Rối loạn tâm thần do sử dụng rượu bia là tình trạng thường gặp, khá nguy hiểm cho bản thân và cho mọi người xung quanh.
Hoang tưởng, ảo giác, rối loạn hành vi không được phát hiện và can thiệp kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ tai nạn, t.ử v.ong.
Theo thông kê của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Hà Tĩnh, từ đầu năm đến nay đơn vị này tiếp nhận điều trị gần 70 bệnh nhân mắc các rối loạn tâm thần do lạm dụng rượu, bia. Bệnh nhân chủ yếu là nam giới đang trong độ t.uổi lao động và cư trú tại các vùng nông thôn.
Đa số bệnh nhân nhập viện ở mức độ khá nặng, với các triệu chứng mê sảng, dễ bị kích động, không điều khiển được cảm xúc, như: la hét, c.hửi bới, ảo giác, rối loạn cảm xúc, thường xuyên có biểu hiện lo âu, hoảng sợ…
Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Tâm thần tỉnh đã tiếp nhận điều trị gần 70 bệnh nhân mắc các rối loạn tâm thần do lạm dụng rượu, bia.
Bệnh nhân H.V.L. (40 t.uổi, xóm Thanh Ngọc, xã Phù Lưu, huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh) vừa nhập viện tại khoa Cấp tính nam, Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh trong tình trạng mê sảng, rối loạn cảm xúc, ảo giác… Sau khi thăm khám bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị rối loạn tâm thần do sử dụng rượu và chỉ định điều trị theo phác đồ của Bộ Y tế.
Chị N.T.T. (vợ bệnh nhân) cho biết, anh L. làm nghề tự do nên thường xuyên uống rượu. Thời gian gần đây anh chỉ uống rượu, không ăn, không ngủ rồi lên cơn động kinh, mê sảng. Gia đình đưa anh vào bệnh viện tuyến huyện rồi chuyển lên Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh để điều trị.
Với thâm niên hơn 30 năm uống rượu, ông T.V.L. (ở xóm Thanh Mỹ, xã Phù Lưu) thường xuyên phải vào Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh điều trị. Sức khỏe càng yếu thì tần suất ông vào nhập viện do mắc các rối loạn tâm thần do rượu càng tăng lên. ” Tôi uống rượu hơn 30 năm, sáng uống, chiều uống, tối uống. Trước đây uống rượu vào vẫn ăn uống bình thường. Nhưng mấy năm gần đây cứ uống vào là tôi không ăn, không ngủ, sức khỏe suy kiệt, tay chân run không điều khiển được“, ông L. run run nói.
Chị H. (vợ bệnh nhân L.) cho biết: ” Chồng tôi ở nhà đã xuất hiện các ảo giác, nửa đêm nhảy xuống ao bơi, la hét, hoảng sợ, không điều khiển được hành vi. Vì vậy, gia đình phải đưa vào bệnh viện Tâm thần để điều trị. Đây là lần thứ 4 vào viện để điều trị loạn thần do lạm dụng rượu của ông ấy”.
Lãnh đạo Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh thăm hỏi sức khỏe bệnh nhân.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Bình – Khoa Cấp tính Nam, Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh cho biết, thời gian gần đây, mỗi ngày khoa tiếp nhận từ 3-4 bệnh nhân nhập viện điều trị do mắc các rối loạn tâm thần có liên quan đến rượu, bia.
Hầu hết bệnh nhân đến viện trong tình trạng nặng, có nhiều bệnh lý kèm theo như viêm gan, xơ gan, tim mạch, dạ dày…, nhiều bệnh nhân bị sảng run. Đây là biến chứng trầm trọng và thường gặp nhất ở người nghiện rượu. Bệnh này cũng được gọi là “hội chứng cai rượu”.
Nguyên nhân gây ra sảng run là nhiễm độc hệ thần kinh và rối loạn chuyển hóa do rượu. Bệnh xuất hiện sau khi ngừng uống rượu từ khoảng 12 – 48 giờ với triệu chứng nổi bật là rối loạn ý thức kiểu mê sảng và các rối loạn về thần kinh. Nặng hơn, có bệnh nhân còn lên cả cơn co giật như động kinh.
” Rối loạn tâm thần do rượu là hậu quả của quá trình lạm dụng rượu lâu năm, gây ra nhiều tổn hại trực tiếp lên não bộ và các cơ quan nội tạng, gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, khiến bệnh phức tạp khó điều trị. Khi điều trị tại bệnh viện, chúng tôi vừa phải theo dõi sát sao các diễn biến, biểu hiện của bệnh nhân để điều trị cho bệnh nhân bằng thuốc, vừa phải động viên tinh thần, hỗ trợ tâm lý bệnh nhân và người nhà bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị“, bác sĩ Bình cho hay.
Bác sĩ thăm khám, kiểm tra sức khỏe bệnh nhân.
Bác sĩ Nguyễn Hồng Phúc – Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh cho biết, nhiều bệnh nhân sau khi điều trị ổn định về nhà vẫn tái nghiện. Vì vậy, để không tái nghiện rượu, bản thân cần có nghị lực và quyết tâm, đồng thời tuân thủ chế độ điều trị và liệu pháp tâm lý theo hướng dẫn của bác sĩ. Gia đình và xã hội cần vận động để người bệnh từ bỏ thói quen uống rượu, không nên kì thị, xa lánh mà cần giúp đỡ để người bệnh tái hòa nhập cộng đồng. Khi thấy người nghiện rượu có dấu hiệu loạn thần, gia đình cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được điều trị đúng cách, không nên tự điều trị tại nhà.
” Tỷ lệ mắc các rối loạn tâm thần do rượu đang có xu hướng tăng lên trong những năm gần đây, với những ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, mỗi người cần có ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh bằng cách sử dụng rượu bia một cách an toàn“, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh khuyến cáo.
Uống một ly rượu có thực sự làm tăng nguy cơ ung thư vú?
Nhiều người tin rằng, uống một ly vang mỗi ngày có lợi cho sức khỏe, ít ai nghĩ rằng nó làm tăng nguy cơ ung thư vú.
Theo nghiên cứu, tất cả các loại đồ uống có cồn đều làm tăng nguy cơ ung thư vú. Phụ nữ uống một ly mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư vú tăng từ 7 đến 10%. Ở mức hai đến ba ly mỗi ngày, nó tăng lên 20%. Thực tế, không có mức tiêu thụ rượu an toàn, càng uống ít thì nguy cơ càng thấp.
1. Uống rượu làm tăng nguy cơ ung thư
Một cuộc khảo sát gần đây do Viện Y tế Quốc gia tài trợ cho thấy hơn 50% người trưởng thành ở Hoa Kỳ không biết rằng uống rượu làm tăng nguy cơ ung thư, bao gồm cả ung thư vú. Và trong số những người biết về mối liên hệ giữa rượu và ung thư, có niềm tin hoặc nhận thức rằng nguy cơ thay đổi tùy theo loại rượu tiêu thụ, nhưng điều này không đúng.
Tiến sĩ Andrew Seidenberg, người đứng đầu nghiên cứu, công bố trên tạp chí Dịch tễ học ung thư, dấu ấn sinh học và phòng ngừa Hoa Kỳ khi ông còn là thành viên phòng chống ung thư tại Viện Ung thư Quốc gia, cho biết: “Tất cả các loại đồ uống có cồn, bao gồm cả rượu vang đều có thể làm tăng nguy cơ ung thư”.
Tất cả các loại đồ uống có cồn, bao gồm cả rượu vang đều có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Tiến sĩ Andrew Seidenberg hiện là giám đốc nghiên cứu của Truth Initiative, một tổ chức y tế công cộng phi lợi nhuận cho biết thêm uống rượu làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư vú.
Một phân tích tổng hợp được trích dẫn rộng rãi gồm 119 nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AICR) và Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới được công bố cách đây vài năm đã xác định rằng chỉ tiêu thụ một ly đồ uống có cồn mỗi ngày làm tăng nguy cơ ung thư vú lên 5% ở phụ nữ t.iền mãn kinh và 9% ở phụ nữ sau mãn kinh.
BS. Anne McTiernan, tác giả chính của báo cáo và chuyên gia phòng chống ung thư tại Fred giải thích: “Nguy cơ tăng 5% có thể dẫn đến sự thay đổi không đáng kể trong một năm đối với phụ nữ ở độ t.uổi ba mươi nhưng cao hơn khi ở độ t.uổi bốn mươi”.
Nhìn chung, mức tăng 9% có nghĩa là nếu một phụ nữ bắt đầu với nguy cơ mắc bệnh ung thư vú là 1/8 thông thường trong đời, thì việc uống một ly mỗi ngày trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ đó lên gần 1/7 và đó là một sự gia tăng đáng kể.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, những phụ nữ uống một ly rượu mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư vú tăng từ 7 đến 10%. Với hai đến ba ly mỗi ngày, phụ nữ phải đối mặt với nguy cơ ung thư vú tăng lên khoảng 20%.
2. Không có mức tiêu thụ rượu an toàn
Lạm dụng rượu làm tăng nguy cơ ung thư.
Theo báo cáo năm 2023 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố trên tạp chí The Lancet Public Health, không có mức tiêu thụ rượu nào là an toàn. Để xác định mức độ an toàn cần phải có bằng chứng chứng minh rằng không có nguy cơ mắc bệnh ở mức nào đó hoặc dưới mức nhất định và không có bằng chứng nào như vậy.
Tiến sĩ Carina Ferreira-Borges, thuộc Văn phòng khu vực châu Âu của WHO từng cho biết: “Chúng ta không thể nói về cái gọi là mức độ an toàn khi sử dụng rượu – nguy cơ đối với sức khỏe của người uống bắt đầu từ giọt đầu tiên của bất kỳ loại đồ uống có cồn nào. Càng uống nhiều thì càng có hại – hay nói cách khác, bạn uống càng ít thì càng an toàn.”
Rượu đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế xếp vào loại chất gây ung thư nhóm 1 có liên quan đến 7 loại ung thư. Ngoài ung thư vú ở phụ nữ, rượu còn làm tăng nguy cơ ung thư khoang miệng (miệng), hầu họng (họng), thực quản, gan, thanh quản và ung thư đại trực tràng.
Rượu có chứa ethanol, một chất gây ung thư được biết đến và nó có thể thúc đẩy ung thư theo nhiều cách. Ethanol có thể làm tăng nồng độ estrogen, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư vú. Sự p.hân h.ủy ethanol trong cơ thể cũng có thể tạo ra lượng acetaldehyde cao, có thể làm hỏng DNA. Bởi vì tất cả các loại đồ uống có cồn đều chứa ethanol nên tất cả đều có nguy cơ.
Mặc dù một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa uống rượu nhẹ và vừa phải với sức khỏe tim mạch nhưng các chuyên gia cho biết vẫn chưa thể xác định liệu có lợi ích nào là do rượu hay do lựa chọn lối sống lành mạnh cho tim như chế độ ăn uống và tập thể dục lành mạnh hay không. Hơn nữa, nghiên cứu khác đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ rượu và bệnh tim. Vì những lý do này và vì nguy cơ ung thư đã được xác định và khuyến nghị là không nên uống rượu.
3. Không uống rượu, kết hợp tập thể dục và ăn kiêng làm giảm nguy cơ ung thư vú
Trong khi nguy cơ ung thư vú tăng lên theo mỗi đơn vị rượu được tiêu thụ, thì việc tránh xa rượu sẽ giúp giảm nguy cơ. Trên thực tế, rượu là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu có thể thay đổi được đối với bệnh ung thư vú. “Nhiều người, kể cả phụ nữ, không biết rằng ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất do rượu gây ra ở phụ nữ trên toàn cầu. Mọi người cần biết rằng bằng cách giảm tiêu thụ rượu, họ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư”, Marilys Corbex, Tiến sĩ, cán bộ kỹ thuật cấp cao về các bệnh không lây nhiễm tại WHO- châu Âu, cho biết trong một thông cáo truyền thông của WHO.
Không uống rượu, tăng cường rèn luyện sức khỏe và ăn uống lành mạnh là các yếu tố ngăn ngừa bệnh ung thư. Ảnh minh họa.
Tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh cũng có thể hữu ích. Theo Tiến sĩ McTiernan, một báo cáo AICR năm 2017 lần đầu tiên tiết lộ rằng các bài tập mạnh như chạy hoặc đạp xe nhanh làm giảm nguy cơ mắc cả ung thư vú trước và sau mãn kinh. Bằng chứng rất rõ ràng: Có lối sống năng động, duy trì cân nặng khỏe mạnh trong suốt cuộc đời và hạn chế uống rượu – đây là tất cả những bước phụ nữ có thể thực hiện để giảm nguy cơ ung thư vú.
Một đ.ánh giá chung về các phân tích tổng hợp được công bố vào năm 2023 trên tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng cho thấy rằng tuân theo Chế độ ăn Địa Trung Hải có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú, đặc biệt là ở phụ nữ sau mãn kinh. Chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung vào thực phẩm thực vật như rau và trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và quả hạch, chất béo lành mạnh như dầu ô liu nguyên chất, chọn cá thay vì thịt đỏ. Lựa chọn thịt gia cầm thay vì thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn cũng có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư vú.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tốt nhất là không nên uống rượu. Những người chọn uống rượu nên hạn chế uống không quá hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly mỗi ngày đối với nữ.
