Chồng quá chén ngày Tết, chị em cho chồng uống nước chanh hay cố ép gây nôn… tưởng có lợi nhưng hoá ra rất có hại.
TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc thuộc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết giải rượu sai cách có thể gây hại cho sức khỏe, thậm chí nguy hiểm tính mạng.
Uống nước chanh hoặc đồ chua
Đây là sai lầm khi giải rượu nhiều người mắc phải nhất. BS Nguyên cho hay nếu người say vẫn còn một lượng rượu trong người thì khi kết hợp với nước uống chua dễ gây nôn thêm, tổn thương dạ dày do có axit.
Thay vì uống nước chanh thì nên cho người say uống các đồ uống có đường, muối như nước đường, mật ong, nước canh…
Ảnh minh hoạ
Cố gây nôn khi không còn tỉnh táo
Gây nôn chỉ có tác dụng khi người uống rượu xong vẫn tỉnh táo, nói chuyện được bình thường, nếu không tỉnh táo, càng gây nôn càng nguy hiểm.
Đó là do việc cố ép gây nôn dễ sặc, chất nôn nhiều có thể bị tràn vào phổi dễ gây viêm phổi.
Lạm dụng sản phẩm bổ gan, giải độc rượu
Không có một loại thuốc giải độc nào chống được say rượu chứng minh có tác dụng hiệu quả rõ ràng. Các loại thuốc giải rượu chỉ có tác dụng hỗ trợ một phần bù lại một số chất vitamin, muối, đường. Chúng không thể làm thay đổi hẳn việc một người đang hôn mê, ức chế thần kinh do ngộ độc rượu, khi uống bổ gan, giải độc rượu vào lại tỉnh táo.
Uống thuốc giảm đau đầu
Sau mỗi cuộc bia, rượu, nhiều người thường cảm giác đau đầu. Bác sĩ khuyến cáo không nên uống giảm đau để “trị” đau đầu sau cuộc rượu. Lý do, rượu bia hay thuốc giảm đau đều đào thải, được “lọc” qua gan. Nếu uống thêm giảm đau sau khi gan đã bị “gồng mình” lọc độc vì rượu bia sẽ làm chức năng gan quá tải, dễ tổn thương.
Trước thực tế không ít người có thói quen uống thêm vitamin B1, B6, acid folic… để làm giảm đau đầu khi say, bác sĩ nói điều này dễ có hại cho gan. Paracetamon, Aspirin và một số loại thuốc giảm đau, hạ sốt khi uống với rượu sẽ kích ứng niêm mạc dạ dày, gây c.hảy m.áu đường tiêu hoá.
Ngoài ra, khi say cũng lưu ý không uống các loại thuốc chống nôn vì sẽ giữ chất độc lại trong cơ thể, gan không thể lọc chất độc kịp càng tổn hại nghiêm trọng, lâu ngày sẽ xơ gan, ung thư gan.
TS Nguyên khuyến cáo, để đảm bảo sức khỏe và hạn chế tác dụng phụ của rượu, khi uống rượu mọi người cần ăn uống đầy đủ. Đã có trường hợp t.ử v.ong vì uống rượu nhưng không ăn đầy đủ. Người có bệnh về gan mật, huyết áp, tim… cần thận trọng khi uống rượu.
Không nên uống nhiều loại rượu cùng một lúc. Khi thấy có biểu hiện đau đầu, chóng mặt… sau vài tiếng uống rượu, người dân cần tới bệnh viện khám ngay.
Uống rượu xong không nên mặc áo mỏng hay đi ra ngoài trời ngay, nhất là trong thời tiết lạnh dễ làm giãn mạch, hạ thân nhiệt nhanh…
Thuốc không dùng khi đường tiêu hóa “trục trặc”
Các vấn đề thông thường xảy ra ở đường tiêu hóa như: buồn nôn, nôn; khó nuốt hay đau bụng… Những người hay gặp một trong các tình trạng này cần lưu ý khi dùng một số thuốc sau.
Buồn nôn và nôn kèm theo thay đổi hành vi
Buồn nôn và nôn là triệu chứng rất thường gặp, gây phiền toái cho người bệnh. Tuy nhiên, có rất nhiều nguyên nhân gây nôn như do chuyển động (say tàu xe) và không do chuyển động (bệnh lý). Tuy nhiên, đối với triệu chứng buồn nôn và nôn không do chuyển động cần chú ý.
Một nguyên nhân phổ biến của nôn không liên quan đến chuyển động là viêm dạ dày – ruột do virus, tổn thương dạ dày, thực quản, loét đường ruột, các khối u dạ dày, thực quản… Nhưng khi có triệu chứng buồn nôn, nôn kèm theo những thay đổi về hành vi thì không được dùng các sản phẩm có chứa salicylate như: aspirin, magiê salicylate hay subsalicylate bismuth…
Cảnh báo này được đưa vào để ngăn chặn sự xuất hiện của hội chứng Reye. Hiện nguyên nhân của hội chứng Reye vẫn chưa được biết, nhưng nó gắn liền với việc sử dụng aspirin hoặc salicylat cho t.rẻ e.m bị bệnh thủy đậu hoặc cúm. Các triệu chứng thường bắt đầu với buồn nôn và nôn, tiếp theo là hành vi kích thích, tiêu cực và hiếu chiến. Các triệu chứng khác bao gồm lú lẫn, hôn mê, thay đổi tâm thần, động kinh…
Hiện một hoặc nhiều thành phần trong nhóm này có thể được tìm thấy trong các thuốc giảm đau (trị đau nửa đầu, đau dạ dày, giảm cảm giác khó chịu ở dạ dày…). Vì vậy, cần lưu ý đọc kỹ thành phần của thuốc để tránh dùng.
Đau bụng
Đau bụng cũng là vấn đề rất thường gặp và cũng có rất nhiều nguyên nhân gây đau bụng. Ví dụ như táo bón hoặc không dung nạp lactose hoặc nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như viêm dạ dày – ruột do virus, hội chứng ruột kích thích (IBS), ngộ độc thực phẩm, viêm ruột thừa, tắc ruột, ung thư ruột, thiếu m.áu, sỏi thận, viêm tụy, hoặc loét…
Khi bị đau bụng không tự ý sử dụng thuốc.
Không được dùng cho bệnh nhân có triệu chứng đau bụng các thuốc nhuận tràng và tất cả các thuốc ức chế bơm proton (PPI). Đau bụng là những triệu chứng có thể có của viêm ruột thừa, có thể bị nhầm lẫn với đau bụng liên quan đến táo bón không biến chứng. Sử dụng thuốc nhuận tràng ở bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp tính có thể dẫn đến vỡ ruột thừa.
Bên cạnh đó, các thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen, naproxen cũng không được dùng cho bệnh nhân có triệu chứng này, mà cụ thể là bệnh nhân bị đau bụng có nguyên nhân bị đau – loét dạ dày. Nếu dùng, bệnh sẽ trầm trọng làm xuất huyết dạ dày… nguy hiểm tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Vì vậy, khi có triệu chứng đau bụng, người bệnh cần đi khám bệnh để tìm nguyên nhân gây đau bụng, tránh tự ý dùng thuốc không đúng sẽ gây hại, thậm chí nghiêm trọng gây nguy hiểm đến tính mạng.
Rối loạn nuốt
Rối loạn nuốt (nuốt khó) thường xảy ra ở người bệnh Parkinson, đột quỵ, chấn thương sọ não, ung thư đầu, cổ, hoặc thực quản… Một số sản phẩm thuốc (thậm chí thuốc không cần kê đơn) có thể mang cảnh báo “chống chỉ định” (không được dùng) cho bệnh nhân có vấn đề trong việc nuốt này vì có thể gây nguy hiểm cho người bệnh. Ví dụ như các thuốc nhuận tràng (citrucel, metamucil) có chứa dầu.
Người bệnh khó nuốt sẽ vô tình hít phải dầu có trong thuốc gây viêm phổi, thâm nhiễm đáy phổi, xơ phổi và có thể dẫn đến ung thư phổi. Hơn nữa, khi khó nuốt, viên thuốc có thể bị mắc lại ở thực quản, trương lên và có thể gây ngạt thở cho người bệnh.
Thuốc naproxen cũng cảnh báo bệnh nhân không sử dụng nếu có khó nuốt. Trong mọi trường hợp uống thuốc nếu thấy bị mắc kẹt trong cổ họng cần phải có sự hỗ trợ của y tế ngay lập tức.
Đối với người bệnh có khó khăn khi nuốt hoặc đau khi nuốt cũng không tự ý sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI). Khi dùng phải có sự giám sát của bác sĩ, tránh viên thuốc mắc kẹt tại cổ họng gây hại…
