Ăn chay tốt cho sức khoẻ tuy nhiên ăn chay không đúng cách, ăn chay trường nhưng không đảm bảo các chất dinh dưỡng cần thiết có thể khiến cơ thể bị suy dinh dưỡng và ảnh hưởng sức khoẻ trầm trọng.
Trong những năm gần đây, ăn chay đang trở thành xu hướng của nhiều người, nhiều gia đình, nhất là với những người đang bị mắc các bệnh liên quan tới cholesterol như mỡ m.áu,… Ăn chay tuy tốt nhưng vẫn có hại nếu như ăn chay không khoa học.
Một trong những phương pháp ăn chay phổ biến hiện nay là ăn chay trường, hay còn gọi là ăn chay không ngắt quãng. Nói cách khác, ăn chay trường là ăn chay không có thức ăn mặn như thịt, cá. Trong bữa ăn thường có 4 nhóm chất bao gồm:
– Bột đường (Cơm)
– Chất đạm (đậu phụ, sữa đậu nành, lạc hay còn gọi là đậu phộng, muối mè, nấm, đậu xanh,…
– Dầu
– Chất xơ (rau, trái cây).
1. Ăn chay tốt nhưng phải ăn khoa học
Theo Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, thực tế việc ăn chay không xấu. Nếu như ăn chay khoa học có thể đem lại rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ bởi trong chế độ ăn chay có nhiều rau củ và các loại thực phẩm giàu vitamin các nhóm A và B, lại ít cholesterol.
Chế độ ăn chay có nhiều rau củ và các loại thực phẩm giàu vitamin các nhóm A và B, lại ít cholesterol (Ảnh: Internet)
Những thành phần trong món chay có các tác dụng chủ yếu như:
– Giải độc
– Giảm cân
– Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa những bệnh lý mãn tính có liên quan chặt chẽ với chế độ ăn uống không lành mạnh như béo phì, bệnh cao huyết áp, đái tháo đường, các bệnh về tim mạch hay tai biến, người bị loãng xương, bị táo bón,…
Tiến sĩ Hưng cho biết, có nhiều người đang hiểu sai về cách ăn chay để cơ thể khoẻ mạnh. Nhiều người áp dụng không đúng cách hoặc cho rằng ăn chay trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn mà lại không hề có kiến thức về việc thiếu hụt dinh dưỡng!
Nếu ăn chay sai cách có thể gây thiếu hụt chất dinh dưỡng (Ảnh: Internet)
Ông cho biết, có rất nhiều trường hợp nhập viện bị thiếu chất, bị thiếu m.áu do áp dụng chế độ ăn chay trường, các chất dinh dưỡng không được cân đối. Đặc biệt, trong số các ca mà bác sĩ điều trị còn có các trường hợp bị suy nhược cơ thể trầm trọng, liên tục bị ngất xỉu trước khi được can thiệp y tế.
2. Những sai lầm thường thấy khi ăn chay
Có rất nhiều người cho rằng, bữa ăn chay chỉ bao gồm cơm và rau quả
Một bữa ăn chay cần đảm bảo cung cấp đủ cho cơ thể năng lượng cần thiết phục vụ cho các hoạt động thường ngày chứ không thể chỉ thuần tinh bột và chất xơ được. Nếu chế độ ăn thiếu chất đạm kéo dài có thể gây ra các biểu hiện như cơ bị nhão, cơ thể dễ bị n.hiễm t.rùng hay chán ăn,…
Hoặc ngược lại, một chế độ ăn quá nhiều tinh bột, đường hay chất béo – đây là những nhóm dinh dưỡng năng lượng cao thì vẫn có thể khiến bạn bị tăng cân dẫn tới béo phì như nhóm người ăn mặn khác.
Một bữa ăn chay không hẳn chỉ có cơm và rau củ (Ảnh: Internet)
Do vậy, Tiến sĩ Hưng khuyến cáo, người ăn chay cần ăn đa dạng thực phẩm để tránh thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng.
Ăn chay trường chưa chắc đã khoẻ mạnh
Đây là quan điểm của Tiến sĩ – Bác sĩ Nguyễn Huy Cường của Phòng khám nội tiết Thái Hà. Bác sĩ cho biết, nếu như ăn chay xen kẽ – nghĩa là thỉnh thoảng ăn thì có thể tốt cho cơ thể chứ ăn chay trường mà khoẻ mạnh hoàn toàn thì anh chưa thấy ai, kể cả có chữa được bệnh nhưng lại gặp vấn đề liên quan tới cơ thể thiếu chất.
Bác sĩ Cương cũng nói thêm, việc ăn chay trường có nghĩa là chỉ ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Nhưng dù rau củ quả có được chọn lọc tốt như thế nào thì khó có thể bù lấp được khoảng trống do thiếu hụt chất dinh dưỡng bao gồm chất đạm, chất béo, nhóm sắt và vitamin B12 có nguồn gốc từ động vật gây ra.
Rau củ được chọn lọc cho ăn chay trường có tốt nhưng cũng không bù lấp được chất dinh dưỡng bị thiếu hụt (Ảnh: Internet)
Hơn nữa, vitamin B12 lại có nhiều ở nhóm thịt động vật, nhất là thịt bò. Những loại thực phẩm khác cũng có, nhưng hàm lượng nghèo nàn hơn và cũng khó hấp thụ hơn.
Tương tự như vitamin B12 thì 8 loại axit amin thiết yếu của cơ thể đều có nhiều trong các thực phẩm nguồn gốc động vật, nhất là omega-3 có trong cá. Mặc dù bạn có thể tìm thấy omega-3 ở các loại hạt nhưng lại không đủ. Về lâu dài sẽ gây thiếu hụt chất dinh dưỡng cho cơ thể, dẫn tới suy nhược.
Do vậy, bác sĩ Cường khuyên rằng, thực phẩm đa dạng và phong phú vẫn là lời khuyên về dinh dưỡng tốt nhất cho cơ thể bởi mỗi một loại thực phẩm đều có vai trò khác nhau.
Ăn chay giả ăn mặn
Dưới sự phát triển của ngành công nghệ thực phẩm, nhiều sản phẩm ăn chay giả thức ăn mặn đã được đưa vào phổ biến trên các bàn ăn gia đình. Tuy nhiên, bác sĩ Cường cho hay, các sản phẩm này có chứa các chất phụ gia, chứa hoá chất và cả chất bảo quản nên nếu không được kiểm soát chặt chẽ thì ăn phải còn nguy hại hơn.
Sự thật ăn chay có tốt cho sức khoẻ không?
Xu hướng ăn chay ngày càng phổ biến thậm chí có một số người còn ăn chay trường. Các chuyên gia cho rằng ăn chay hoàn toàn không phải là tốt như mọi người vẫn nghĩ.
Cấp cứu vì ăn chay
Liên quan đến vụ việc sử dụng Pate của Minh Chay đã khiến 9 người nhập viện trong đó tại TP.HCM có 1 bệnh nhân phải thở máy. Bệnh nhân được đưa vào bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương cấp cứu. Cả hai chị em đều ăn chay trường và khi vào cấp cứu thì được phát hiện ăn sản phẩm Minh Chay. Hiện người chị nặng hơn phải thở máy.
Tại Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ cũng tiếp nhận 2 bệnh nhân ngộ độc nặng do ăn sản phẩm Pate Minh Chay. Cả hai người này ăn hết 1 hộp và ăn sang hộp thứ hai thì phải đưa vào cấp cứu.
Đến nay, Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế đã phát đi thông báo khẩn cấp người tiêu dùng không sử dụng sản phẩm pate Minh Chay vì chứa vi khuẩn gây ngộ độc. Theo đó sản phẩm được chỉ đích danh là Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới (địa chỉ tại tổ 2, thị trấn Đông Anh, huyện Đông Anh, Hà Nội) nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum.
Xu hướng ăn chay đang nở rộ. Rất nhiều người cho rằng ăn chay tốt cho sức khoẻ. Ví dụ như trường hợp của chị Đỗ Thị Dung – 43 t.uổi, Đống Đa, Hà Nội. Chị Dung cho biết chị ăn chay quen và sau khi ăn chị thấy người thoải mái, không bị táo bón. Đã 3 năm ăn chay chị thấy mình khoẻ hơn.
Tuy nhiên, chị Dung kể cả gia đình chị không ăn được chay như chị vì mọi người đều cảm giác đói.
Chị Vũ Thu Hà – 41 t.uổi, Thanh Xuân, Hà Nội tâm sự chị thích ăn chay và cũng thích ăn chay trường nhưng sau khi ăn 2 ngày chị thấy người mệt, bả lả không ăn được tiếp. Sau đó, chị Hà duy trì 1 tuần chỉ ăn chay 1 ngày để thanh lọc cơ thể.
Ảnh có tính chất minh họa
Ăn chay hoàn toàn không tốt
Thạc sĩ Nguyễn Huy Cường – nguyên bác sĩ khoa Nội tiết và rối loạn Chuyển hoá Bệnh viện Bạch Mai cho biết ăn chay là một chế độ ăn gồm những thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau, củ, quả, các loại hạt, vv.., hoàn toàn không sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc động vật như: các loại thịt như thịt lợn, thịt bò,…và các loại thịt gia cầm, cá và hải sản.
Một số có xu hướng ăn chay trường chỉ ăn thực vật và họ không bao giờ sử dụng các sản phẩm từ động vật. Một xu hướng ăn chay khác thì họ sử dụng các sản phẩm từ động vật như sữa, phô mai, trứng.
Tuy nhiên, bác sĩ Cường cho rằng ăn chay vì đạo đức thì không bình luận nhưng quan điểm ăn chay để sống khoẻ thì hoàn toàn sai lầm.
Theo bác sĩ Cường, ăn chay không thể khoẻ như người ta nghĩ. Thực tế, nếu chỉ ăn thực vật rau, củ, quả, các loại hạt thì cơ thể sẽ thiếu chất. Đây là cách ăn sai lầm vì thiếu chất từ động vật. Ví dụ như B12, sắt có trong thịt lợn, thịt bò. Nếu không ăn cơ thể sẽ thiếu. Dù thực vật có nhưng vô cùng ít và khó hấp thu hơn. Ngoài ra, còn các axit béo như omega 3 có trong cá rất giàu dinh dưỡng. Những người ăn chay trường nghĩ rằng thay bằng các loại hạt điều, hạt óc chó để bổ sung omega 3 nhưng thực ra hàm lượng của nó vô cùng ít và khó hấp thụ hơn từ cá.
8 axit amin thiết yếu của cơ thể đều từ nguồn động vật. Một số người ăn chay khoa học họ ăn thêm các nguồn từ trứng, sữa. Tuy nhiên, trứng và sữa không phải là “toàn thế giới” nên không thể đảm bảo đủ chất.
Vì vậy, thế giới thực phẩm mới có nhiều loại như thịt các loại từ động vật 4 chân, gia cầm, các loại cá, hải sản và các nhà dinh dưỡng đau đầu đưa ra các thực đơn phong phú để giúp cơ thể hấp thu tốt hơn, đủ dưỡng chất hơn. Nếu đơn thuần chỉ ăn 1 thứ thì rất tẻ nhạt, thiếu chất cần thiết.
Thạc sĩ Cường cho biết đó là ăn chay truyền thống chỉ ăn rau củ. Còn ăn chay kiểu công nghiệp như hiện nay thì còn nguy hiểm hơn khi các thực phẩm chay công nghiệp được “tắm” phụ gia, hoá chất.
Theo bác sĩ Cường, sản phẩm của Minh Chay gây ra vụ ngộ độc trên chỉ là 1 trong những bề nổi của tảng băng chìm. Vì vậy, ông khuyến cáo người dân nếu có suy nghĩ ăn chay tốt cho sức khoẻ thì cần xem xét lại vì điều này rất nguy hiểm. Nếu sau 2, 3 ngày ăn nhiều thịt có thể thay đổi 1,2 bữa ăn đồ thực vật thì tốt còn ăn chay trường thì hoàn toàn ngược lại với các khuyến cáo dinh dưỡng.
