Bệnh lý tim mạch là một trong những nguyên nhân gây t.ử v.ong hàng đầu thế giới. Các trường hợp bệnh tim mạch khẩn cấp nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể t.ử v.ong nhanh chóng.
Nhận biết các dấu hiệu tim có vấn đề để kịp thời đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế là yếu tố quan trọng góp phần tăng cơ hội sống và phục hồi của người bệnh.
Bác sĩ Hồ Thanh Đảm, Trưởng Khoa Truyền thông – Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau, cho biết: “Đau thắt ngực là biểu hiện thường gặp khi bệnh nhân bị nhồi m.áu cơ tim. Biểu hiện của đau thắt ngực là những cơn đau dữ dội, bệnh nhân có cảm giác như tim bị bóp nghẹt, thắt chặt trong lồng ngực. Vị trí cơn đau thường là ở phía sau xương ức, vùng giữa ngực và tim. Cơn đau có thể xuất hiện một chỗ hoặc có thể lan rộng tới cổ, hàm, lan ra một hoặc hai bên cánh tay, hướng ra sau lưng… Cơn đau có thể kéo dài vài phút đến vài chục phút. Có thể kèm các dấu hiệu khác như: mệt lả, khó thở, vã mồ hôi, đau đầu, buồn nôn, nôn…”.
Một dấu hiệu khác cho biết tim mạch cần được cấp cứu là dấu hiệu của tai biến mạch m.áu não, bao gồm: người bệnh có thể đột ngột bị tê hoặc yếu một bên mặt, tay hoặc chân, đột ngột choáng, mất khả năng ngôn ngữ, không hiểu người khác nói, đau đầu dữ dội, hoa mắt, chóng mặt, đầu óc quay cuồng do thiếu oxy lên não, khó thở, thở hổn hển, tim đ.ập nhanh,…
Ngoài ra, người mắc bệnh tim mạch cần chú ý các dấu hiệu cảnh báo của tắc động mạch nuôi chi cấp tính. Đây là là tình trạng tắc nghẽn đột ngột trong lòng các động mạch nuôi chi do cục m.áu đông hoặc mảng xơ vữa, dẫn đến thiếu m.áu cung cấp cho các chi. Các dấu hiệu cảnh báo tình trạng này bao gồm: chân hoặc tay bị đau đột ngột, dữ đội, bệnh nhân phải ngừng mọi sinh hoạt; chân hoặc tay bị lạnh, màu sắc tái nhợt hơn so với bên còn lại. Nếu tình trạng thiếu m.áu cung cấp cho các chi không được giải quyết kịp thời thì phần chi bị thiếu m.áu sẽ hoại tử trong vài giờ đến vài ngày.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ là yếu tố quan trọng để tầm soát các nguy cơ, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh nguy hiểm. (Ảnh minh họa)
Đặc biệt, người nhà cần lưu ý đối với các trường hợp bệnh nhân có biểu hiện ngừng tuần hoàn, người bệnh ngất xỉu đột ngột, mất ý thức, ngừng thở, ngừng tim, tím tái toàn thân, đôi khi co giật hoặc mềm nhũn, có hiện tượng tiểu tiện không tự chủ…
Bác sĩ Hồ Thanh Đảm khuyến cáo: “Đối với các trường hợp trên, cần nhanh chóng gọi xe cấp cứu hoặc đưa người bệnh tới cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. Nếu bản thân phát hiện mình có các triệu chứng trên, cần nhanh chóng nhờ người giúp đỡ để được đưa tới bệnh viện, tuyệt đối không được tự lái xe một mình. Trường hợp bệnh nhân ngừng tuần hoàn, trong thời gian chờ người hỗ trợ và xe cấp cứu đến, cần thực hiện các động tác ép tim – thổi ngạt cho bệnh nhân. Nếu không có người trợ giúp có thể chỉ cần ép tim liên tục. Thao tác này giúp tạo ra áp lực lên các buồng tim, giúp m.áu lưu thông vào động mạch, dù tim vẫn chưa phục hồi nhưng việc bơm m.áu vẫn diễn ra sẽ giúp kéo dài thời gian để chờ bác sĩ, xe cấp cứu tới”.
Điều nguy hiểm là các bệnh lý về tim mạch thường phát triển âm thầm trong một thời gian dài mà không có các triệu chứng cụ thể, khi các triệu chứng đã xuất hiện rõ rệt thì bệnh nhân thường chuyển sang giai đoạn nặng, điều trị khó khăn và chất lượng cuộc sống của người bệnh giảm sút.
Để hạn chế nguy cơ mắc tim mạch, cùng với việc thay đổi lối sống, chế độ ăn, tăng cường vận động, khám tim mạch thường xuyên là một yếu tố quan trọng để tầm soát các nguy cơ, phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Sáng dậy thấy 5 bất thường này rất có thể nhiều mạch m.áu ở tim tắc nghẽn
Muốn biết tim mạch khỏe hay không, buổi sáng khi vừa thức dậy là ‘thời điểm vàng’ để tự kiểm tra.
Khi tim mạch gặp vấn đề, cơ thể sẽ có rất nhiều thay đổi từ bên trong ra đến bên ngoài, từ thể chất ảnh hưởng tới cả tinh thần. Trong đó, có 3 thời điểm được các chuyên gia cho là bộc lộ sức khỏe tim mạch rõ nhất: khi tập thể dục cường độ cao, buổi đêm khi đi ngủ và buổi sáng khi vừa thức dậy.
Ngoài ra, buổi sáng khi vừa thức dậy là “thời điểm vàng” để tự kiểm tra tim mạch và cũng là thời điểm rất dễ xảy ra tai biến tim mạch. Có 3 nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này.
Một là do sau một đêm dài chúng ta chưa bổ sung nước hoặc chưa hoạt động khiến m.áu trở nên đặc hơn, tuần hoàn m.áu kém. Thứ hai là hệ miễn dịch còn yếu, cơ thể thiếu chất dinh dưỡng và chưa thích nghi với sự thay đổi môi trường/nhiệt độ. Cuối cùng, khi bạn thức dậy vào buổi sáng, dây thần kinh giao cảm bị kích thích đột ngột, huyết áp tăng cao, nhịp tim tăng cao, các mạch m.áu cung cấp m.áu cho tim dễ bị co thắt.
Lúc này, những người khỏe mạnh sẽ nhanh chóng điều chỉnh được, nhưng người gặp vấn đề về tim mạch, nhất là mạch m.áu ở tim bị tắc nghẽn sẽ xảy ra 5 bất thường:
1. Đau thắt ngực
Cảm giác từ khó chịu đến cơn đau rõ ràng ở ngực là triệu chứng phổ biến của bệnh về tim, tắc nghẽn mạch m.áu. Điều này sẽ rõ ràng hơn khi vừa thức dậy buổi sáng, tuần hoàn m.áu kém hoặc sau khi vận động mạnh, hơi thở gấp và tim đ.ập quá nhanh.
Đau tức ngực là triệu chứng điển hình nhất khi mạch m.áu trong tim tắc nghẽn (Ảnh minh họa)
Đau thắt ngực là cơn đau ngực do không đủ m.áu và oxy cung cấp cho cơ tim do bệnh động mạch vành (hẹp động mạch tim). Các động mạch vành bị thu hẹp không cho phép lưu lượng m.áu bổ sung để cung cấp thêm lượng oxy cần thiết cho tim. Điều này dẫn đến đau ngực.
Các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn vào buổi sáng là do nhịp sinh học làm tăng các hormone gây căng thẳng khiến tim bơm m.áu mạnh hơn và làm trầm trọng thêm cơn đau thắt ngực. Điển hình nhất là triệu chứng đau thắt vùng trước tim hoặc đau ngực sau xương ức. Một số bệnh nhân còn cảm thấy đau ngực ở sườn trái, vai trái, chi trên trái, đau nửa đầu bên trái.
2. Chóng mặt, khó thở
Nhiều người khi thức dậy vào buổi sáng có cảm giác như cổ họng bị chèn ép, khó thở. Khi khó thở xảy ra, nhiều người cho rằng phổi của họ có vấn đề, thực tế không phải vậy, bệnh tim cũng thường gây khó thở. Nguyên nhân chính là do tim là trung tâm cung cấp m.áu, nếu tim có vấn đề thì mọi cơ quan trong cơ thể đều có thể bị thiếu m.áu, kể cả chính tim.
Tương tự, mạch m.áu trong tim bị tắc nghẽn thì quá trình bơm m.áu đi khắp cơ thể, nhất là lên não bộ sẽ bị trục trặc. Điều này có thể gây ra tình trạng chóng mặt, thậm chí là đau đầu. Cảm giác rõ ràng nhất vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy vì không chỉ m.áu nhớt hơn mà đổi từ tư thế nằm sang ngồi, đứng cũng khiến tuần hoàn m.áu bị ảnh hưởng.
3. Tim đ.ập nhanh, cảm giác bị đè nén
Mặc dù đau ngực là biểu hiện phổ biến và điển hình nhất của nhồi m.áu cơ tim cấp tính, nhưng không phải bệnh nhân nhồi m.áu cơ tim cấp tính nào cũng bị đau ngực. Tương tự, khi nhiều mạch m.áu trong tim tắc nghẽn, nhiều người không bị đau tức ngực rõ ràng mà chỉ thấy khó thở, khó chịu ở vùng trước ngực.
Nó được nhiều bệnh nhân lâm sàng mô tả cảm giác như có một hòn đá đè lên tim khiến họ không thể thở được, trường hợp nặng họ cảm thấy như sắp c.hết. Hoặc cảm giác này có thể bị thay thế bằng tim đ.ập nhanh bất thường. Đôi khi là tim vừa đ.ập nhanh, vừa cảm thấy bị đè nén rất nặng nề dù bạn chỉ vừa tỉnh dậy sau giấc ngủ và không hề hoạt động gắng sức.
Có bệnh nhân cho biết đó là cảm giác hồi hộp khó hiểu, có người lại mô tả tim như muốn nhảy ra ngoài vì đ.ập mạnh và rất nhanh. Tuy nhiên, một số ít trường hợp còn rơi vào tình trạng tim đột nhiên đ.ập nhanh sau đó chậm lại, xen kẽ không theo quy luật nào trong một khoảng thời gian ngắn, nhất là nếu dậy sớm khi nhiệt độ thấp.
4. Mệt mỏi, buồn nôn
Cảm giác mệt mỏi vào buổi sáng khi vừa thức dậy có thể là do bạn chưa ngủ đủ giấc. Tuy nhiên, nếu loại bỏ nguyên nhân này mà vẫn thường xuyên thấy cơ thể rã rời, mệt mỏi khó hiểu, khó để thức dậy vào mỗi sáng thì bạn nên cảnh giác với bệnh tim mạch, bao gồm cả nhồi m.áu cơ tim.
Sáng nào ngủ dậy cũng mệt mỏi, khó ra khỏi giường thì nên đi thăm khám sớm (Ảnh minh họa)
Triệu chứng mệt mỏi thường xuất hiện sớm cùng những cơn đau thắt ngực thoáng qua. Nguyên nhân do m.áu nuôi tim suy giảm, cơ tim hoạt động kém, khả năng nuôi m.áu cũng bị ảnh hưởng.
Tương tự, những người bị tắc nghẽn mạch m.áu ở tim rất có thể gặp triệu chứng buồn nôn hoặc nôn mửa vào buổi sáng sau khi thức dậy. Đây là do tác động của cơ tim yếu và suy giảm tuần hoàn m.áu rõ ràng vào thời điểm này.
5. Tê bì tay chân, mất thị lực thoáng qua
Tắc nghẽn mạch m.áu nói chung đều có thể gây ra tình trạng tê bì tay chân, suy giảm thị lực bất thường vào buổi sáng khi thức dậy buổi sáng.
Theo các chuyên gia, sau khi ngủ dậy bị tê tay, tê chân có thể do mắc phải tim mạch, nhất là tắc nghẽn các mạch m.áu ở trong tim. Bởi vì khi tim hoạt động kém sẽ dẫn đến m.áu không lưu thông tốt và gây tê bì tay chân. Nhất là tay trái, chân trái bởi vì các chi này nằm cùng bên với vị trí của trái tim.
Tắc nghẽn mạch m.áu ở tim cũng có thể gây ra suy giảm thị lực, mất thị lực thoáng qua vào buổi sáng vừa thức dậy. Nhiều người cho rằng đây là triệu chứng nhồi m.áu não, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu báo trước của cơn nhồi m.áu cơ tim. Bởi vì mạch m.áu tim bị tắc nghẽn, chức năng bơm m.áu lên não bị ảnh hưởng, dây thần kinh thị giác cũng không thể hoạt động bình thường.
Suy giảm hoặc mất thị lực thoáng qua mỗi sáng thức dậy cũng có thể là dấu hiệu nhồi m.áu cơ tim (Ảnh minh họa)
Mặc dù các bất thường kể trên có thể do vấn đề sức khỏe khác ngoài tim mạch, nhưng bạn vẫn cần phải đi thăm khám ngay khi phát hiện. Nếu bỏ lỡ cơ hội điều trị, rất có thể bạn sẽ hối hận không kịp vì nhồi m.áu cơ tim có tỷ lệ t.ử v.ong rất cao và có thể gặp ở bất cứ lứa t.uổi, nghề nghiệp nào.
