tuy nhiên, đối với một số người, việc điều trị chóng mặt là cần thiết. Các biện pháp gồm: Phục hồi chức năng t.iền đình hay thủ thuật tái định vị sỏi tai. Trong vài trường hợp, một số loại thuốc có thể được chỉ định để giảm các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, vã mồ hôi. Có những nguyên nhân gây chóng mặt cần phải phẫu thuật mới điều trị dứt điểm được, chẳng hạn như khối u hoặc chấn thương não hay cổ.
Cơn thèm chua có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe?
Cảm giác thèm ăn chua có thể là do sự kết hợp của các yếu tố sinh học, tâm lý và văn hóa.
Trong nhiều trường hợp, chúng ta thèm chua đơn giản là do hương vị hấp dẫn của chúng. Nhưng đôi khi, đó cũng có thể là biểu hiện của một số thay đổi trong cơ thể.
Không chỉ dừng ở việc cảm nhận vị giác, ăn thực phẩm chua cũng có thể kích hoạt giải phóng dopamine, một trong những truyền thần kinh liên quan đến cảm giác vui vẻ, thỏa mãn. Chính sự giải phóng dopamine này có thể góp phần mang lại cảm giác dễ chịu khi ăn đồ ăn chua, theo chuyên trang sức khỏe Medical News Today (Anh).
Những thay đổi nội tiết trong cơ thể sẽ dễ kích thích cảm giác thèm ăn chua. Ảnh PEXELS
Ngoài ra, một số loại thực phẩm chua, chẳng hạn như trái cây họ cam, quýt, cũng chứa hàm lượng vitamin C cao. Loại vitamin này được chứng minh có tác động tích cực đến chức năng não và tâm trạng.
Ngoài ra, thèm ăn chua cũng có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe sau:
Thiếu chất dinh dưỡng
Một trong những nguyên nhân đầu tiên cân nhắc đến khi thèm đồ chua là do thiếu chất dinh dưỡng và mất cân bằng nội tiết. Ví dụ, nếu cơ thể không đủ vitamin C thì có thể thèm đồ ăn chua để bù đắp lượng vitamin thiếu hụt này. Những món chua giàu vitamin C là cam, chanh, quýt hay bưởi.
Thay đổi nội tiết tố
Sự thay đổi nội tiết tố cũng có thể góp phần gây ra cảm giác thèm đồ ăn chua. Ví dụ, chu kỳ k.inh n.guyệt của phụ nữ có thể gây ra những thay đổi nội tiết tố dẫn đến cảm giác thèm ăn.
Cảm giác căng thẳng, lo lắng
Cảm giác căng thẳng và lo lắng cũng có thể góp phần gây ra cảm giác thèm chua. Khi chúng ta gặp căng thẳng và lo lắng thì cơ thể sẽ sản sinh ra cortisol. Đây là một loại hoóc môn làm tăng cảm giác thèm ăn và có thể dẫn đến thèm một số loại thực phẩm, trong đó có thực phẩm chua.
Khi cảm thấy thèm đồ chua, điều quan trọng là phải thỏa mãn nó một cách lành mạnh. Để làm điều này, lưu ý đầu tiên là không nên ăn chua lúc đang đói. Những món chua như nước cam, xoài xanh, cóc có thể gây khó chịu cho dạ dày.
Một trong những cách tốt nhất để thưởng thức nước cam, chanh hay bưởi là dùng chúng như món tráng miệng sau bữa ăn. Nếu vẫn muốn có món chua trong bữa ăn chính thì có thể kết hợp các thực phẩm lên men như kim chi hay dưa cải. Những thực phẩm này không chỉ thỏa mãn cơn thèm chua mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe đường ruột, chẳng hạn như cải thiện tiêu hóa, theo Medical News Today.
