C.hảy m.áu cam là một tình trạng phổ biến, bất cứ ai cũng có thể gặp phải. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng này và khi bị c.hảy m.áu cam thì nên xử trí như thế nào?
C.hảy m.áu cam là gì?
C.hảy m.áu cam (c.hảy m.áu mũi) là tình trạng xuất huyết ở đường mũi do các niêm mạc mũi bị tổn thương. C.hảy m.áu cam được phân thành 2 loại: c.hảy m.áu mũi trước và c.hảy m.áu mũi sau.
C.hảy m.áu mũi trước:
Hiện tượng c.hảy m.áu mũi trước chiếm tới gần 90% các trường hợp bị c.hảy m.áu cam. Vị trí m.áu c.hảy là vách ngăn lỗ mũi, khu vực này chứa nhiều mạch nhỏ rất dễ vỡ khi xì mũi hay gặp chấn thương cục bộ như ngoáy mũi, day mũi hay tay bạn vô tình làm xước. C.hảy m.áu xuất phát từ phía trước mũi.
C.hảy m.áu mũi trước là tình trạng phổ biến ở những vùng khí hậu hanh khô hoặc có môi trường khô như việc dùng lò sưởi hay máy điều hòa trong thời gian dài. Niêm mạc khô khiến vách ngăn mũi có vảy, nứt nẻ và c.hảy m.áu.
Tình trạng c.hảy m.áu mũi trước thường xảy ra một bên mũi và chủ yếu chảy ra phía trước. Tình trạng này kéo dài và khối lượng m.áu c.hảy không nhiều. Sau khi áp dụng các biện pháp sơ cứu thì m.áu ngừng chảy.
C.hảy m.áu mũi sau:
Khoảng 10% mắc tình trạng c.hảy m.áu mũi sau, thường liên quan tới các mạch m.áu ở cao hơn và sâu hơn của mũi. C.hảy m.áu sau mũi nguy hiểm hơn và khó kiểm soát hơn tình trạng c.hảy m.áu trước mũi. Thường gặp ở người cao t.uổi, những người bị huyết áp cao hay gặp chấn thương vùng mũi mặt.
C.hảy m.áu sau mũi thường xảy ra ở cả hai bên mũi. M.áu c.hảy ra phía sau và đi xuống họng. C.hảy m.áu nhiều và có thể khiến cho người bệnh rơi vào trạng thái nguy kịch. Có thể kiểm soát tình trạng bằng cách nhét bấc mũi hoặc thắt mạch m.áu.
Trong một vài trường hợp, khó để nhận biết c.hảy m.áu mũi trước hay sau. Cả hai đều có thể khiến cho m.áu c.hảy về phía sau cổ họng nếu bạn nằm ngửa. Nhưng tình trạng c.hảy m.áu cam sau nghiêm trọng hơn nhiều. Bạn cần phải đến cơ sở y tế để được giúp đỡ kịp thời.
Nguyên nhân gây c.hảy m.áu cam
Ngoáy mũi hoặc xì mũi
Ngoáy mũi có thể gây ra các vết trầy xước hoặc vết rách ở lớp lót niêm mạc của mũi. Điều này có thể khiến các mạch m.áu bị vỡ làm c.hảy m.áu mũi. Xì mũi quá mạnh cũng có thể gây c.hảy m.áu mũi, các trường hợp vừa mới bị c.hảy m.áu mũi, việc xì mũi cho dù là nhẹ cũng có thể gây tiếp tục c.hảy m.áu.
Cảm lạnh và dị ứng
Dị ứng, cảm lạnh và n.hiễm t.rùng đường hô hấp trên có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên. Viêm và nghẹt mũi làm cho các mạch m.áu trong mũi giãn nở khiến chúng có nguy cơ bị vỡ và c.hảy m.áu nhiều hơn.
Khí hậu nóng hoặc khô
Không khí nóng hoặc khô gây ra các vết nứt trong niêm mạc mũi có thể làm tăng tần suất c.hảy m.áu cam. Thay đổi thời tiết theo mùa có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên do mũi không kịp điều chỉnh thay đổi nhiệt độ và độ ẩm.
Rối loạn đông m.áu
Những người bị c.hảy m.áu cam thường xuyên có thể bị rối loạn đông m.áu. Các yếu tố di truyền có thể gây ra các rối loạn đông m.áu. Hemophilia là bệnh rối loạn đông m.áu do thiếu một trong ba yếu tố đông m.áu có thể gây c.hảy m.áu thường xuyên bên trong và bên ngoài cơ thể, đặc biệt là sau chấn thương hoặc phẫu thuật.
Bệnh Von Willebrand có một loại rối loạn c.hảy m.áu khác khiến m.áu đông chậm hơn bình thường. Những người mắc bệnh von Willebrand có thể bị c.hảy m.áu cam thường xuyên và khó có thể kiểm soát.
Thuốc
C.hảy m.áu cam đôi khi có thể là một tác dụng phụ của thuốc. Một số loại thuốc chống đông m.áu có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên. Những loại thuốc này có thể bao gồm các chất làm loãng m.áu, các thuốc chống viêm….
Dị dạng trong mũi
Một số bất thường trong mũi cũng có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên. Lệch vách ngăn là một bất thường do bẩm sinh hoặc chấn thương cho mũi.
Khối u
Các khối u trong mũi hoặc xoang có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên. Khối u có thể là ung thư hoặc không ung thư thường có nhiều khả năng xuất hiện ở người lớn t.uổi hoặc người hút thuốc. Nghẹt mũi mạn tính hoặc có mùi hôi từ mũi có thể là triệu chứng đi kèm của khối u trong mũi hoặc xoang.
Các tình trạng sức khỏe khác
Một số tình trạng sức khỏe có thể gây c.hảy m.áu mũi thường xuyên hoặc gây tái phát bao gồm: huyết áp cao, dị ứng theo mùa, lạm dụng thuốc, suy thận, bệnh bạch cầu, giảm tiểu cầu…
Lạm dụng rượu, chất kích thích
Sử dụng nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến tiểu cầu trong m.áu và làm chậm quá trình đông m.áu. Rượu cũng có thể làm giãn nở các mạch m.áu gần bề mặt, khiến chúng dễ bị vỡ và c.hảy m.áu hơn. Ngoài ra, một số hóa chất có thể gây kích ứng niêm mạc mũi bao gồm: khói t.huốc l.á, xăng, amoniac, axit sunfuric…
Chế độ ăn uống
Một số chất bổ sung chế độ ăn uống có thể hoạt động tương tự như thuốc làm loãng m.áu gây c.hảy m.áu kéo dài nếu quá liều bao gồm: tỏi, gừng, cỏ thơm, bạch quả, đan sâm, đương quy, nhân sâm, vitamin E…
Xử trí như thế nào khi bị c.hảy m.áu cam tại nhà?
– Ngồi dậy và cúi người về phía trước. Tư thế ngồi có thể giúp làm giảm áp lực trong các mạch m.áu ở mũi. Điều này ngăn c.hảy m.áu mũi nặng hơn. Ngoài ra, cúi người về phía trước để m.áu không chảy xuống họng và vào dạ dày, vì nó có thể gây kích thích dạ dày.
– Không cố gắng hỉ mũi mạnh hay khạc m.áu vì có thể khiến c.hảy m.áu nặng hơn. Bạn nên nhẹ nhàng lau sạch và bóp cánh mũi để đẩy m.áu cũ trong mũi ra. Nhổ nhẹ nhàng nếu m.áu c.hảy xuống họng.
– Xịt thuốc co mạch mũi – các thuốc xịt giảm nghẹt mũi (nếu có)
– Dùng ngón cái và ngón trỏ bóp chặt 2 bên cánh mũi, ngay cả khi chỉ c.hảy m.áu 1 bên mũi. Thở nhẹ nhàng bằng miệng. Tiếp tục bóp chặt trong khoảng 10 – 15 phút. Động tác này giúp chèn chặt vào điểm c.hảy m.áu tại niêm mạc mũi và thường có thể làm ngưng c.hảy m.áu cam.
– Đặt một túi chườm lạnh lên mũi để các mạch m.áu mũi co lại và làm đông m.áu nhanh hơn, giúp giảm c.hảy m.áu. Lặp lại các bước trên nếu c.hảy m.áu chưa ngưng hẳn.
– Khi c.hảy m.áu mũi đã ngưng, để ngăn không bị chảy lại, bạn không nên ngoáy mũi hay hỉ mũi mạnh. Tránh cuối đầu xuống thấp vì có thể làm tăng áp lực ở mạch m.áu niêm mạc mũi. Nên giữ đầu ở tư thế cao hơn tim.
– Nếu mũi vẫn c.hảy m.áu, hãy đến các cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ.
Thêm 10 dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư
Tiếp theo bài trước, dưới đây là thêm 10 dấu hiệu và triệu chứng, trong đó có dấu hiệu và triệu chứng có thể được coi là vô hại, nhưng đó có thể là cách cơ thể “thông báo” cho bạn biết có điều gì đó không ổn.
Đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm là dấu hiệu cảnh báo có thể mắc bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư hạch – ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK
Và bạn nên đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt, theo Eat This, Not That!
10. Đổ mồ hôi đêm
Đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm là dấu hiệu cảnh báo có thể mắc bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư hạch. Thanu Jey, Giám đốc Phòng khám tại Phòng khám Y học Thể thao Yorkville (Mỹ), cho biết: Bệnh nhân thường mô tả chiếc gối của họ như “ướt đẫm” hoặc như thể họ vừa nhảy ra khỏi bể bơi.
“Mặc dù nhiều thứ có thể gây đổ mồ hôi vào ban đêm, nhưng nếu đó là một vấn đề liên tục bất kể hoàn cảnh bên ngoài, kết hợp với các dấu hiệu và triệu chứng khác được liệt kê ở đây, thì chắc chắn bạn nên nói chuyện với bác sĩ của bạn”, ông Thanu Jey khuyến cáo.
11. Vàng mắt và vàng da
Tiến sĩ John A. Chuback giải thích: Nếu bạn nhận thấy bất kỳ hiện tượng vàng da nào, vàng mắt và/hoặc da, thì đó có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tụy.
Ông Chuback nói thêm: Một khối u ác tính ở đầu tụy có thể gây tắc nghẽn ống mật chủ, khiến mật tích tụ trong m.áu dẫn đến đổi màu vàng. Nếu bạn nhận thấy lòng trắng của mắt bị vàng hoặc da chuyển sang màu vàng, hãy đến gặp nhân viên y tế của bạn ngay lập tức, theo Eat This, Not That!
12. C.hảy m.áu cam tái phát hoặc các vấn đề về xoang
Mặc dù bệnh ung thư mũi thường không được nhắc đến nhiều, nhưng nếu bạn nhận thấy mình đột nhiên chảy nhiều m.áu cam, các xoang bị tắc không lành hoặc n.hiễm t.rùng xoang không đáp ứng với thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ càng sớm càng tốt, theo tiến sĩ Chagpar.
13. Vết loét miệng không lành
Tiến sĩ Chagpar giải thích rằng ung thư miệng thường biểu hiện bằng các vết loét ở miệng không lành hoặc đau hoặc c.hảy m.áu bất thường trong miệng. Nếu bạn gặp bất kỳ điều gì bất thường xảy ra bên trong miệng, bạn chắc chắn nên đi kiểm tra, theo Eat This, Not That!
14. Đau bụng bất thường, đầy hơi, đầy bụng
Nếu bạn nhận thấy đau bụng bất thường, chướng bụng nhiều hơn hoặc cảm thấy siêu no ngay cả khi bạn hầu như không ăn gì, thì chớ nên bỏ qua. – SHUTTERSTOCK
Có thể bạn vừa ăn một bữa thịnh soạn hoặc “đến tháng”, nhưng nếu bạn nhận thấy đau bụng bất thường, chướng bụng nhiều hơn hoặc cảm thấy siêu no ngay cả khi bạn hầu như không ăn gì, thì chớ nên bỏ qua.
Theo tiến sĩ Chagpar, những triệu chứng trên có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư tuyến tụy hoặc ung thư buồng trứng.
15. Đau xương
Cảm thấy đau trong xương thường là một triệu chứng của t.uổi già. Trong khi nhiều người tránh khỏi cơn đau xương do viêm khớp, tiến sĩ Chagpar cho rằng đó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư có thể đã lây lan từ các khu vực khác, chẳng hạn như tuyến t.iền liệt, theo Eat This, Not That!
16. Mụn không biến mất
Mụn nhọt đến và biến đi, nhưng nếu bạn nhận thấy một nốt mụn dường như không biến mất, đó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư.
Nazanin Saedi, tiến sĩ, bác sĩ da liễu tại Bệnh viện Jefferson (Mỹ) giải thích: Đôi khi người ta mô tả một nốt mụn ở lại trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Đôi khi nó có thể trông nhỏ hơn một chút nhưng không bao giờ tự khỏi. Ung thư tế bào đáy có thể trông giống như mụn nhọt.
17. Vết sần trên da
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ nốt sần sùi nào, đặc biệt là ở khu vực tiếp xúc với ánh nắng, cho dù bạn bôi bao nhiêu kem dưỡng da thì nó vẫn còn đó, thì bạn nên đến bác sĩ da liễu kiểm tra càng sớm càng tốt, theo Eat This, Not That!
“Đó có thể là một điểm t.iền ung thư”, tiến sĩ Saedi cảnh báo.
18. Một nốt ruồi mới
Hầu hết chúng ta đều có nốt ruồi, nhưng nếu bạn nhận thấy một nốt ruồi mới, hoặc một nốt ruồi trông khác với tất cả các nốt ruồi khác, đó có thể là dấu hiệu của ung thư da.
Tiến sĩ Saedi nói: “Chúng tôi gọi nó là vịt con xấu xí”.
19. Đau lưng mạn tính
Mọi người đều thỉnh thoảng bị đau lưng, nhưng có một lý do chắc chắn để lo lắng nếu nó không biến mất.
Tiến sĩ, nhà miễn dịch học Dean Mitchell giải thích: Đó có thể là bệnh đa u tủy, ung thư tuyến t.iền liệt hoặc ung thư buồng trứng, theo Eat This, Not That!
Cách phát hiện sớm ung thư phổi
