Hai thức uống phổ biến nhất thế giới có nhiều ưu điểm nhưng cũng có thể gây hại cho sức khỏe nếu dùng quá nhiều.
Lựa chọn uống trà hay cà phê tùy thuộc vào sở thích cá nhân của mỗi người. Nhưng đã bao giờ bạn băn khoăn về lợi – hại của hai thức uống phổ biến bậc nhất này chưa?
Dưới đây là những tác dụng với sức khỏe của trà và cà phê cùng một số nguy cơ có thể xảy ra nếu bạn uống không đúng cách.
Tác dụng của cà phê
Trong những năm qua, người thích cà phê ghi nhận được một số nhận xét trái chiều về đồ uống này. Tuy nhiên, nhìn chung, hầu hết các nghiên cứu về mối liên hệ giữa cà phê và sức khỏe đều cho kết quả khả quan.
Đầu tiên, cà phê chứa lượng cao chất chống oxy hóa – những hợp chất giúp làm sạch tế bào của bạn khỏi các gốc tự do gây hại, giảm viêm và làm chậm quá trình lão hóa.
Nhưng lợi ích của cà phê không dừng lại ở đó. Một nghiên cứu quy mô từ năm 2013 cho thấy khi mọi người uống hơn một tách mỗi ngày trong thời gian 4 năm, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thấp hơn 11%.
Theo Quỹ Parkinson Mỹ, có mối liên hệ rõ ràng giữa việc uống cà phê và giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson. Tiêu thụ cà phê cũng có liên quan đến việc ngăn ngừa chứng sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer, bệnh gan và ung thư ruột kết.
Tác dụng của trà
Giống như cà phê, trà rất giàu chất chống oxy hóa. Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, các chất chống oxy hóa trong trà làm chậm sự phát triển của khối u ung thư.
Thêm vào đó, một nghiên cứu trên 100.000 người trưởng thành đã kết luận những người uống trà từ 3 lần trở lên trong một tuần giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và t.ử v.ong do bất kỳ nguyên nhân nào.
Một số khảo sát còn cho thấy polyphenol trong trà có thể thúc đẩy vi khuẩn tốt trong đường ruột. Những người uống trà thường xuyên có mức cholesterol tốt và chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp hơn.
Nguy cơ của uống quá nhiều cà phê
Ảnh minh họa: Healthline
Mặc dù cà phê có nhiều lợi ích, nhưng điều đó còn phụ thuộc vào hàm lượng caffeine bạn hấp thụ.
Sức khỏe có thể bị ảnh hưởng trầm trọng do caffeine, từ trào ngược axit, bàng quang quá tải tới hội chứng ruột kích thích. Caffeine dư thừa thậm chí gây rối loạn tinh thần của bạn, dẫn đến lo âu và ngủ không ngon.
Phụ nữ mang thai cũng nên cẩn thận với việc tiêu thụ cà phê.
Ngoài ra, chất tannin trong cà phê bám vào răng, gây xỉn màu. Bạn có thể giảm bớt tác động này bằng cách súc miệng hoặc đ.ánh răng sau khi dùng cà phê.
Nguy cơ của uống quá nhiều trà
Mặc dù trà là thức uống phổ biến trên toàn thế giới (chỉ đứng sau nước về lượng tiêu thụ toàn cầu), việc uống trà cả ngày không phải lúc nào cũng được khuyến khích.
Trà đen chỉ có khoảng một nửa lượng caffeine so với cà phê. Nhưng quá nhiều caffeine từ trà có thể gây ra cảm giác bồn chồn và ảnh hưởng tới cơ thể. Chất tannin trong trà cũng làm đổi màu răng của bạn.
Rõ ràng, cả cà phê và trà đều có một số lợi ích ấn tượng khi uống vừa phải, rất ít nhược điểm. Nhưng nếu bạn có sức khỏe không tốt và được khuyến cáo hạn chế lượng caffeine, bạn hãy chuyển sang dùng trà hoặc cà phê decaf (đã loại bỏ lượng lớn caffeine).
Phytonutrient – dưỡng chất thực vật bảo vệ sức khỏe
Nghiên cứu gần đây cho biết uống vài tách cà phê mỗi ngày có thể giảm rủi ro t.ử v.ong do bất kỳ nguyên nhân nào, bao gồm những bệnh nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường tuýp 2, trầm cảm, chứng sa sút trí tuệ ở người lớn t.uổi (bệnh Alzheimer), hội chứng liệt rung (Parkinson) cùng nhiều loại ung thư phổ biến.
Tăng cường tiêu thụ rau, củ, quả màu sắc đa dạng giúp tăng hấp thụ phytonutrient. Ảnh: Metagenics Institute
Lợi ích này và mối liên hệ với hai hợp chất axít caffeic và axít chlorogenic trong cà phê đặc biệt khiến các nhà khoa học lưu ý. Đây là hai trong số các “dưỡng chất thực vật” phytonutrient – thành phần dinh dưỡng tự nhiên tập trung nhiều ở lớp vỏ, tạo màu sắc, hương thơm và mùi vị cho ngũ cốc, rau củ, trái cây.
Trong các thí nghiệm trước, axít caffeic và chlorogenic được chứng minh có đặc tính kháng viêm, giảm nguy cơ ung thư thông qua cơ chế trung hòa các gốc tự do, chuyển hóa các chất tiềm ẩn gây bệnh thành hợp chất ít độc hại hơn. Một số nghiên cứu trên chuột còn phát hiện hai loại axít này giúp kiểm soát tốt đường huyết sau khi ăn.
Ngoài cà phê, axít caffeic và chlorogenic được tìm thấy nhiều trong trái cây (như chà là, mận khô, việt quất, táo, lê, đào, ô liu), rau củ, các loại hạt cùng một số gia vị và thảo dược (gừng, quế, hoa hồi, thì là Ai Cập, cỏ xạ hương, lá bạc hà, rau kinh giới, cây xô thơm, hương thảo).
Bên cạnh hai dưỡng chất trên, quercetin và glucosinolate cũng là những phytonutrient quan trọng. Ngoài đặc tính kháng viêm và chống ôxy hóa, quercetin có tiềm năng điều trị ung thư với khả năng thay đổi cách tế bào bệnh phát triển, sinh sôi và di căn. Một số thử nghiệm lâm sàng cho thấy bổ sung quercetin cũng giúp cân bằng huyết áp. Nguồn thực phẩm giàu quercetin gồm có ô liu đen, ca cao, nam việt quất, mâm xôi, dâu tây, táo, mận, mận khô, hành tây, hành tím, hẹ tây, măng tây, bông cải xanh, bí ngòi, kinh giới, rau thơm, đậu xanh, rượu vang đỏ, đinh hương và nụ bạch hoa…
Tương tự, glucosinolate cũng có hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm và chống ôxy hóa, đặc biệt ngăn nguy cơ ung thư bằng cách kìm hãm sự phát triển của tác nhân gây bệnh. Glucosinolate hiện diện nhiều trong các loại rau họ cải như bông cải xanh, bông cải trắng, bắp cải, cải xoăn, củ cải trắng, cải thìa, xà lách rocket, mù tạt, xà lách xoong, cải bẹ xanh.
Theo các chuyên gia, phytonutrient chủ yếu từ thực vật, do đó khi chế biến cần lưu ý không để nhiệt độ quá cao vì sẽ làm mất đi hàm lượng dưỡng chất. Ngoài ra, chúng ta nên dung nạp nhiều loại phytonutrient khác nhau bằng cách đa dạng hóa nguồn trái cây, rau củ hàng ngày.
