Mỗi bộ phận của hạt ngũ cốc lại chứa những nhóm dưỡng chất riêng, mang đến những lợi ích sức khỏe khác nhau. Chính vì vậy, việc ăn ngũ cốc nguyên hạt sẽ giúp chúng ta hấp thu một cách toàn diện nhất giá trị dinh dưỡng của loại thực phẩm này.
Ngũ cốc nguyên hạt là loại hạt chỉ loại bỏ lớp vỏ trấu bên ngoài. Ngũ cốc nguyên hạt gồm có ba phần chính: Lớp ngoài cùng gọi là cám, lớp giữa là nội nhũ và phần trong cùng chính là phôi. Theo phân tích, mỗi phần lại có những đặc trưng về giá trị dinh dưỡng riêng, cụ thể:
– Lớp cám chứa rất nhiều chất xơ, khoáng chất và chất chống oxy hóa
– Nội nhũ có thành phần chủ yếu là carbohydrates
– Mầm chứa nhiều vitamin, khoáng chất, protein và các thành phần dinh dưỡng đặc trưng của thực vật.
Ở ngũ cốc đã được tinh chế, ví dụ điển hình là gạo trắng chúng ta thường ăn, thường chỉ còn sót lại phần nội nhũ. Chính vì mỗi lớp cấu tạo của hạt ngũ cốc lại mang đến nhóm lợi ích sức khỏe riêng biệt, nên việc ăn ngũ cốc nguyên hạt sẽ giúp chúng ta hấp thu một cách toàn diện nhất giá trị dinh dưỡng của loại thực phẩm này.
Những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của ngũ cốc nguyên hạt:
Ngũ cốc nguyên hạt chứa rất nhiều chất xơ tan và không tan, cả hai chất này đều mang đến những lợi ích cho hệ tiêu hóa của chúng ta.
Chất xơ tan là loại chất xơ mà cơ thể có thể tiêu hóa, chất này liên quan trực tiếp đến việc giữ hàm lượng cholesterol, chỉ số đường huyết ở mức ổn định. Bên cạnh đó, chất xơ tan còn có khả năng hỗ trợ cho sức khỏe hệ tim mạch.
Chất xơ không tan hoạt động như một nhân tố giúp điều hòa các chuyển động xảy ra trong đường ruột. Thêm vào đó, đây cũng là một chất cực kỳ quan trọng đối với quá trình bài tiết chất thải của cơ thể.
Ngoài ra, một số loại chất xơ còn đóng vai trò như prebiotic – Thức ăn của các lợi khuẩn trong đường ruột – giúp ổn định hệ vi sinh đường ruột, thứ liên quan trực tiếp đến chức năng tiêu hóa, chức năng hệ miễn dịch cũng như sức khỏe tổng thể của bạn.
Lượng chất xơ mà mỗi người nên hấp thu hàng ngày, theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) là từ 25 đến 28 gam.
Ngũ cốc nguyên hạt là một thực phẩm rất đa dạng về các loại dưỡng chất, bao gồm: Vitamin nhóm B, điển hình là niacin, thiamine, folate; khoáng chất: kẽm, sắt, magie, mangan; các loại protein có nguồn gốc từ thực vật dễ hấp thu; nhóm các hợp chất thực vật: polyphenols, stanols và sterol…
Những chất này giúp giải quyết bài toán nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể; tham gia vào hàng loạt chức năng sống, đảm bảo các chức năng này vận hành một cách tối ưu.
Một trong những lợi ích lớn nhất của ngũ cốc nguyên hạt chính là khả năng hỗ trợ cho sức khỏe tim mạch. Nhiều nghiên cứu được thực hiện về ngũ cốc nguyên hạt cũng đều đi đến một kết luận chung rằng, ăn nhiều loại thực phẩm này mỗi ngày sẽ trực tiếp giúp bảo vệ tim và mạch m.áu.
Hàm lượng lớn chất xơ, vitamin K và chất chống oxy hóa hiện hữu trong ngũ cốc nguyên hạt đóng vai trò là nhân tố chủ đạo trong việc duy trì sức khỏe hệ tim mạch. Cần lưu ý rằng, những lợi ích mang lại cho tim mạch này chỉ có ở ngũ cố nguyên hạt, mà không hề xuất hiện ở ngũ cốc đã tinh chế.
Với hàm lượng chất xơ cao, ngũ cốc nguyên hạt sẽ làm thỏa mãn sự thèm ăn của bạn, bởi cơ thể mất khá nhiều thời gian để tiêu hóa hết chất xơ, từ đó khiến bạn có cảm giác no lâu hơn so với việc ăn thực phẩm ít chất xơ, dễ tiêu hóa khác. Không cảm thấy đói chính là thứ “vũ khí” chiến lược giúp chúng ta hạn chế ăn vặt, một trong những nguyên nhân chính gây tăng cân.
Theo dantri
9 lợi ích sức khỏe của các loại ngũ cốc nguyên hạt
Các loại ngũ cốc nguyên hạt được biết đến với khả năng giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân, hay thậm chí giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt ( whole grain) là một phần trong chế độ ăn uống của con người trong hàng chục ngàn năm nay. Việc tiêu thụ lượng lớn ngũ cốc tinh chế có khả năng gây ra các vấn đề sức khỏe như béo phì, viêm… Tuy nhiên, ngũ cốc nguyên hạt lại mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Ngũ cốc nguyên hạt có 3 phần bao gồm:
Lớp cám (bran): Đây là lớp vỏ cứng, bên ngoài chứa chất xơ, khoáng chất và chất chống oxy hóa.
Nội nhũ (endosperm): Lớp giữa của hạt chủ yếu được tạo thành từ carbs.
Mầm (germ): Lớp bên trong này chứa vitamin, khoáng chất, protein và các hợp chất thực vật.
Các loại hạt ngũ cốc có thể được sử dụng theo dạng nghiền nát, cán mỏng… Miễn là 3 phần này có mặt theo đúng tỷ lệ ban đầu sẽ được coi là ngũ cốc nguyên hạt.
Bạn hãy cùng tìm hiểu ngũ cốc nguyên hạt là gì, gồm những loại nào và lợi ích sức khỏe của các loại ngũ cốc nguyên hạt mang lại nhé!
1. Cung cấp nhiều chất dinh dưỡng
Các loại ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều chất dinh dưỡng quan trọng:
Chất xơ: Lớp cám cung cấp hầu hết chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt.
Vitamin: Ngũ cốc nguyên hạt đặc biệt giàu vitamin B bao gồm niacin, thiamin và folate.
Khoáng chất: Ngũ cốc nguyên hạt chứa một lượng lớn khoáng chất bao gồm kẽm, sắt, magiê và mangan.
Chất đạm: Mỗi khẩu phần giúp cung cấp khoảng 6 – 12% protein tùy thuộc vào từng loại hạt.
Chất chống oxy hóa: Nhiều hợp chất trong ngũ cốc nguyên hạt đóng vai trò là chất chống oxy hóa bao gồm axit phytic, lignans, axit ferulic và các hợp chất lưu huỳnh.
Hợp chất thực vật: Ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều loại hợp chất thực vật có vai trò ngăn ngừa bệnh tật bao gồm polyphenol, stanol và sterol.
Lượng chính xác của các chất dinh dưỡng này phụ thuộc vào loại hạt. Các chất dinh dưỡng chính trong 1 khẩu phần 28 gram yến mạch khô bao gồm:
Chất xơ: 3g
Mangan: 69% lượng tiêu thụ khuyến cáo tiêu thụ hàng ngày (RDI)
Photpho: 15% RDI
Thiamine: 14% RDI
Magie: 12% RDI
Đồng: 9% RDI
Kẽm và sắt: 7% RDI
2. Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Một trong những lợi ích sức khỏe lớn nhất của các loại ngũ cốc nguyên hạt là giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây t.ử v.ong trên toàn thế giới.
Một đ.ánh giá của 10 nghiên cứu cho thấy rằng 3 khẩu phần tương đương 84g ngũ cốc nguyên hạt hàng ngày có thể làm giảm 22% nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tương tự, nghiên cứu kéo dài 10 năm ở 17.424 người trưởng thành tiêu thụ phần lớn ngũ cốc nguyên hạt trong tổng lượng carb có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 47%.
3. Giảm nguy cơ bị đột quỵ
Các loại ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Trong một phân tích của 6 nghiên cứu ở gần 250.000 người, những người ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt nhất có nguy cơ đột quỵ thấp hơn 14% so với người ít ăn. Hơn nữa, một số hợp chất trong ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như chất xơ, vitamin K và chất chống oxy hóa cũng góp phần làm giảm nguy cơ đột quỵ.
4. Các loại ngũ cốc nguyên hạt giảm béo phì
Chế độ ăn thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp bạn nhanh no và ngăn ngừa ăn quá nhiều. Đây là một lý do vì chế độ ăn giàu chất xơ thường được khuyên nên áp dụng để giảm cân. Các loại ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều chất xơ, theo nghiên cứu cho thấy rằng có thể làm giảm nguy cơ béo phì.
Trên thực tế, chế độ ăn 3 phần các loại ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày có thể giúp giảm chỉ số khối cơ thể (BMI) và giảm mỡ bụng hơn khi quan sát ở 15 nghiên cứu với gần 120.000 người.
5. Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Một đ.ánh giá của 16 nghiên cứu đã kết luận rằng việc tiêu thụ ít nhất 2 phần ngũ cốc nguyên hạt hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Một phần, điều này là do ngũ cốc nguyên chất giàu chất xơ cũng có thể giúp kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa béo phì – một yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra lượng ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm mức đường huyết lúc đói. Điều này nhờ thành phần magie – một khoáng chất có trong các loại ngũ cốc nguyên hạt giúp cơ thể chuyển hóa carbs và tăng độ nhạy cảm insulin.
6. Giảm hàm lượng cholesterol
Các loại ngũ cốc nguyên hạt không chỉ giúp ngăn cơ thể hấp thụ cholesterol “xấu”, chúng còn có thể làm giảm triglyceride, cả hai đều là tác nhân chính gây ra các bệnh về tim mạch. Một nghiên cứu cho thấy những phụ nữ ăn 2 – 3 khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày sẽ giảm 30% khả năng bị đau tim hoặc t.ử v.ong vì bệnh tim so với những phụ nữ ăn ít hơn.
7. Hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh hơn
Chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt có thể hỗ trợ tiêu hóa lành mạnh theo nhiều cách khác nhau. Đầu tiên, chất xơ giúp sự chuyển động của ruột dễ dàng và giảm nguy cơ táo bón. Thứ hai, một số loại chất xơ trong ngũ cốc đóng vai trò là prebiotic, có chức năng nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi sống tại đường ruột, rất quan trọng đối với sức khỏe tiêu hóa.
8. Giảm bớt chứng viêm mãn tính
Viêm là căn nguyên của nhiều bệnh mãn tính, thậm chí có thể gây ung thư. Một nghiên cứu cho thấy phụ nữ ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt giúp làm giảm khả năng t.ử v.ong do các tình trạng mãn tính liên quan đến viêm. Hơn nữa, trong một nghiên cứu gần đây ở người có chế độ ăn uống không lành mạnh đã thay thế các sản phẩm lúa mì tinh chế bằng các sản phẩm lúa mì nguyên chất và thấy các dấu hiệu viêm đã suy giảm.
9. Các ngũ cốc nguyên hạt giúp ngừa ung thư
Nghiên cứu về các ngũ cốc nguyên hạt và nguy cơ ung thư đã cho thấy nhiều kết quả hứa hẹn. Nghiên cứu hiện tại cho thấy lợi ích chống ung thư mạnh nhất của ngũ cốc nguyên hạt là chống lại ung thư đại trực tràng – một trong những loại ung thư phổ biến nhất. Các thành phần của ngũ cốc nguyên hạt có thể làm chậm sự phát triển của ung thư bao gồm axit phytic, axit phenolic và saponin.
Vậy các loại ngũ cốc nguyên hạt gồm những loại nào? Có 2 loại ngũ cốc nguyên hạt bạn có thể lựa chọn bao gồm:
Ngũ cốc thân cỏ: Bao gồm lúa mì, yến mạch, gạo, ngô, lúa mạch, lúa miến, lúa mạch đen và kê.
Giả ngũ cốc (Pseudocereal grain): Bao gồm quinoa, kiều mạch và hạt amaranth.
Ngũ cốc tinh chế là các loại hạt đã bị loại bỏ lớp cám và mầm, chỉ để lại nội nhũ. Mặc dù một số loại ngũ cốc tinh chế được bổ sung thêm vitamin và khoáng chất, nhưng vẫn không lành mạnh hoặc bổ dưỡng như các loại ngũ cốc nguyên hạt.
Khi bạn mua các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt đã qua chế biến, bạn hãy đọc danh sách thành phần để đảm bảo chúng được làm hoàn toàn từ ngũ cốc nguyên hạt, không phải là hỗn hợp của ngũ cốc nguyên hạt và tinh chế. Ngoài ra, bạn hãy chú ý đến hàm lượng đường, đặc biệt là trong các loại ngũ cốc nguyên hạt ăn sáng, thường có chứa thêm đường. Khi nhìn thấy “ngũ cốc nguyên hạt” trên bao bì không có nghĩa là sản phẩm này tốt cho sức khỏe.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Do đó, để cải thiện sức khỏe và tăng cường t.uổi thọ, bạn hãy cân nhắc thêm ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống hàng ngày. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm cách chế biến ngũ cốc nguyên hạt để thực đơn thêm phần đa dạng nhé!
Hà An
Theo khoe365
