Hơn 70% người dân nước ta sống bằng nghề nông. Trong quá trình lao động sản xuất dễ xảy ra những tai nạn sang chấn cho mắt, tuy nhiên không biết cách xử trí hoặc chủ quan nên để lại hậu quả khôn lường
Ảnh minh họa
Những công việc nhà nông có nguy cơ gây tổn thương mắt thường gặp như: cắt cỏ, gặt lúa, đ.ập lúa, phun thuốc trừ sâu; đặc biệt khi phơi rơm rạ, vơ cỏ lúa hay tuốt lúa bằng máy bị hạt thóc b.ắn vào mắt.
Mù mắt vì hạt lúa
Mới đây, Bệnh viện Mắt TP HCM tiếp nhận 1 nam bệnh nhân (33 t.uổi) bị dị vật văng trúng mắt khi đang cắt cỏ làm vườn. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mắt phải có thị lực sáng tối âm tính, rách da mi trên, sụp mi hoàn toàn, giới hạn vận nhãn, xuất huyết, nghi ngờ dị vật nội nhãn, dị vật hốc mắt.
Qua chụp CT-scan hốc mắt, các bác sĩ (BS) phát hiện có dị vật dạng bi tròn, kích thước 8mm8 mm, nằm sát trần hốc mắt, hơi chệch ra sau xích đạo nhãn cầu, chèn ép ngay phía trên thần kinh thị đoạn đi ra từ nhãn cầu. TS-BS Nguyễn Thanh Nam, Trưởng Khoa Tạo hình thẩm mỹ – Thần kinh Nhãn khoa Bệnh viện Mắt TP HCM, trực tiếp xử trí, mổ hốc mắt lấy dị vật, cứu kịp được mắt bệnh nhân.
Tại Bệnh viện Mắt TP HCM, số bệnh nhân chấn thương mắt do tai nạn trong quá trình lao động nông nghiệp ngày càng nhiều, cao điểm là vào các vụ thu hoạch lúa. Ca bệnh đáng nhớ mới đây là của ông T. – 43 t.uổi, nông dân ở miền Tây. Đang tuốt lúa, ông bị hạt lúa bay vào mắt, đau rát, xốn ngứa khó chịu nên đưa tay dụi. Đáng nói, thay vì đưa đi cấp cứu, những người làm cùng cố thổi và dùng dăm tre khều dị vật ra… Không những không lấy ra được hạt thóc, họ đã làm xuất huyết toàn bộ con mắt, đau nhức không nhìn thấy gì.
Khi đến bệnh viện, các BS xác định do cố lấy dị vật đã khiến hạt lúa đi vào mắt sâu hơn, giác mạc xước trầm trọng, tổn thương nặng nên dù được điều trị tích cực, ông T. vẫn bị mù vĩnh viễn.
BS chuyên khoa II Nguyễn Minh Khải, Giám đốc Bệnh viện Mắt TP, cho biết nhiều trường hợp bệnh nhân là nông dân hoặc công nhân làm vườn, do không mang dụng cụ bảo hộ lao động khi làm việc dẫn đến các chấn thương từ nhẹ như rách da mi đến nặng hơn là rách giác mạc, rất nặng là dị vật nội nhãn và dị vật hốc mắt.
Tùy tiện dùng thuốc – con dao hai lưỡi
BS chuyên khoa II Nguyễn Thị Diệu Thơ, Phó trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Mắt TP HCM, cho biết do là tuyến cuối về nhãn khoa của khu vực miền Nam nên tại bệnh viện ngày nào cũng tiếp nhận bệnh nhân chấn thương mắt, trong đó có những chấn thương từ nguyên nhân thực vật.
Các tai nạn thường thấy là trầy xước giác mạc do hạt lúa, lá lúa hay nhánh cây quẹt vào mắt. Ở các loại thực vật này có nấm, vi nấm nên gây tổn thương cho mắt do nhiễm nấm. Các tổn thương trên nếu không được xử lý ban đầu phù hợp hoặc không được khám và điều trị sớm tại các cơ sở nhãn khoa sẽ diễn tiến nặng và biến chứng nguy hiểm như viêm loét giác mạc, viêm mủ nội nhãn có khi phải múc bỏ mắt.
Giải thích những nguyên nhân bất cẩn, chủ quan của nông dân trong vấn đề bảo vệ “cửa sổ tâm hồn”, BS Diệu Thơ cho rằng ban đầu do mắt mới bị quẹt nhẹ chỉ hơi cộm xốn, phần lớn người dân nghĩ không sao và tự mua thuốc nhỏ mắt về dùng (thường là các loại thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid như: dexacol, dexaclor, polydexan…), không đi khám BS chuyên khoa. “Những loại thuốc này là thuốc kháng viêm nên khi nhỏ vô thấy dễ chịu, đỡ liền nhưng không hiểu đây là “con dao 2 lưỡi” đầy nguy hại, chống chỉ định với tình trạng bệnh hiện tại. Việc tùy tiện dùng các loại thuốc nhỏ mắt như đã kể trên sẽ gây ức chế miễn dịch, khiến tình trạng viêm loét nặng hơn có thể dẫn đến loét hay thủng giác mạc, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp…” – BS Diệu Thơ nhấn mạnh.
Theo BS Diệu Thơ, thực tế cho thấy tại Bệnh viện Mắt TP, nhiều trường hợp bệnh không quá nặng song do xử lý ban đầu, chữa trị không đúng cách đã làm bệnh trầm trọng hơn, khiến việc điều trị về sau dù rất tích cực vẫn không đem lại kết quả tốt, có khi mù lòa.
Vừa qua, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Mắt TP HCM đã được Bộ Y tế giao nhiệm vụ hỗ trợ điều trị và dự phòng tổn thương về mắt cho người dân sản xuất củ hành tím tại tỉnh Sóc Trăng do ở địa phương này đã có nhiều trường hợp bị mù do củ hành tím.
Theo nghiên cứu khảo sát của Viện Y tế công cộng TP HCM, số người bị mù 2 mắt và mù 1 mắt nơi đây được ghi nhận là 1.248 người, trong đó 967/1.248 (77%) mù 1 mắt, 281/1.248 (23%) mù 2 mắt. Viêm loét giác mạc là nguyên nhân hàng đầu của mù 2 mắt (20,3%), mù 1 mắt (45,3%) và ít nhất một mắt là 39,7%.
Nghiên cứu cũng chỉ ra viêm loét giác mạc có thể xem như một bệnh liên quan đến các hoạt động canh tác hành tím, đặc biệt là giai đoạn cắt hành, làm đất trồng hành. Các tổn thương giác mạc gây ra do bụi đất, bụi vỏ hành, do tay bẩn dụi mắt, do tinh dầu hành tím bốc lên gây kích ứng và bỏng nhẹ giác mạc. Nấm mốc có trong hành cũng là nguyên nhân gây viêm loét giác mạc. Việc điều trị viêm loét giác mạc không kịp thời, điều trị sai, tự điều trị đã làm cho bệnh diễn biến nặng hơn, gây sẹo giác mạc và giảm thị lực, có trường hợp gây mù lòa.
Trang bị kính bảo hộ lao động
BS chuyên khoa II Nguyễn Thị Diệu Thơ khuyên trong quá trình lao động nông thôn ở một số công đoạn, tốt nhất nên mang kính bảo hộ lao động. Nếu không may bị chấn thương mắt thì đến ngay tuyến y tế gần nhất, có BS chuyên khoa để được sơ cứu, điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự lấy dị vật trong mắt, tự mua thuốc nhỏ. Kết quả điều trị phụ thuộc rất nhiều vào việc người bệnh đến sớm và cách thức xử lý ban đầu.
Bài và ảnh: NGUYỄN THẠNH
Theo nguoilaodong
Lạm dụng thuốc, nhiều người trẻ bị đục thủy tinh thể
Bệnh đục thủy tinh thể là nguyên nhân gây giảm thị lực và mù lòa đứng đầu trên thế giới và cả Việt Nam.
Lâu nay nhiều người vẫn nghĩ bệnh đục thủy tinh thể là do quá trình lão hóa tự nhiên, thường gặp ở người già. Thế nhưng có khá nhiều người trẻ, kể cả những người có học vấn cao, làm việc ở những vị trí quan trọng như bác sĩ nhưng khi khám được chẩn đoán là đục thủy tinh thể đều tỏ ra bất ngờ và thắc mắc: “Tại sao tôi còn trẻ như vậy mà lại bị đục thủy tinh thể?”.
Tưởng bị cận hóa ra đục thủy tinh thể
Đang đợi để phẫu thuật thay thủy tinh thể tại Bệnh viện (BV) Mắt Trung ương, ông ĐĐT (50 t.uổi, TP Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng) cho biết cách đây hơn một năm, mắt của ông có dấu hiệu giảm thị lực rõ rệt. Ngồi xem ti vi ông không còn nhìn rõ, còn đi đường gặp đèn xe máy, ô tô thì ông bị lóa, rất khó chịu. Đi khám, ông giật mình khi bác sĩ thông báo bị đục thủy tinh thể.
“Mới đầu tôi cũng không hiểu tại sao mình lại bị đục thủy tinh thể. Trước đó mắt của tôi vẫn tốt, không bị chấn thương gì. Sau đó bác sĩ hỏi về các bệnh tật khác, quá trình dùng thuốc thì tôi mới biết mình bị đục thủy tinh thể là do tác dụng phụ của thuốc chữa gout. Tôi bị gout đã nhiều năm nay” – ông T. cho hay.
Hoặc như tình trạng của một bệnh nhân là bác sĩ đang công tác tại một BV lớn ở Hà Nội. Chia sẻ với bác sĩ, bệnh nhân này cho biết thường cảm thấy khó chịu, mắt bị lóa khi gặp ánh sáng phản chiếu từ các dụng cụ phẫu thuật bằng inox hắt lên, dẫn đến gặp khó khăn khi thực hiện các ca phẫu thuật. Sau khi kiểm tra, bệnh nhân khá bất ngờ khi bác sĩ kết luận nguyên nhân gây lóa mắt là do đục thủy tinh thể.
Trường hợp cá biệt khác, đó là em bé mới sáu t.uổi (ở Long Biên, Hà Nội). Em bé được mẹ đưa đến BV trong tình trạng mắt nhìn rất kém, thường xuyên kêu nhức, mỏi mắt. Người mẹ tưởng con bị cận do xem điện thoại quá nhiều nhưng sau quá trình thăm khám, kiểm tra thị lực, khai thác bệnh sử, bác sĩ kết luận em bị đục thủy tinh thể và glocom.
Nguyên nhân là trước đó em bị viêm kết mạc dị ứng được điều trị bằng thuốc có chứa corticoid thì khỏi rất nhanh. Từ đó về sau, gia đình cứ theo đơn đó, mỗi lần mắt đau lại đi mua thuốc tự tra, tự chữa cho con. Được vài năm thấy mắt mờ, đưa đi khám thì ngoài đục thủy tinh thể cháu bé còn bị tăng nhãn áp. Tăng nhãn áp hay còn gọi là bệnh glocom, làm tăng áp lực khiến dây thần kinh bị đè và c.hết khá nhiều.
BS Hoàng Trần Thanh, Trưởng Khoa điều trị mắt và khám chữa bệnh theo yêu cầu, đang khám mắt cho bệnh nhân bị đục thủy tinh thể. Ảnh: AH
Do lạm dụng thuốc
BS Hoàng Trần Thanh, Trưởng Khoa điều trị mắt và khám chữa bệnh theo yêu cầu, BV Mắt Trung ương, cho biết hiện nay bệnh đục thủy tinh thể ở người trẻ đang ngày càng tăng lên. Theo ước tính của BV Mắt Trung ương, trong tổng số ca mắc đục thủy tinh thể ở BV thì tỉ lệ người trẻ mắc chiếm từ 30% đến 40%.
Theo BS Thanh, có nhiều nguyên nhân khiến tỉ lệ người trẻ mắc đục thủy tinh thể ngày càng gia tăng. Đó là do chấn thương trong quá trình hoạt động thể thao, lao động… bị tai nạn ảnh hưởng đến mắt; do lạm dụng các loại thuốc chữa bệnh như thuốc điều trị mắt, điều trị gout, điều trị xương khớp, tai mũi họng; do ảnh hưởng bởi môi trường ô nhiễm…
Trong số những nguyên nhân trên thì lạm dụng thuốc là nguyên nhân chủ yếu, chiếm tới 70% các ca bệnh đục thủy tinh thể ở người trẻ. Tỉ lệ này ở nông thôn chiếm khá cao. Ví dụ như có trường hợp người dân tự ý ra hiệu thuốc mua thuốc về điều trị đau mắt, lạm dụng trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ. Hoặc những trường hợp bị viêm khớp, bị gout, viêm tai mũi họng… trong thuốc điều trị có thuốc chống viêm corticoid, sau quá trình điều trị kéo dài cũng gây ra đục thủy tinh thể.
“Ở người già, đục thủy tinh thể là do quá trình chuyển hóa các chất để nuôi dưỡng thủy tinh không còn tốt như khi còn trẻ nhưng tình trạng đục thủy tinh diễn ra từ từ nên không gây nhiều khó chịu. Còn ở người trẻ, khi bị đục thủy tinh thể thì ngoài trường hợp nhìn kém, thị lực giảm thì khi ra nắng hoặc gặp đèn pha ô tô, xe máy chiếu vào mắt bị tán xạ, bị lóa” – BS Thanh nói.
Về phương hướng điều trị, các bác sĩ sẽ điều trị chỉ định theo mức độ ảnh hưởng đến bệnh nhân trong quá trình sinh hoạt và làm việc. Nhưng việc đầu tiên là cắt nguồn thuốc gây ra đục thủy tinh thể để đục thủy tinh thể không lan rộng ra xung quanh. Ngoài ra thay đổi chế độ dinh dưỡng để mắt tốt hơn. Dùng thuốc tăng cường chuyển hóa, nuôi dưỡng thủy tinh thể. Các biện pháp này không làm tiêu được các chấm đục thủy tinh thể nhưng có thể khu trú lại, không làm tăng mức độ đục.
Sau một thời gian, nếu mức độ đục thủy tinh thể nặng, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, bệnh nhân không chịu được nữa thì phải mổ thay bằng thủy tinh thể nhân tạo.
Mỗi tháng tiếp nhận 700-800 ca là bệnh nhân trẻ
Các ca đục thủy tinh thể ở người trẻ là những ca từ 30 đến dưới 60 t.uổi. Mỗi tháng, khoa điều trị mắt và khám chữa bệnh theo yêu cầu tiếp nhận khoảng 700-800 bệnh nhân là người trẻ trong độ t.uổi này, tập trung chủ yếu ở giai đoạn 40-50 t.uổi.
BS TRẦN HOÀNG THANH, Trưởng Khoa điều trị mắt và khám chữa bệnh theo yêu cầu, BV Mắt Trung ương
Chi phí mổ thay thủy tinh thể nhân tạo
Hiện có nhiều loại thủy tinh thể nhân tạo như thủy tinh thể đơn tiêu cự (chỉ chỉnh rõ được ở một tiêu cự như nhìn xa tốt hoặc gần tốt hơn), thủy tinh thể đa tiêu cự (điều chỉnh nhìn rõ cả ở gần và ở xa, trung gian) với chi phí dao động khoảng 10-20 triệu đồng/ca, bao gồm cả thủy tinh thể nhân tạo và quá trình phẫu thuật.
AN HIỀN
Theo PLO
