Vào mỗi ngày 23 tháng Chạp, các gia đình lại chuẩn bị lễ vật và mâm cỗ để cúng tiễn ông Công và ông Táo chầu trời. Theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Táo Quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ công, Thổ địa, Thổ kỳ của Lão giáo Trung Quốc, được Việt hóa thành sự tích “2 ông 1 bà” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc, và người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo.
Thần Táo quân là vị thần quyết định sự may, rủi, phúc họa của cả gia chủ, ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ, giữ cho gia đình gia chủ yên ấm. Vì vậy, phong tục cúng ông Công ông Táo mang ý nghĩa cầu mong cho sự ấm no và thờ thần Bếp chuyên cai quản việc bếp núc. Ông Táo về trời sẽ tâu với Ngọc hoàng về việc làm ăn, cư xử của mỗi gia đình dưới hạ giới nên phải cưỡi cá chép.
Mâm cỗ cúng ông Táo truyền thống bao gồm những món như đĩa gạo, đĩa muối, thịt vai luộc, bát canh mọc, đĩa xào thập cẩm, đĩa giò, đĩa xôi gấc, đĩa chè kho, đĩa hoa quả, ấm trà sen, chén rượu, quả bưởi, quả cau, lá trầu, lọ hoa đào nhỏ, lọ hoa cúc, tập giấy tiền, vàng mã. Trong đó, cá chép (sống hoặc rán) được coi là không thể thiếu, vì nó được xem là phương tiện để ông Táo lên trời.
Ngày nay, mâm cúng ông Công, ông Táo đã trở nên đơn giản hơn so với trước, không còn bắt buộc phải có đầy đủ món ăn truyền thống. Nó cũng tùy thuộc vào hoàn cảnh và khẩu vị của gia chủ.
Mâm cúng ông Công và ông Táo
Dưới đây là 5 món chủ đạo thường xuất hiện trong mâm cúng ông Công, ông Táo của người Việt:
Gà luộc
Gà luộc là một trong những món ăn không thể thiếu trên bàn cúng ông Công, ông Táo. Sự chọn lựa gà luộc trong mâm cúng không chỉ vì sự dễ kiếm và chế biến, mà còn bởi gà mang đến nhiều ý nghĩa tốt đẹp theo quan niệm truyền thống, biểu tượng cho sự cương trực và mạnh mẽ.Trong quá trình luộc gà, cần tránh tình trạng da gà chín quá mức và bị rách hoặc chín không đồng đều.
Xôi
Xôi cũng là một món ăn không thể thiếu trên bàn cúng ông Công, ông Táo. Trong loại xôi, xôi gấc là một món thường xuất hiện và nổi bật. Hương vị dẻo thơm của nếp hòa quyện với mùi thơm đặc trưng của gấc tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt.
Giò
Món giò làm cho mâm cúng trở nên đầy đủ mà không tốn nhiều thời gian và công sức.
Bánh chưng
Bánh chưng có thể thay thế cho xôi trong trường hợp không có. Bạn có thể tự gói bánh chưng hoặc mua sẵn, nhưng quan trọng nhất là chọn nơi đáng tin cậy để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Canh
Một món canh cũng không thể thiếu trên bàn cúng với nhiều lựa chọn như canh măng, canh mọc thả, canh bóng… Sự đa dạng này giúp mỗi gia đình có thể chọn món canh phù hợp với khẩu vị và điều kiện cụ thể của từng gia đình.
Hy vọng rằng những kiến thức được chia sẻ trong bài viết này đã giúp quý vị hiểu rõ về những điều cần chuẩn bị cho lễ cúng ông Táo, để có một mâm cúng trọn vẹn nhất. Chúc bạn một năm mới an khang thịnh vượng, tràn đầy những điều như ý!
Mai Hương (Tổng hợp)
Ảnh: Sưu tầm
