Ung thư tụy là một trong những bệnh lý ác tính đứng thứ 6 trong số các bệnh ung thư đường tiêu hóa. Tỷ lệ sống thêm 5 năm chung cho tất cả các giai đoạn thường không quá 4%.
Ảnh minh họa: Internet
Đến nay, ung thư tụy vẫn là căn bệnh ung thư đáng sợ nhất vì tỷ lệ t.ử v.ong rất cao.
TS. Đỗ Tuấn Anh, Trưởng khoa Phẫu thuật Gan mật, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết tụy là một bộ phận đóng vai trò quan trong trong cơ thể, cụ thể là trong quá trình tiêu hóa thức ăn.
Tuyến tụy là một tuyến nằm phía sau dạ dày và phía trước cột sống. Tuyến tụy sản xuất dịch tiêu hóa và các hormone điều hòa lượng đường trong m.áu. Các tế bào được gọi là các tế bào tuyến tụy ngoại tiết sản xuất ra dịch tiêu hóa, trong khi các tế bào nội tiết tuyến tụy sản ra các hormone.
Về nguyên nhân của ung thư tụy, TS Tuấn Anh cho biết nguyên nhân gây ung thư tụy chưa được làm rõ. Một số yếu tố nguy cơ của ung thư tụy bao gồm hút t.huốc l.á, béo phì, di truyền, đái tháo đường, chế độ ăn, lối sống ít hoạt động. Những người trong gia đình có người bị ung thư tụy thì nguy cơ mắc bệnh cũng cao.
Dấu hiệu nhận biết sớm ung thư tụy
1. Đầy hơi
Bị đầy hơi sau bữa ăn là chuyện thường gặp, nhất là khi bạn ăn quá no. Phụ nữ đến kỳ k.inh n.guyệt cũng hay bị đầy hơi.
Nhưng nếu tình trạng đầy hơi không biến mất sau vài ngày thì đó có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tụy. Khối u phát triển làm bụng phình to ra. Nhiều bệnh nhân bị ung thư tuyến tụy nói rằng họ khó chịu vì hay bị sưng bụng, có cảm giác bội thực mỗi khi ăn dù chỉ ăn một lượng nhỏ thức ăn.
Các khối u tuyến tụy cũng giải phóng các cytokine (một loại yếu tố trung gian gây viêm) vào m.áu khiến cơ thể đốt cháy nhiều calorie hơn. Nếu bạn bị sút hơn 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng mà không rõ lý do thì hãy đi kiểm tra sức khỏe, vì đây chính là dấu hiệu ung thư tuyến tụy. Ảnh minh họa: Internet
2. Vàng da
Các khối u của tuyến tụy thường chặn ống dẫn giải phóng mật vào ruột (thường gọi là ống dẫn mật chung). Điều này khiến cho bilirubin (sắc tố mật) tích tụ trong m.áu lưu thông khắp cơ thể và gây ra tình trạng vàng da.
Người bị vàng da có làn da và lòng trắng mắt chuyển vàng. Bạn có thể bị ngứa rất dữ dội. Có nhiều nguyên nhân khác gây vàng da chứ không nhất định là ung thư, nhưng tốt nhất thì bạn vẫn nên đi gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị bệnh tận gốc thì da mới hết vàng.
3. Chất thải cơ thể bất thường
Một dấu hiệu ung thư tuyến tụy khác là nước tiểu màu nâu thẫm và phân trở nên nhạt màu, có màu xám, nhờn. Cả hai đều là triệu chứng phụ của vàng da do khối u phát triển làm tắc dịch mật trong tuyến tụy.
Bilirubin là chất làm cho phân có màu nâu, nhưng khi dịch mật bị tác động bởi một khối u thì chất này sẽ ở lại trong m.áu thay vì được đào thải ra ngoài qua đường ruột.
Khi nồng độ bilirubin trong m.áu tăng lên, nó sẽ được đào thải một phần qua đường tiểu, khiến nước tiểu có màu nâu sẫm. Phân thiếu bilirubin thì trái lại, bị nhạt đi thành màu xám.
Nước tiểu sẫm màu cũng có thể là do cơ thể bị mất nước, và sự thay đổi màu sắc của phân đôi khi là do những gì bạn đã ăn gần đây. Nhưng nếu hiện tượng nước tiểu sẫm màu và phân bị nhạt màu thường xuyên xảy ra thì nhiều khả năng là tuyến tụy đã có vấn đề.
Khối u tụy khi phát triển sẽ gây áp lực lên các cơ quan nội tạng, cơ bắp và cột sống, dẫn đến cơn đau âm ỉ ở lưng dưới. Ảnh minh họa: Internet
4. Đau bụng
Hầu hết người bị ung thư tuyến tụy (khoảng 80%) cũng cho biết rằng họ hay bị đau âm ỉ vùng bụng trên, đôi khi cơn đau trải dài hơn và bao quanh cả vùng lưng.
Mặc dù thời gian đầu, cơn đau đến rồi sẽ đi, nhưng nó trở nặng hơn vào ban đêm và tiến triển từ nhẹ đến nặng trong vài tháng. Vị trí của cơn đau sẽ giúp các bác sĩ xác định được vị trí của khối u.
5. Đau lưng
Khối u tụy khi phát triển sẽ gây áp lực lên các cơ quan nội tạng, cơ bắp và cột sống, dẫn đến cơn đau âm ỉ ở lưng dưới.
Đây là một triệu chứng khá mập mờ vì có rất nhiều nguyên nhân gây ra đau lưng: do co thắt cơ khi đến kỳ k.inh n.guyệt hay do tư thế ngủ không phù hợp, hoặc do làm việc quá sức. Nhưng bạn nên cẩn trọng với những cơn đau ở vùng bụng kéo dài không dứt sau vài ngày vì cơn đau như vậy có khả năng là do tuyến tụy gặp vấn đề.
6. Mất cảm giác ngon miệng
Ngoài ra, dạ dày chịu áp lực nên người bệnh ung thư tuyến tụy không còn cảm thấy thèm ăn hoặc ăn mất ngon. Hãy đi gặp bác sĩ nếu bạn gặp các vấn đề với việc ăn uống như sau:
Cảm thấy đầy bụng dù không hề ăn gì trong suốt nhiều giờ đồng hồ
Chỉ ăn được một lượng ít ỏi so với khẩu phần ăn thường ngày
Thấy thức ăn có vị khác lạ, ăn mất ngon
Một dấu hiệu ung thư tuyến tụy khác chính là buồn nôn và ói mửa. Ảnh minh họa: Internet
7. Sụt cân
Rõ ràng là nếu gặp vấn đề về ăn uống thì người ta sẽ bị sụt cân. Nhưng điều đáng ngại ở đây là việc mất đi cảm giác ngon miệng, không thèm ăn đó có thể do căn bệnh ung thư tuyến tụy.
Giảm cân do khối u (hay còn gọi là suy nhược ung thư) làm thay đổi cách cơ thể sử dụng calorie và protein: Cơ thể đốt cháy calorie nhanh hơn mức calorie được thay thế, protein trong cơ bắp bị phân giải. Cảm giác thèm ăn ở người bệnh bị ức chế.
Các khối u tuyến tụy cũng giải phóng các cytokine (một loại yếu tố trung gian gây viêm) vào m.áu khiến cơ thể đốt cháy nhiều calorie hơn. Nếu bạn bị sút hơn 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng mà không rõ lý do thì hãy đi kiểm tra sức khỏe, vì đây chính là dấu hiệu ung thư tuyến tụy.
8. Bị tiểu đường
Ung thư tuyến tụy và tiểu đường tưởng chừng là hai căn bệnh khác biệt, nhưng bị tiểu đường có thể là một dấu hiệu ung thư tuyến tụy. Bởi vì tuyến tụy giúp kiểm soát lượng đường trong m.áu, không có gì lạ khi ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu sẽ khiến việc sản xuất insulin trở nên kém hiệu quả.
Nếu điều này xảy ra, bạn sẽ có các triệu chứng tiểu đường như mệt mỏi, thường phải đi tiểu và tiểu gấp, gặp vấn đề về thị lực và tứ chi. Hiển nhiên không phải tất cả các trường hợp bị tiểu đường đều liên quan đến ung thư tuyến tụy nhưng khi bệnh khởi phát nhanh mà không có lý do rõ ràng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm thêm.
Ngoài ra, những người mắc bệnh tiểu đường còn có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư tuyến tụy.
Dấu hiệu ung thư tuyến tụy cuối cùng trong danh sách chính là cảm giác mệt mỏi, khó chịu. Mệt mỏi, khó chịu là một cảm giác chung chung, nhưng ta không nên vì thế mà bỏ qua chúng vì các triệu chứng sớm của ung thư tuyến tụy đều mơ hồ như vậy. Ảnh minh họa: Internet
9. Buồn nôn và ói mửa
Một dấu hiệu ung thư tuyến tụy khác chính là buồn nôn và ói mửa.
Tuyến tụy cũng chịu trách nhiệm tạo ra các enzyme tiêu hóa giúp tiêu hóa thức ăn đúng cách. Quá trình tiêu hóa bị gián đoạn khi ung thư xâm lấn tuyến tụy, dẫn đến cảm giác khó chịu mỗi khi ăn do vi khuẩn ở đường tiêu hóa dưới phát triển quá mức.
Các khối u cũng có thể chèn ép dạ dày và phần nào gây ra tắc nghẽn khiến thức ăn không thể đi qua như bình thường. Những biến động trong quá trình tiêu hóa này sẽ gây cảm giác buồn nôn, hay ợ nóng và trào ngược axit thực quản.
10. Viêm da
Viêm da đơn giản là tình trạng da liên tục bị khô, xuất hiện các mảng da bị mất nước và ngứa. Có nhiều nguyên nhân gây viêm da. Căn bệnh ung thư tuyến tụy gây ra một loại viêm da gọi là viêm da eczematous, nhưng loại viêm da này chỉ có thể được chẩn đoán khi các liệu pháp điều trị ngoài da không phát huy tác dụng. Viêm da kéo dài có thể là một trong những dấu hiệu ung thư tuyến tụy, nhưng bác sĩ sẽ không vội kết luận trừ phi người bệnh cũng đồng thời có một trong số những dấu hiệu được liệt kê ở bài viết này.
Các nguyên nhân gây viêm da (không xét đến ung thư) bao gồm: chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, các loại mỹ phẩm và xà phòng. Hãy kiểm tra kỹ càng vì nếu bạn không bị viêm da do những nguyên nhân trên thì có khả năng chứng viêm da của bạn là một dấu hiệu ung thư tuyến tụy. Bệnh được chẩn đoán càng sớm thì càng tốt.
Một dấu hiệu ung thư tuyến tụy khác là nước tiểu màu nâu thẫm và phân trở nên nhạt màu, có màu xám, nhờn. Cả hai đều là triệu chứng phụ của vàng da do khối u phát triển làm tắc dịch mật trong tuyến tụy. Ảnh minh họa: Internet
11. Mệt mỏi, khó chịu
Dấu hiệu ung thư tuyến tụy cuối cùng trong danh sách chính là cảm giác mệt mỏi, khó chịu. Mệt mỏi, khó chịu là một cảm giác chung chung, nhưng ta không nên vì thế mà bỏ qua chúng vì các triệu chứng sớm của ung thư tuyến tụy đều mơ hồ như vậy. Dù cho chẳng ai thích đi đến bệnh viện nhưng phát hiện bệnh sớm vẫn tốt hơn là để mọi việc trở nên quá trễ.
Các triệu chứng càng trở nên rõ rệt thì càng khó trị bệnh. Nếu bạn cảm thấy không khỏe trong vài tuần mà không có lý do rõ ràng thì đừng ngại ngần gì việc đi kiểm tra sức khỏe.
Phòng ngừa ung thư tuyến tụy, các chuyên gia đều khuyến cáo xây dựng chế độ ăn uống ngăn ngừa ung thư tuyến tụy chính. Bổ sung những thực phẩm có lợi và hạn chế những thực phẩm có hại cho sức khỏe người bệnh. Bên cạnh đó, chế độ tập luyện đều đặn, vừa sức cũng có thể giúp mang đến một sức đề kháng tốt, tăng cường khả năng phòng ngừa cũng như điều trị thành công. Vì thế, chúng ta nên thực hiện lối sống lành mạnh, tích cực vận động để phòng ngừa mọi căn bệnh ung thư, trong đó có ung thư tuyến t.iền liệt.
TS Đỗ Tuấn Anh khuyến cáo, người dân nên đi kiểm tra định kỳ thường xuyên để kịp thời phát hiện và điều trị ung thư tụy, đặc biệt khi có các triệu chứng bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và có phương pháp xử lý đúng đắn.
QUẢNG AN (TỔNG HỢP)
Theo T.iền phong
Triệu chứng ‘mơ hồ’ gây khó nhận biết ung thư tụy
Ung thư tụy là một trong những bệnh lý ác tính nhất của đường tiêu hóa. Các triệu chứng bệnh “mơ hồ” khiến người mắc dễ bỏ qua.
Hút t.huốc l.á là một trong những nguyên nhân gây ung thư tụy – ShutterStock
Theo Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) số mắc ung thư (UT) tụy đứng hàng thứ 6 trong các UT đường tiêu hóa và thứ 5 về tỷ lệ t.ử v.ong. Tỷ lệ sống thêm 5 năm chung cho tất cả các giai đoạn không quá 4%. Nguyên nhân UT tụy chưa được làm rõ, nhưng một số yếu tố nguy cơ bao gồm: hút t.huốc l.á, béo phì, di truyền, đái tháo đường, chế độ ăn kém lành mạnh, lối sống ít vận động.
Không có triệu chứng đặc hiệu
TS Đỗ Tuấn Anh, Trưởng khoa Phẫu thuật gan mật – Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết: Ở giai đoạn sớm, UT tụy không có triệu chứng đặc hiệu, các biểu hiện lâm sàng mơ hồ, bệnh thường được phát hiện tình cờ. Đến khi phát hiện thường là muộn.
UT tụy có biểu hiện đau thường gặp nhất ở vùng thượng vị, hoặc vùng hạ sườn phải (chiếm tỷ lệ 80 – 90% trong số các UT tụy), và hay gặp hơn ở các bệnh nhân (BN) bị UT thân tụy và UT đuôi tụy.
UT tụy thường gây nên tình trạng đau ở bụng dưới trong thời gian dài trước khi biểu hiện các triệu chứng khác.
Ngoài ra, BN UT tụy còn có biểu hiện vàng da (hậu quả của khối u xâm lấn đường mật và kèm theo ngứa). Khoảng 80 – 90% BN u đầu tụy có vàng da. Tình trạng vàng da tắc mật tiến triển từ từ, ngày càng tăng dần, vàng đậm. Sốt ở BN UT tụy là tình trạng nhiệt độ tăng kèm rét run như triệu chứng của áp xe đường mật (gặp ở 10% BN có UT đầu tụy), nhưng không thường gặp. Bác sĩ cũng lưu ý về các triệu chứng hay gặp như: sút cân (thường là 2 tháng trước khi đến gặp bác sĩ); đầy hơi, nôn, chướng bụng, thiếu m.áu, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi…
Cần kiểm tra sức khỏe định kỳ
TS Đỗ Tuấn Anh khuyến cáo, người dân nên đi kiểm tra định kỳ thường xuyên để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh, đặc biệt khi có các triệu chứng bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và có phương pháp xử lý đúng đắn. Tùy vị trí và giai đoạn bệnh sẽ có phương pháp điều trị tương ứng.
Đối với u vùng đầu tụy, phẫu thuật cắt khối tá tụy là phương pháp duy nhất có tính triệt căn, giúp kéo dài thời gian sống cho BN. Bên cạnh đó, có một số phương pháp phẫu thuật khác như: cắt khối tá tụy, nối tắt, mổ thăm dò, sinh thiết; điều trị hóa chất, hóa trị bổ trợ.
“Với những trường hợp có chống chỉ định cắt khối tá tụy, các phương pháp phẫu thuật tạm thời bao gồm: nối tắt, mở thông hỗng tràng, dẫn lưu mật… chỉ nhằm mục đích điều trị triệu chứng và dinh dưỡng cho BN”, TS Tuấn Anh cho biết.
Theo kinh nghiệm của bác sĩ, việc điều trị phẫu thuật can thiệp cần kết hợp với chăm sóc giảm nhẹ. Đây là hoạt động nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình người bệnh, những người đang đối mặt với những vấn đề liên quan tới sức khỏe.
“Ngăn ngừa và làm giảm gánh nặng họ chịu đựng bằng cách giúp họ nhận biết sớm, đ.ánh giá toàn diện và điều trị các vấn đề khác như thể lực, tâm lý, xã hội. Trong UT tụy, chăm sóc giảm nhẹ bao gồm điều trị đau, điều trị tâm lý, xử trí tình trạng nặng khác cho BN”, TS Đỗ Tuấn Anh cho biết.
Theo Thanh niên
