Trước đây bệnh thường gặp ở người trên 60, nhưng hiện nay nhiều trường hợp nhập viện cấp cứu do nhồi m.áu cơ tim ở độ t.uổi rất trẻ, chỉ ngoài 30.
Th.S-BS Vũ Hoàng Vũ, Trưởng khoa Can thiệp tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM), cho biết nhồi m.áu cơ tim là một cấp cứu khẩn trong y khoa, tình trạng tắc nghẽn đột ngột động mạch nuôi tim (còn gọi là động mạch vành) gây thiếu m.áu nuôi tim, tổn thương tế bào cơ tim gây suy tim, rối loạn nhịp tim, đột tử…
Đây là một bệnh lý rất nguy hiểm, nếu không cấp cứu kịp thời, nguy cơ t.ử v.ong lên tới 50%. Đáng lo ngại hơn, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do lối sống sinh hoạt thiếu lành mạnh, không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.
Bên cạnh đó, nhiều người chưa nhận biết các dấu hiệu của cơn nhồi m.áu cơ tim dẫn đến việc bỏ lỡ “thời gian vàng” trong điều trị, tăng nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Trẻ hóa người bệnh nhồi m.áu cơ tim
BV ĐHYD TP.HCM gần đây tiếp nhận điều trị cho anh Hoàng Minh N. (35 t.uổi, ngụ tại TP.HCM) nhập viện trong tình trạng đau thắt ngực, khó thở, vã mồ hôi. Sau khi thực hiện điện tâm đồ và men tim, các bác sĩ chẩn đoán anh N. bị nhồi m.áu cơ tim cấp, kết quả chụp mạch vành cho thấy một nhánh lớn đã bị tắc.
Các bác sĩ nhanh chóng tiến hành đặt stent động mạch vành. Đây là kỹ thuật tiên tiến, can thiệp mạch để tái tưới m.áu cho vùng cơ tim bị tổn thương. Vì được can thiệp kịp thời, sức khỏe người bệnh hồi phục tốt, tránh được các biến chứng nguy hiểm.
Anh N. cho biết anh không có t.iền sử bệnh tim mạch nhưng đang theo dõi điều trị đái tháo đường loại 2. Khoảng 3 tháng trở lại đây, anh thường xuyên bị căng thẳng trong công việc, ít tập thể dục, ăn uống thất thường. Thỉnh thoảng anh N. có cảm giác đau nặng ngực, khó thở nhưng chủ quan không đi khám và cũng không nghĩ mình có thể bị nhồi m.áu cơ tim.
ThS.BS Vũ Hoàng Vũ cho biết nhồi m.áu cơ tim đa phần do xơ vữa động mạch nuôi tim. Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như: co thắt động mạch vành, chấn thương tim, bệnh cơ tim do stress.
Các yếu tố nguy cơ của nhồi m.áu cơ tim bao gồm: hút t.huốc l.á, tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng mỡ m.áu, t.iền sử gia đình có người bị bệnh tim mạch. Một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ nhồi m.áu cơ tim như giới tính nam, người cao t.uổi, thừa cân, béo phì, lối sống ít vận động… Càng có đồng thời nhiều yếu tố kể trên thì khả năng bị nhồi m.áu cơ tim càng cao. Ở người trẻ, lối sống sinh hoạt thiếu lành mạnh, áp lực công việc, chủ quan trong việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ cũng làm gia tăng tình trạng nhồi m.áu cơ tim.
Cần điều trị trong thời gian vàng và ngăn ngừa nguy cơ tái phát
Theo Th.S-BS Vũ Hoàng Vũ, triệu chứng điển hình nhất của nhồi m.áu cơ tim là đau nặng ngực: đau giữa ngực, sau xương ức hoặc hơi lệch trái, cảm giác nặng, bóp nghẹt, siết chặt, đè, có khi lan ra tay trái, lên cằm xuống bụng vùng trên rốn. Thời gian đau ngực thường trong khoảng 20 – 30 phút hoặc dài hơn. Người bệnh có thể kèm vã mồ hôi, khó thở và bất tỉnh. Cũng có người bệnh không đau ngực mà đau bụng vùng trên rốn, đau sau lưng. Các dấu hiệu và triệu chứng của nhồi m.áu cơ tim có thể thay đổi tùy theo t.uổi, giới tính, vùng mạch m.áu bị tổn thương và những bệnh lý khác đi kèm.
Th.S-BS Vũ Hoàng Vũ khám cho người bệnh – N.P
Người bị nhồi m.áu cơ tim cần được tái lưu thông mạch m.áu nuôi tim càng sớm càng tốt nhằm hạn chế tế bào cơ tim bị tổn thương và hoại tử. Thời gian gian vàng là 48 giờ đầu tiên, nhất là 12 giờ đầu. Chính vì vậy, ngay có dấu hiệu nêu trên, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế có chuyên khoa tim mạch để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
Th.S-BS Vũ Hoàng Vũ khuyến cáo, tỉ lệ tái phát nhồi m.áu cơ tim trong khoảng từ 10-14%, đặc biệt ở người có nhiều yếu tố nguy cơ, người lớn t.uổi có nhiều bệnh lý đi kèm và người đã bị nhồi m.áu cơ tim nhưng bỏ thuốc, không tuân thủ điều trị. Do đó để phòng ngừa tái phát nhồi m.áu cơ tim, người bệnh nên tuân thủ việc sử dụng thuốc và chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện theo chỉ định của bác sĩ. Mặt khác, người chưa bị nhồi m.áu cơ tim nhưng có yếu tố nguy cơ nên chủ động tầm soát, thăm khám chuyên khoa tim mạch để được chẩn đoán, phòng ngừa biến chứng có thể xảy ra.
Nhằm nâng cao kiến thức của cộng đồng về bệnh nhồi m.áu cơ tim, Trung tâm Truyền thông BV ĐHYD TP.HCM phối hợp với Công ty TNHH Sanofi Aventis Việt Nam thực hiện chương trình tư vấn “Hỏi để khỏe hơn” với chủ đề “Hiểu về nhồi m.áu cơ tim”, theo dõi tại kênh Youtube Bệnh viện: https://bit.ly/hieuvenhoimaucotim.
Chương trình cung cấp các thông tin về dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán nhồi m.áu cơ tim. Bên cạnh đó, chuyên gia cũng chỉ ra một số lưu ý trong quá trình theo dõi, điều trị và chế độ ăn uống, sinh hoạt cho người bệnh nhồi m.áu cơ tim để phòng ngừa nguy cơ tái phát.
Khoa Tim mạch can thiệp, BV ĐHYD TP.HCM là một chuyên khoa mũi nhọn thuộc Trung tâm Tim mạch, BV ĐHYD TP.HCM. Trung tâm được thành lập từ năm 2012, trên nền tảng kết hợp chặt chẽ giữa các bác sĩ thuộc nhiều lĩnh vực tim mạch trong Bệnh viện.
Trung tâm Tim mạch có các nhóm hoạt động chính là Nội tim mạch, Phẫu thuật tim mạch, Can thiệp tim mạch, Nhịp tim học, Hình ảnh học tim mạch luôn phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng. Đây là nơi chẩn đoán, điều trị, giảng dạy và nghiên cứu khoa học về tim mạch mang tầm quốc tế, thực hành chuẩn mực với những kiến thức chuyên sâu trong tầm soát, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý tim mạch.
Với lĩnh vực tim mạch học can thiệp, Trung tâm tiên phong sử dụng hình ảnh học trong can thiệp mạch, quy tụ các chuyên gia đầu ngành, được trang bị hệ thống trang thiết bị hiện đại với các kỹ thuật tiên tiến như: siêu âm nội động mạch vành, khoan cắt mảng xơ vữa động mạch vành, thay van động mạch chủ qua da, clip van hai lá, đặt stent graft cho bệnh động mạch chủ…
Riêng với bệnh lý nhồi m.áu cơ tim cấp, đa số các trường hợp người bệnh chuyển đến được can thiệp kịp thời, tái lưu thông mạch m.áu nuôi tim trong thời gian vàng bằng kỹ thuật hiện đại như đặt stent graft động mạch vành hoặc thuốc tiêu huyết khối, giúp hạn chế tối đa tế bào cơ tim bị tổn thương và hoại tử.
Thay huyết tương cứu bệnh nhân mắc chứng bệnh 90% t.ử v.ong
Sáng 28/4/2021, BS. CKII Phạm Thanh Phong – Phó Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, bệnh viện vừa điều trị thành công trường hợp bệnh lý rất hiếm gặp “Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối”
Ông Đ.T.H, 72 t.uổi, quê Sóc Trăng được chuyển đến BVĐK Trung ương Cần Thơ lúc 17 giờ ngày 15/4/2021, từ bệnh viện tuyến dưới trong tình trạng lơ mơ, không tiếp xúc, yếu tay chân với chẩn đoán: nhồi m.áu cơ tim cấp có nhồi m.áu não, giảm tiểu cầu nặng chưa rõ nguyên nhân.
Ông H. đã thoát cửa tử
Khám lâm sàng bệnh nhân hôn mê, sốt cao, xuất huyết dạng chấm, nốt 2 cẳng chân. Tình trạng thiếu m.áu – giảm tiểu cầu mức độ nặng, tiến triển nhanh.
Bệnh nhân được nhanh chóng thực hiện các xét nghiệm để hoàn thiện chẩn đoán và chẩn đoán xác định: Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TTP).
Bệnh nhân hội đủ “ngũ chứng” của ca bệnh chẩn đoán xác định ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối như vừa thiếu m.áu mức độ nặng vừa biểu hiện tan m.áu qua chỉ số bilirubin tăng, đông m.áu cơ bản trong giới hạn bình thường, chỉ trừ giảm tiểu cầu mức độ nặng, tiến triển nhanh.
Số lượng tiểu cầu bệnh nhân giảm còn 9×109/L là mức rất thấp, xuất huyết dạng chấm, nốt 2 cẳng chân, có thể gây nguy hiểm tính mạng bệnh nhân bất cứ lúc nào. Hôn mê, sốt cao và suy thận.
Bệnh nhân được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực bệnh viện với các phương pháp:
– Thay huyết tương cấp cứu.
– Thuốc ức chế miễn dịch.
– Truyền khối hồng cầu.
– An thần, hỗ trợ hô hấp thở máy, dinh dưỡng nâng đỡ thể trạng, chăm sóc triệu chứng.
Trong quá trình điều trị, bệnh nhân hôn mê sâu, co giật liên tục.
Với nỗ lực cao nhất, thầy thuốc của BVĐK Trung ương Cần Thơ, sau 13 ngày điều trị nội khoa và thay huyết tương nhiều đợt, bệnh nhân đã tỉnh táo, ngưng được máy thở, rút được nội khí quản, số lượng tế bào tiểu cầu cũng dần trở về giá trị bình thường (số lượng tiểu cầu bình thường là 150-300 x109/L).
Tổng số lượng huyết tương tươi đông lạnh được huy động điều trị cho bệnh nhân là 207 đơn vị.
Sáng 29/4/2021 bệnh nhân tỉnh, thực hiện y lệnh chính xác và đang tiếp tục điều trị tại Khoa Nội Tiêu hóa huyết học lâm sàng.
Theo BS. CKII Dương Thiện Phước – Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc bệnh viện, đây là trường hợp đầu tiên Khoa Hồi sức tích cực chống độc điều trị thành công bệnh lý “Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối” bằng kỹ thuật thay huyết tương.
ThS.BS Nguyễn Thị Minh Thy – Trưởng khoa Huyết học truyền m.áu bệnh viện cho biết: TTP (Thrombotic Thrombocytopenic Purpura: ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối) là bệnh lý hiếm gặp với tỷ lệ mắc khoảng 3,7 ca trong 1 triệu dân.
Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (Thrombotic Thrombocytopenic Purpura – TTP) là một rối loạn hiếm gặp dẫn đến thiếu m.áu huyết tán vi mạch và giảm tiểu cầu.
Trong bệnh này, các cục m.áu nhỏ hình thành trên khắp cơ thể của người bệnh nhưng những cục m.áu nhỏ này có thể gây hậu quả rất nặng nề.
Các cục m.áu nhỏ có thể chặn các mạch m.áu đến các cơ quan trong cơ thể, dẫn đến làm tổn hại chức năng của các cơ quan quan trọng, chẳng hạn như tim, não và thận.
Về cơ chế bệnh sinh được cho rằng do sự thiếu hụt enzyme phân giải yếu tố Von Willebrand còn được gọi là ADAMTS13
Khi thực hiện kỹ thuật thay huyết tương sẽ giúp giảm tỉ lệ t.ử v.ong xuống dưới 15%. Thành công của việc thay huyết tương mở ra triển vọng mới trong điều trị hội chứng này trong hoàn cảnh lâm sàng hiện nay.
Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối cần phải chẩn đoán nhanh chóng và chính xác. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, hơn 90% bệnh nhân sẽ t.ử v.ong.
