Bên cạnh những phương pháp cấp cứu, điều trị ban đầu, phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục, giúp giảm tàn tật, ngăn ngừa đột quỵ tái phát.
Ngày 23/11 Tổng hội Y học Việt Nam phối hợp cùng Tổ chức Đột quỵ thế giới, Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, EVER Pharma tổ chức khoá tập huấn dành cho những bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng nhằm nâng cao năng lực phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ cho người bệnh. Đây là khoá tập huấn thứ 54 trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hoà Áo (Chương trình AVANT- Phục hồi chức năng thần kinh cho bệnh nhân sau đột quỵ) đã được Bộ Y tế phê duyệt.
TS.BS Nguyễn Bá Thắng – Trưởng Trung tâm Khoa học Thần kinh, Trưởng khoa Thần kinh, Trưởng Đơn vị Đột quỵ Bệnh viện Đại học Y dược (BV ĐHYD) TP.HCM chia sẻ: Đột quỵ là quá trình xảy ra đột ngột, chỉ có một tỷ lệ nhỏ người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn, còn lại đa phần bệnh nhân đều có những di chứng do tổn thương não, bệnh lý mạch m.áu như: liệt tay, liệt chân, rối loạn cảm giác, nói khó, vận động khó, giảm trí nhớ… Những di chứng này ảnh hưởng hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, cuộc sống của bệnh nhân.
Giảng viên của khoá tập huấn là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực điều trị đột quỵ
Hiện nay, công tác hỗ trợ điều trị phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ trong cả nước nói chung đang gặp phải nhiều khó khăn do chưa có nhiều cơ sở phục hồi chức năng, áp lực quá tải bệnh viện khiến thời gian được tập luyện của người bệnh bị hạn chế. Sau khi điều trị giai đoạn cấp, bệnh nhân được xuất viện. Hầu hết người bệnh phải tự bươn chải nhờ người thân giúp đỡ tập luyện, tự tập không đúng phương pháp, thậm chí không tập luyện gây ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của bệnh nhân, như: hồi phục chậm hoặc gặp phải các di chứng khác do tập luyện sai cách gồm cứng cơ, co rút cơ, mất chức năng, không thể hoà nhập lại cuộc sống.
“Tại BV ĐHYD bệnh nhân được hỗ trợ phục hồi chức năng ngay từ những ngày đầu nhập viện. Tuỳ mức độ của người bệnh để có những bài tập phù hợp. Bệnh nhân được hướng dẫn tự tập và hẹn tái khám, đ.ánh giá hồi phục. Trước đây phục hồi chức năng chỉ tập trung vào vật lý trị liệu, đến nay lĩnh vực này đã mở rộng ra 3 lĩnh vực: vật lý trị liệu, âm ngữ trị liệu, hoạt động trị liệu hỗ trợ bệnh nhân tái hoà nhập cộng đồng. Do đó khi tham gia các khoá đào tạo, đội ngũ nhân viên y tế được trang bị thêm kiến thức, phương pháp mới hỗ trợ điều trị cho người bệnh tốt hơn, nỗ lực đưa người bệnh tái hoà nhập lại cộng đồng” – TS.BS Nguyễn Bá Thắng.
GS.TS.BS Trương Quang Bình – Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM bày tỏ mong muốn sau khi kết thúc các khoá đào tạo bài bản, các bác sĩ, kỹ thuật viên sẽ trở thành những chuyên gia, giảng viên để tiếp tục phổ biến các kiến thức mới tại bệnh viện nói riêng và chia sẻ cùng các bệnh viện trong khu vực nói chung. Thân nhân người bệnh cũng sẽ hỗ trợ được cho người thân hồi phục. Qua đó, sẽ dần dần hình thành được mạng lưới về phục hồi chức năng cho người bệnh sau đột quỵ, việc này sẽ đóng góp vào ngành y tế, cùng nỗ lực đưa người bệnh trở lại cuộc sống.
GS.TS.BS Trương Quang Bình mong muốn sau các khoá đào tạo sẽ dần hình thành mạng lưới phục hồi chức năng sau đột quỵ
Được biết, Chương trình AVANT ra đời nhằm nâng cao năng lực phục hồi chức năng sau đột quỵ thông qua các khoá đào tạo rộng khắp dành cho đối tượng tham gia là các bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng tại các bệnh viện trên cả nước và người chăm sóc bệnh nhân. Nội dung các bài giảng bao gồm những kiến thức, bài tập mới và hiệu quả nhất về điều trị đột quỵ được xây dựng bởi Tổ chức Đột quỵ thế giới và các chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực này, dưới sự phê duyệt của Bộ Y tế.
Trong vòng 3 năm, 2017-2020 đã có 63 lớp dành cho các cán bộ y tế đến từ 650 bệnh viện thuộc 59 tỉnh thành trên cả nước, với hơn 4.340 bác sĩ, kỹ thuật viên đã hoàn thành khoá học và được cấp chứng chỉ đào tạo liên tục. Không chỉ nhận được phản hồi tích cực từ các cán bộ y tế, tính đến tháng 11/2020 đã có gần 4.000 người nhà bệnh nhân được tham gia các lớp đào tạo dành cho người chăm sóc bệnh (150 lớp đào tạo) cũng đã có những phản hồi tích cực, đồng hành cùng ngành y tế hỗ trợ phục hồi chức năng cho người thân trong gia đình, giảm tàn tật và ngăn ngừa đột quỵ tái phát.
6 việc thiết yếu cần làm để ngăn ngừa đột quỵ tái phát
Theo thống kê từ Hội đột quỵ Hoa Kỳ, cứ 4 người còn sống sót sau đột quỵ lần đầu, có 1 người xuất hiện cơn đột quỵ tái phát. Tuy nhiên, tỉ lệ này không phải lẽ tự nhiên và không thể thay đổi.
Nếu bạn đã từng trải qua một cơn đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch m.áu não) hay thiếu m.áu não thoáng qua thì bạn có nguy cơ cao gặp tình trạng tương tự trong tương lai. Điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ loại đột quỵ mà bạn đã bị, nguyên nhân chính gây nên cơn đột quỵ đó để có kế hoạch phù hợp dự phòng cơn đột quỵ tái phát.
Sau đây là những bước quan trọng mà bạn cần kiểm soát nhằm ngăn ngừa hiệu quả cơn đột quỵ tái phát, đồng thời giúp bạn nâng cao chất lượng cuộc sống hiện tại.
1. Kiểm soát huyết áp
Theo thống kê của bệnh viện Nhân dân 115, 80% các trường hợp đột quỵ có liên quan đến tăng huyết áp. Nếu bạn bị tăng huyết áp, việc quan trọng là kiểm soát huyết áp dưới ngưỡng cho tối đa theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngưỡng huyết áp khuyến cáo với đã số người bệnh là dưới 140/90 mmHg. Tuy nhiên, tùy theo độ t.uổi và bệnh mắc kèm mà đích huyết áp sẽ được điều chỉnh cho phù hợp. Việc theo dõi huyết áp hằng ngày là rất cần thiết, do huyết áp có thể tăng mà bạn không hề có triệu chứng gì. Bạn nên đo huyết áp hằng ngày, ghi sổ theo dõi và mang tới cho bác sĩ trong mỗi lần tái khám.
Kiểm tra huyết áp thường xuyên giúp kiểm soát và dự phòng đột quỵ tái phát
2. Kiểm soát Cholesterol m.áu
Cholesterol là một trong những loại mỡ m.áu của cơ thể. Có 2 loại Cholesterol cần quan tâm đó là: HDL-Cholesterol hay Cholesterol tốt và LDL-Cholesterol hay còn gọi là Cholesterol xấu, góp phần tạo nên những mảng xơ vữa trong lòng mạch. Khi những mảng xơ vữa vỡ ra sẽ thu hút những thành phần khác của m.áu như hồng cầu, tiểu cầu… dẫn tới sự hình thành các cục m.áu đông lưu hành trong m.áu.
Đây cũng là yêu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến đột quỵ, đặc biệt là đột quỵ thể nhồi m.áu. Nếu bạn bị rối loạn mỡ m.áu, bạn cần tuân thủ điều trị thuốc của bác sĩ và luyện tập thể lực đều đặn và lựa chọn nguồn thực phẩm phù hợp.
Tăng LDL-Cholesterol khiến hình thành mảng xơ vữa, tăng nguy cơ đột quỵ
3. Kiểm soát đường huyết
Nhiều người mắc đái tháo đường mà không hề biết cho tới khi biến cố xảy ra, ví dụ như đột quỵ. Đái tháo đường là một yếu tố nguy cơ độc lập với bệnh đột quỵ. Nhiều người mắc đái tháo đường cũng đồng thời mắc các bệnh lý khác như tăng huyết áp, tăng cholesterol m.áu và thừa cân, những yếu tố này càng làm cho nguy cơ mắc đột quỵ tăng cao.
Vì vậy, kiểm soát tốt đường huyết sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ đột quỵ lần đầu cũng như đột quỵ tái phát.
4. Bỏ t.huốc l.á
Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây đột quỵ, đặc biệt ở người trẻ t.uổi. Điều này đúng với cả đột quỵ thể nhồi m.áu hay thể c.hảy m.áu, đột quỵ lần đầu hay tái phát. Nếu bạn đang hút thuốc, dù ít hay nhiều, hãy tìm phương pháp phù hợp để bỏ thuốc.
Hút thuốc là yếu tố nguy cơ quan trọng gây đột quỵ lần đầu và tái phát
5. Duy trì hoạt động thể lực
Luyện tập thể lực giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp, tăng cholesterol m.áu, đái tháo đường, thậm chí trực tiếp giảm nguy cơ đột quỵ. Hơn nữa, luyện tập thể lực đều đặn, dù chỉ là những bài tập nhẹ như đi bộ, làm vườn nhẹ nhàng cũng có thể thúc đầy quá trình phục hồi sau đột qụy.
6. Hạn chế tối đa hoặc bỏ rượu
Uống nhiều rượu có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ. Đồng thời, uống rượu còn làm tăng nồng độ Triglycerid trong m.áu, đây là một loại mỡ m.áu có thể gây xơ cứng động mạch.
Vì vậy, nếu bạn đang uống rượu hằng ngày hoặc uống nhiều rượu ở những cuộc vui, hãy dần hạn chế. Nếu bạn không uống rượu thì đừng bao giờ bắt đầu.
Hạn chế uống rượu giúp giảm nguy cơ đột quỵ tái phát
Ngoài những biện pháp gián tiếp kể trên, bạn cũng cần chủ động dự phòng đột quỵ tái phát. Thuốc bổ huyết, hoạt huyết, ôn kinh, thông mạch Đông y thế hệ 2 được xem là biện pháp hiệu quả cho mục tiêu này.
Thuốc không chỉ giúp điều trị đột quỵ mà còn hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ tái phát, hỗ trợ điều trị bệnh lý mạch vành hiệu quả.
DS Phạm Hảo
