Thịt đỏ cung cấp protein ( chất đạm) có giá trị sinh học cao, có vai trò cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, WHO cũng xếp nó là chất gây ung thư Nhóm 2A, có thể gây ung thư.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), thịt đỏ được định nghĩa là thịt của động vật có vú chưa qua chế biến (ví dụ như thịt bò, thịt bê, thịt lợn, thịt cừu…) hay còn được hiểu đơn giản là thịt của động vật 4 chân.
Thịt đỏ cung cấp protein (chất đạm) có giá trị sinh học cao, có vai trò cung cấp năng lượng cho cơ thể. Bên cạnh đó, thịt đỏ có hàm lượng sắt cao, một thành phần quan trọng để tạo m.áu, đồng thời thịt đỏ còn chứa nhiều vi chất cần thiết khác như vitamin B, kẽm,…
Tuy nhiên, nếu sử dụng thịt đỏ không hợp lý thì người sử dụng sẽ gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe. Thực tế, Tổ chức Y tế Thế giới đã phân loại thịt đỏ là chất gây ung thư Nhóm 2A, có nghĩa là có thể gây ung thư, nguy hiểm hơn là thịt đã qua chế biến được xếp vào Nhóm 1-chất gây ung thư.
Năm 2015, Bouvard và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu dịch tễ học và đưa ra đủ bằng chứng về khả năng gây ung thư của thịt đã qua chế biến. Tuy nhiên đối với thịt đỏ, nhóm nghiên cứu kết luận rằng chứng cứ bị hạn chế và không có mối liên hệ rõ ràng nào được tìm ra. Bên cạnh đó, chất hóa học gây ung thư chủ yếu được hình thành trong quá trình chế biến thịt đỏ như: hun khói, nướng, chiên rán nhiều lần khiến thịt bị cháy.
Theo Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội), bạn không cần phải ngừng ăn thịt đỏ để giảm nguy cơ ung thư vì thịt đỏ là một phần quan trọng của chế độ ăn uống cân bằng. Hội đồng Ung thư NSW và hướng dẫn chế độ ăn uống của Úc khuyến cáo rằng bạn không nên ăn quá 700 g thịt đỏ sống hoặc 455 g thịt nạc đỏ nấu chín mỗi tuần.
Điều này có nghĩa là bạn có thể có 1 hoặc 2 khẩu phần thịt đỏ mỗi ngày trong 3-4 bữa một tuần. Một khẩu phần thịt đỏ tương đương với 90-100 g thịt sống hoặc 65 g thịt nấu chín.
Ngoài thịt đỏ, bạn có thể sử dụng thịt gia cầm, tôm, cua, cá, trứng và các loại đậu đỗ. Bên cạnh đó, bạn nên áp dụng một số phương pháp chế biến thịt sử dụng ít chất béo và tránh để thịt bị cháy như hấp, luộc, xào, hầm, rang chậm hoặc bỏ lò vi sóng, hạn chế chiên rán và nướng.
Thịt đỏ (thịt của các loại gia súc) cũng là một loại thực phẩm bệnh nhân ung thư nên hạn chế. Bệnh nhân có thể thay thế bằng thịt gia cầm, cá, nguồn đạm từ thực vật. Trong trường hợp ăn thịt gia súc thì nên ưu tiên chọn phần thịt thăn.
Để phòng bệnh ung thư, duy trì một chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh, ăn uống khoa học là rất cần thiết. Bên cạnh đó, khám sức khỏe và sàng lọc ung thư định kỳ cần được quan tâm, đặc biệt là ở những người thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao như t.iền sử gia đình có người mắc bệnh, mang gen đột biến gây ung thư, nghiện rượu bia, t.huốc l.á…
Thịt đỏ – ‘thủ phạm’ gây ung thư cao, vậy ăn thế nào mới an toàn?
WHO vừa đưa ra cảnh báo, cần hạn chế ăn thịt đỏ vì loại thực phẩm này nằm trong danh sách nguy cơ cao gây ung thư.
WHO xếp thịt đỏ vào nhóm có nguy cơ gây ung thư
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới WHO, thịt đỏ bao gồm tất cả các loại thịt của động vật có vú, bao gồm thịt lợn, thịt cừu, thịt dê, thịt bò, thịt bê, thịt trâu, thịt ngựa…
Ủy ban tư vấn quốc tế đã họp bàn vào năm 2014 và khuyến nghị thịt đỏ là một trong những sản phẩm cần phải được đ.ánh giá hàng đầu bởi đã có nhiều nghiên cứu cho thấy 2 loại thịt này có nguy cơ cao gây ung thư. Vào năm 2015, WHO đã chính thức phân loại thịt đỏ vào Nhóm 2A, nghĩa là nhóm “có thể gây ung thư trên người”.
Thịt đỏ cung cấp nhiều dưỡng chất cho cơ thể nhưng nó cũng gây hại nếu ăn quá nhiều. Ảnh minh họa
Cơ quan Nghiên cứu quốc tế về ung thư (IARC) thuộc WHO nhận thấy thịt đỏ có liên quan đến bệnh ung thư đại trực tràng. Ngoài ra, có bằng chứng cho thấy loại thực phẩm này có thể dẫn đến bệnh ung thư tuyến tụy và ung thư tuyến t.iền liệt.
Một nghiên cứu được công bố bởi Nhà xuất bản Đại học Oxford, Anh năm 2007 cho biết, thịt đỏ chứa một loại protein có khả năng làm tổn thương ruột người, làm suy yếu các tế bào, và khiến vi khuẩn trong cơ thể sản xuất các hóa chất độc hại làm tăng nguy cơ ung thư. Loại protein ấy là heme – thứ tạo màu đỏ của thịt, cũng chính là thứ có thể làm hỏng niêm mạc ruột của chúng ta.
Hơn nữa, phương pháp chế biến thịt cũng là một trong những nguyên nhân khiến món ăn thành trở thành tác nhân gây ung thư. Theo tờ Cancer Research, chế biến thịt ở nhiệt độ cao bằng cách nướng hay chiên có thể làm sản sinh các amin dị vòng (HCAs) và amin đa vòng (PCAs) – các hoá chất có thể làm làm hỏng các tế bào trong ruột.
Trước đây, một cuộc nghiên cứu đã được thực hiện tại Anh với 32.147 phụ nữ tham gia. Số phụ nữ tham gia nghiên cứu được chia thành 4 nhóm: 65% những người ăn thịt đỏ, 3% ăn thịt gia cầm, 13% ăn cá và 19% là những người ăn chay.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi sức khỏe của những người này trong vòng 17 năm, chú ý đến thói quen ăn uống và sinh hoạt của họ. Kết quả cho thấy có 462 trường hợp đã mắc ung thư ruột kết và trực tràng, trong đó 335 trường hợp bị ung thư ruột kết, 119 trường hợp bị ung thư đại tràng. Những người ăn chay là nhóm có nguy cơ bị các loại ung thư thấp nhất.
Ngoài việc tăng nguy cơ ung thư, tiêu thụ nhiều thịt đỏ cũng được chứng minh có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú và bệnh tim mạch, tiểu đường…
Trong một số loại thịt đỏ có hàm lượng cao chất béo bão hòa, làm tăng nồng độ cholesterol trong m.áu. Nếu nồng độ LDL cholesterol tăng cao thì nguy cơ xuất hiện bệnh lý tim mạch cũng tăng theo.
Một nghiên cứu gần đây của Học viện sức khỏe quốc gia (National Institutes of Health – NIH) và Hiệp hội hưu trí Hoa Kỳ (American Association of Retired Persons – AARP) trên hơn 500000 người cao t.uổi kết luận rằng những người chủ yếu ăn thịt đỏ và thịt chế biến trong thời gian hơn 10 năm sẽ có t.uổi thọ thấp hơn so với những người ăn số lượng ít hơn. Những người ăn 4 ounce thịt đỏ (~ 113,40 g) mỗi ngày sẽ dễ t.ử v.ong vì nguyên nhân ung thư hoặc tim mạch hơn so với những người ăn ở mức ít nhất, chỉ 0,5 ounce (~ 14,18 g) một ngày (tuy nhiên mức độ gia tăng nguy cơ được đ.ánh giá là ở cấp độ thấp nhất).
Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy mối liên quan tương tự, chẳng hạn như một nghiên cứu khác thực hiện trên 72000 phụ nữ trong 18 năm cũng cho kết quả rằng những người có chế độ ăn theo phong cách châu Âu (nhiều thịt đỏ, thịt chế biến, đồ tráng miệng, ngũ cốc tinh chế, khoai tây chiên) có tỉ lệ xuất hiện các bệnh lý tim mạch, ung thư và t.ử v.ong vì các nguyên nhân khác cao hơn.
Vậy, chúng ta nên ăn thịt đỏ thế nào để chặn đứng nguy cơ mắc ung thư?
Dù thịt đỏ có nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe nhưng điều ấy chỉ xảy ra khi chúng ta ăn quá nhiều. WHO không khuyến cáo mọi người nên từ bỏ thói quen ăn thịt đỏ, thay vào đó nên hạn chế, sử dụng chúng một cách hợp lý nhất có thể. Thịt đỏ khi được tiêu thụ ở lượng an toàn sẽ cung cấp lượng chất sắt dồi dào, lượng kẽm, protein, vitamin B rất cần thiết cho quá trình phát triển, ngăn ngừa lão hóa của cơ thể.
Tổ chức Ung thư Thế giới khuyến cáo lượng thịt đỏ tiêu thụ hàng tuần của mỗi người nên được kiểm soát ở mức dưới 500g (không bao gồm xương và mỡ) và không quá 70g thịt/ngày. Những loại thịt trắng tươi như thịt gà và cá sẽ tốt hơn cho cơ thể, không chứa hóa chất gây ung thư. Ngoài ra, nên xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều ngũ cốc, rau xanh, trái cây… để góp phần giảm anguy cơ ung thư.
Đặc biệt, nên tránh chế biến thịt bằng cách nướng than, hun khói, chiên… vì chúng có thể sản sinh một lượng lớn khói độc hại và ảnh hưởng đến sức khỏe. Tốt nhất nên chế biến theo phương pháp luộc, hạn chế tẩm ướp các loại gia vị đặc biệt là các loại gia vị kém chất lượng sẽ càng gây hại cho sức khỏe người dùng.
