Béo bụng do tích lũy mỡ nội tạng có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, tim mạch, tăng huyết áp, suy giảm chức năng sinh lý, tăng nguy cơ ung thư.
Bác sĩ Lâm Vĩnh Niên, Trưởng Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, cho biết mỡ bụng có hai loại gồm mỡ dưới da và mỡ nội tạng. Trong đó, mỡ nội tạng là mô mỡ bao quanh các tạng bên trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Theo bác sĩ, để xác định chính xác lượng mỡ nội tạng cần các kỹ thuật tương đối tốn kém như chụp CT hoặc MRI. Trên thực tế chỉ số vòng eo cũng có thể phản ánh tình trạng béo bụng. Tiêu chuẩn để chẩn đoán béo bụng đối với người châu Á là vòng eo ở nam trên 90 cm, ở nữ trên 80 cm.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết có rất nhiều nguyên nhân gây béo bụng. Thông thường nguyên nhân chủ yếu do ít vận động, ngồi nhiều; người có thói quen ăn tối muộn hoặc ăn đêm.
Ăn nhiều đồ chiên, rán nhưng lười ăn rau, không uống đủ nước hoặc lạm dụng rượu bia… khiến năng lượng và mỡ không được đốt cháy mà tích tụ lại thành mỡ thừa. Ngoài ra, sự thay đổi nội tiết tố khi đến t.uổi dậy thì hoặc thời kỳ t.iền mãn kinh, mãn kinh cũng dẫn đến béo bụng.
Người có vòng bụng càng to, càng tích tụ nhiều mỡ có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, nếu kéo dài có thể gây xơ gan, ung thư gan… Người béo bụng còn dễ mắc tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường type 2 do dư thừa chất béo. Ngoài ra, mỡ bụng càng tăng thì nội tiết tố trong cơ thể càng dễ bị rối loạn gây mất ngủ, dễ cáu gắt, da nổi mụn, xỉn màu da, thay đổi chu kỳ k.inh n.guyệt, suy giảm chức năng sinh lý ở nam giới, tăng nguy cơ ung thư…
Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy mức độ nguy hiểm của béo bụng đối với sức khỏe con người.
Nghiên cứu từ một triệu phụ nữ Anh chứng minh nguy cơ mắc bệnh tim tăng gấp đôi ở những phụ nữ có vòng eo lớn. Cứ tăng thêm 2,5 cm vòng eo thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng thêm 10%.
Nghiên cứu khác trên 3.000 phụ nữ t.iền mãn kinh và mãn kinh ở Mumbai, Ấn Độ, cho thấy người có vòng eo to gần bằng vòng hông nguy cơ ung thư vú cao gấp ba đến bốn lần so với phụ nữ cân nặng bình thường.
Vòng bụng lớn còn làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ở phụ nữ, ngay cả khi họ cân nặng bình thường. Theo kết quả nghiên cứu hơn 350.000 đàn ông và phụ nữ châu Âu, béo bụng còn làm tăng gấp đôi nguy cơ t.ử v.ong sớm ngay cả khi trọng lượng cơ thể bình thường.
Béo bụng thường gặp ở phụ nữ sau sinh hoặc nam giới thường xuyên uống rượu, bia lười vận động. Ảnh: Prima
Bác sĩ khuyến cáo, để phòng ngừa béo bụng mỗi người cần chú ý kiểm soát cân nặng, bởi thừa cân béo phì đều là nguyên nhân hàng đầu gây béo bụng. Hạn chế ăn vặt hoặc bữa phụ, trừ khi có chỉ định của bác sĩ, để tránh không kiểm soát được năng lượng ăn vào.
Ăn đủ rau xanh và hoa quả chín theo khuyến nghị. Ăn đa dạng thực phẩm, cân đối ba chất sinh năng lượng (chất đạm, chất béo và chất bột đường)
Ăn thực phẩm chứa nhiều chất xơ như gạo xay xát dối, gạo lứt, gạo lật nảy mầm, bánh mì nâu… Tránh các loại thức ăn nhiều chứa nhiều dầu mỡ như thịt nhiều mỡ, lạc vừng, hạt hướng dương. Hạn chế đồ ngọt, nước ngọt đóng chai và thức ăn nhanh.
Uống đủ nước mỗi ngày, không lạm dụng rượu, bia. Hạn chế ăn khuya. Ngủ sớm, đủ giấc để không bị đói bụng giữa chừng.
Không ngồi một chỗ quá lâu. Ngồi thẳng lưng để phần mỡ không dồn về bụng gây béo bụng. Tập thể dục 30 đến 60 phút mỗi ngày hoặc tranh thủ mọi thời gian để vận động giúp tiêu hao năng lượng, giảm mỡ.
Người béo bụng có nguy cơ t.ử v.ong sớm
Các nhà nghiên cứu tại Canada và Iran nhận thấy nhóm người có chất béo ở nội tạng cao, nhất là vùng bụng, tiềm ẩn nguy cơ giảm t.uổi thọ.
Mỡ nội tạng nằm sâu trong khoang bụng và bao quanh các cơ quan như tim, phổi, gan, dạ dày, ruột. Nhiều nghiên cứu trước đây đã chỉ ra tác hại của vùng mỡ này với cơ thể như gây lão hóa sớm, tăng nguy cơ mắc tiểu đường type II, huyết áp cao, giãn tĩnh mạch, nhồi m.áu cơ tim, ung thư, rối loạn nội tiết tố hay quá trình trao đổi chất, giảm chức nhận thức…
Theo CNN, một nghiên cứu mới vừa cho thấy ảnh hưởng nghiêm trọng khác của mỡ nội tạng tới sức khỏe. Đó là giảm t.uổi thọ, tăng nguy cơ t.ử v.ong ở những người béo bụng. Nguyên nhân là vùng mỡ tích tụ ở nội tạng kéo theo lượng cholesterol và đường trong m.áu cao hơn.
Kết quả trên do nhóm các nhà nghiên cứu ở Canada và Iran hợp tác thực hiện. Họ đã phân tích 72 nghiên cứu với 2,5 triệu người tham gia từ khắp nơi trên thế giới. Tất cả nghiên cứu đều xoay quanh mối quan hệ mỡ nội tạng và sức khỏe, các vấn đề như tim mạch, tiểu đường…
Chỉ số mỡ nội tạng cao tiềm ẩn nhiều nguy hại tới sức khỏe. Ảnh: Medium.
Nhóm tác giả phát hiện ở phụ nữ, mỗi 10 cm vùng bụng tăng lên sẽ làm tăng 8% nguy cơ t.ử v.ong. Với nam giới, cứ 10 cm vòng 2 thừa mỡ làm tăng 12% khả năng c.hết sớm.
Cách ước chừng cơ thể có mỡ nội tạng vượt quá mức cho phép hay không là đo kích thước vòng eo và hông. Hệ số mỡ nội tạng = kích thước vòng eo/kích thước vòng hông. Nếu kết quả dưới 0,88 (ở nữ giới) và dưới 0,95 (với nam giới), bạn có chỉ số mỡ nội tạng bình thường.
Các chuyên gia cũng chỉ ra những động tác crunches bụng sẽ không làm giảm mỡ nội tạng mà chỉ có tác dụng săn chắc vùng cơ này. Để giảm tác hại của mỡ nội tạng trong cơ thể, không cách nào khác ngoài giữ chế độ ăn hợp lý, lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
Chúng ta nên ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, quả hạch, cá… Ngoài ra, bạn cần hạn chế thịt đỏ, rượu, chất béo bão hòa từ động vật…
Bạn nên đi bộ hoặc tập thể dục nhịp điệu ít nhất 150 phút/tuần hay chạy, đạp xe, bơi lội, thể thao đối kháng ít nhất 75 phút/tuần.
