Không ít trẻ khi chưa bị sốt đến mức phải uống thuốc hạ sốt nhưng cha mẹ vẫn cho uống trước vì nghĩ sẽ phòng tránh được việc trẻ sốt cao lên.
Sốt ở t.rẻ e.m được xem là phản ứng tự nhiên của cơ thể để chống lại sự tấn công của một loại virus hay vi khuẩn nào đó. Khi phát hiện có sự xâm nhập của các tác nhân gây hại, hệ miễn dịch của bé sẽ được kích hoạt, nhiệt độ cơ thể được giải phóng, gây ra hiện tượng sốt. Mỗi khi trẻ bị sốt, ba mẹ sẽ hết sức lo lắng và tìm cách để giúp bé hạ nhiệt nhanh nhất. Tuy nhiên, với mỗi loại sốt khác nhau, ba mẹ cũng cần phải có những cách xử trí khác nhau. Nếu không nắm được những kiến thức cơ bản về các loại sốt ở t.rẻ e.m, những nỗ lực của ba mẹ có thể sẽ không có hiệu quả như mong muốn mà còn khiến tình trạng của bé tồi tệ hơn.
Bác sĩ CK2 Lý Kiều Diễm, trưởng khoa Nội Tổng Hợp Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố (TP Hồ Chí Minh) với kinh nghiệm 15 năm điều trị Nhi Khoa, đã chia sẻ một số sai lầm của cha mẹ khi hạ sốt cho trẻ:
Trẻ bị sốt khiến bố mẹ rất lo lắng.
1. Uống thuốc hạ sốt để ngừa sốt
Sốt là một phản ứng có lợi của cơ thể. Trẻ bị sốt từ 38 độ 5 mới cần uống thuốc hạ sốt. Nhưng vì sợ bé sốt cao, nhiều bố mẹ cho con uống thuốc hạ sốt trước để ngừa sốt.
Bác sĩ Lý Kiều Diễm chia sẻ mới đây, một bà mẹ đưa con đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố khám vì bị sốt nhưng đ.ứa t.rẻ chưa khi nào sốt quá 38 độ. Bà mẹ cho biết nếu thấy con sốt nhẹ, chị sẽ dán miếng dán hạ sốt, sốt cao hơn thì cho uống thuốc, cao hơn nữa thì dùng viên nhét hạ sốt. Cách xử trí này khi trẻ bị sốt là chưa đúng.
2. Uống thuốc hạ sốt để phòng tránh hiện tượng sốt co giật
Một số mẹ khi con bị sốt đã rất lo lắng, sợ con sốt cao sẽ bị sốt co giật nên cho con uống thuốc trước, thậm chí chưa đến 38 độ 5 đã cho con uống, đề phòng tránh sốt co giật. Tuy nhiên, cách làm này cũng không được khuyến cáo.
Theo nhiều nghiên cứu, nếu cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi chưa tới nhiệt độ sốt không có tác dụng phòng ngừa hiện tượng co giật. Hiện tượng co giật không phụ thuộc vào nhiệt độ sốt, ngay cả uống thuốc hạ sốt hay thuốc chống co giật cũng không có tác dụng tránh bị co giật.
Điều quan trọng là các bà mẹ nên theo dõi con mình xem con đã sốt đến 38 độ 5 hay chưa; đặc biệt là theo dõi tri giác của con, xem con có ăn, có chơi, có tỉnh táo khi sốt hay không. Nếu con sốt mà vẫn tỉnh táo thì bố mẹ cần bình tĩnh theo dõi con.
Liên quan đến hiện tượng sốt co giật ở trẻ, có bố mẹ lo lắng rằng trẻ sốt co giật sẽ ảnh hưởng đến trí não, khả năng học tập sau này.
Theo bác sĩ Lý Kiều Diễm, đa số trẻ sốt cao co giật lành tính vẫn học hành bình thường, thậm chí trẻ còn khôn hơn những đ.ứa t.rẻ khác. Sốt co giật không ảnh hưởng gì đến chuyện học hành sau này của trẻ nên bố mẹ không cần lo lắng.
3. Không quan tâm đến cân nặng của trẻ khi cho trẻ uống thuốc hạ sốt
Cân nặng của trẻ là điều quan trọng nhất khi cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt. Đối với những trẻ thừa cân, ngoài cân nặng, bố mẹ nên cung cấp chiều cao của trẻ để dược sĩ, bác sĩ hiệu chỉnh liều lượng thuốc hạ sốt cho phù hợp với độ t.uổi và thể trạng cơ thể trẻ.
Công thức tính liều lượng thuốc hạ sốt cho trẻ như sau:
Cân nặng của bé x 10 – 15mg = Liều lượng thuốc hạ sốt phù hợp cho bé.
Ví dụ: Trẻ 10kg thì nên mua thuốc hạ sốt paracetamol liều 100mg – 150mg, đây là liều an toàn cho trẻ.
4. Dùng chanh, rượu chà lên cơ thể trẻ để hạ sốt
Hiện nay, vẫn nhiều người chăm sóc trẻ áp dụng các biện pháp dân gian để hạ sốt cho trẻ như xát chanh lên người hay dùng rượu chà lên cơ thể trẻ. Theo bác sĩ Lý Kiều Diễu, những biện pháp này không có tác dụng hạ sốt cho trẻ, trái lại nhiều bé còn bị ngộ độc rượu vì gia đình dùng rượu để chà, tắm cho con.
Với biện pháp tắm mát để hạ sốt cho trẻ, bố mẹ nên lưu ý nhiệt độ nước khi lau hay chườm cho trẻ phải gần với nhiệt độ cơ thể trẻ, không quá nóng, cũng không quá lạnh. Lau mát/chườm mát không áp dụng cho tất cả các trường hợp. Khi trẻ bị sốt cao mà uống thuốc hạ sốt khoảng 30 phút rồi mà chưa hạ hay trẻ sốt mà lạnh run người, sốt cao thì mới nên hạ chườm mát, lau mát cho trẻ.
Riêng với miếng dán hạ sốt, bác sĩ Lý Kiều Diễm nhấn mạnh đây không phải là biện pháp hạ sốt mà chỉ giải quyết vấn đề tâm lý cho trẻ mà thôi.
Nhiều nguy cơ gây bệnh
Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố (TP HCM), người ngồi gần các bếp nướng và bị hít khói còn có nguy cơ tức thời là “ngộ độc khói” do ảnh hưởng bởi khí sinh ra từ thịt và than cháy không hoàn toàn như khí CO (gây cản trở quá trình vận chuyển ôxy của hồng cầu) hay CO2.
Người lớn hay t.rẻ e.m đều bị “ngộ độc khói” nhưng t.rẻ e.m dễ bị ảnh hưởng nhất do cơ thể còn non yếu.
Ngoài ra, các nghiên cứu trên thế giới đã ghi nhận các độc chất từ thịt bị nướng cháy sẽ làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày và ung thư đại tràng. Tỉ lệ 2 dạng ung thư này luôn có tỉ lệ khá cao ở những vùng mà người dân có thói quen ăn thịt nướng.
Một nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về “Khói trong nhà từ nhiên liệu rắn: Đ.ánh giá gánh nặng bệnh tật từ môi trường”, đã cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe khi sử dụng nấu bếp từ nguyên liệu than, củi, phụ phẩm từ cây trồng. Nguy cơ càng lớn đối với các trường hợp nấu trong môi trường thông gió kém.
Cần phải có biện pháp xử lý hiệu quả nguồn khói thải từ các bếp nướng, vì khí thải này có hại cho sức khỏe (Ảnh: LÊ PHONG)
Thống kê của WHO cho thấy 2,6% tổng gánh nặng bệnh tật toàn cầu là do việc sử dụng các nguyên liệu rắn để đun nấu. Những hệ lụy thường thấy là các bệnh n.hiễm t.rùng đường hô hấp dưới cấp tính (bao gồm viêm phổi) ở trẻ nhỏ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và ung thư phổi ở người lớn, đặc biệt là đối với phụ nữ vì họ là đối tượng thường xuyên đứng bếp mà bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thứ khói độc hại này.
Theo một nghiên cứu công bố năm 2018 của Đại học Oxford (Anh), dựa trên sự theo dõi lâu dài hơn 341.000 người, cho thấy cứ mỗi 1 thập kỷ tiếp xúc với ô nhiễm không khí do sử dụng nhiên liệu rắn sẽ làm tăng thêm 3% nguy cơ t.ử v.ong sớm do bệnh tim mạch.
Một nghiên cứu khác do ĐH Nam Úc công bố đầu tháng 9 cũng cho thấy một nguy cơ sức khỏe khác từ món thịt nướng, lần này là tác hại đối với người ăn. Các tác giả của nhóm nghiên cứu đã xác định một hợp chất được gọi là AGEs, sinh ra trong quá trình nướng, quay hoặc chiên thịt đỏ (thịt bò, thịt heo). Nó không gây tác hại tức thời nhưng dần tích tụ trong cơ thể và cản trở hoạt động của các tế bào, dẫn tới các bệnh tim mạch – là nguy cơ gây t.ử v.ong sớm hàng đầu ở nhiều nước trên thế giới.
Năm 2018, một nghiên cứu từ Trung Quốc, công bố trên Environmental Science & Technology khiến giới khoa học giật mình, khi xác định các bữa tiệc nướng ngoài trời còn có thể gây hại thông qua việc hấp thụ PAH (các hydrocarbon thơm đa vòng) qua… da. PAH được tìm thấy trong nước tiểu những người tham gia thử nghiệm. Nếu mặc áo dài tay thì có thể tạm bảo vệ cơ thể trong một thời gian ngắn nhưng với thời gian của một bữa tiệc nướng sẽ thừa sức để độc chất này thấm qua quần áo và tấn công cơ thể. Trong khi đó, PAH đã được nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh là có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư da, phổi, bàng quang và đường tiêu hóa.
