Những ngày gần đây, thời tiết Hà Nội ‘đỏng đảnh’, khiến nhiều bệnh qua đường hô hấp như cúm mùa tăng rất cao.
Điều lo ngại, nhiều người tự mua kháng sinh về dùng, bệnh không khỏi lại thêm mệt mỏi.
Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, ở thời điểm hiện tại số bệnh nhi mắc cúm A và điều trị tăng gấp 3 lần so với tháng 2-3/2023. Mỗi ngày giao động từ 60-80 ca bệnh nội trú, chiếm khoảng số trẻ điều trị tại bệnh viện.
Các trường hợp đều khởi phát từ các triệu chứng thông thường như sốt, ho, khó thở…, một số trẻ không có triệu chứng rõ ràng nhưng khi test nhanh cho kết quả mắc cúm A.
Không chỉ đối với trẻ nhỏ, nhiều người lớn cũng măc cúm mùa ở thời điểm này. Tuy nhiên, không kỹ càng như khi trẻ mắc bệnh, khi có triệu chứng cúm nhiều người thường tự ý mua thuốc về để điều trị.
Như trường hợp của chị N.H (Nam Từ Liêm, Hà Nội) vài ngày gần đây có biểu hiện của bệnh cúm như sốt, đau đầu, nhức mỏi người, chẩy nước mũi… Nhưng thay vì đi khám, chị tự ra hiệu thuốc gần nhà mua thuốc kháng sinh về uống. Sau gần 3 ngày triệu chứng không giảm, chị. mới đi khám tại một phòng khám thì được bác sĩ kết luận mắc cúm mùa, không cần phải dùng…kháng sinh!.
Bệnh cúm ác tính có thể gây nên tổn thương phổi rất nhanh chóng, thường trong vòng khoảng 3-5 ngày, thậm chí có thể dẫn tới t.ử v.ong. Ảnh minh họa.
Anh P.T.B (Hà Đông, Hà Nội) mấy ngày gần đây cũng phải xin nghỉ làm vì “bị ốm”. Anh B. cho biết bản thân có triệu chứng cúm đã 2 ngày như ớn lạnh, đau mỏi cơ, chảy nước mũi, đau đầu… nhưng cũng không đi khám. Hiện tại anh vẫn ở nhà tự mua kháng sinh và thuốc điều trị cảm cúm ở hiệu thuốc về dùng.
Tường tự, anh V.N.S (Long Biên, Hà Nội) gần đây cũng đã tự mua thuốc kháng sinh và thuốc trị cảm cúm ở hiệu thuốc về uống sau khi có biểu hiện sốt cao, chảy nước mũi, đau đầu.
Anh S. cho hay: “Khi có triệu chứng giống bệnh cúm tôi đã test nhanh COVID-19 thì thấy không mắc bệnh nên nhờ con trai cả đi mua thuốc kháng sinh và thuốc trị cảm cúm về uống. Nhưng uống thuốc 2 hôm không đỡ, vẫn sốt tới 39 độ nên tôi phải đi khám. Bác sĩ nói tôi mắc cúm A, vì sốt cao nên phải truyền nước, mệt rã rời cả tuần trời mới đỡ”.
Theo BSCKII Nguyễn Trung Cấp, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, bệnh cúm mùa có xu hướng lây lan vào mùa đông và mùa xuân. Nguyên nhân là do khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thay đổi thất thường kèm theo tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng chính là điều kiện thuận lợi để virus cúm theo mùa phát triển và lây lan.
Theo bác sĩ, cần đề phòng các biểu hiện của bệnh cúm ác tính. Bệnh cúm ác tính có thể gây nên tổn thương phổi rất nhanh chóng, thường trong vòng khoảng 3-5 ngày, thậm chí có thể dẫn tới t.ử v.ong.
Nguy hiểm hơn, biểu hiện cúm ác tính khá giống với cúm thông thường nhưng có thể gây tổn thương phủ tạng. Do đó, bất kỳ ai cũng không nên chủ quan với cúm, nhất là khi nhiều người có thói quen tự mua thuốc về điều trị tại nhà mà không đến khám tại các cơ sở y tế.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 5-10% người lớn trưởng thành và khoảng 20-30% t.rẻ e.m bị nhiễm cúm, trong đó có khoảng 3 – 5 triệu trường hợp có diễn biến nặng và khoảng 250 – 500 nghìn người t.ử v.ong.
Tại Việt Nam, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế thống kê hàng năm ở Việt Nam trung bình có trên 800.000 người mắc cúm, gặp ở nhiều độ t.uổi khác nhau. Số người nhập viện và t.ử v.ong chủ yếu xảy ra ở nhóm nguy cơ cao gồm người lớn t.uổi (trên 65 t.uổi), người có bệnh lý nền (tim mạch, hô hấp, nội tiết), phụ nữ mang thai và t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi.
Chính vì vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo, để phòng tránh bệnh cúm mùa, ngoài việc giữ vệ sinh sạch sẽ, rửa tay thường xuyên, che miệng và mũi khi ho, tránh đến nơi đông người,… thì việc tiêm phòng cúm hàng năm là điều cần thiết. Nhất là ở những người có nguy cơ biến chứng như t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi, người già trên 65 t.uổi, phụ nữ có thai, người suy giảm miễn dịch như bệnh nhân HIV, người mắc các bệnh lý nền mạn tính.
Phòng bệnh cúm mùa khi thời tiết chuyển lạnh
Cúm mùa là một bệnh n.hiễm t.rùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh xảy ra quanh năm, thường vào mùa đông xuân hoặc thời điểm chuyển mùa.
Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt b.ắn nhỏ khi nói chuyện, ho, hắt hơi.
Bệnh cúm mùa tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những trẻ nhỏ, sinh non, có bệnh lý như tim bẩm sinh, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, hen phế quản… là đối tượng dễ mắc cúm do sức đề kháng kém. Bệnh có thể gây suy hô hấp do viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến t.ử v.ong…
Trẻ tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân cúm mùa hoặc sống tại khu vực có bệnh cúm lưu hành có nguy cơ mắc bệnh cao. Các triệu chứng bệnh thường xuất hiện sau 1- 4 ngày (trung bình 2 ngày) sau khi cơ thể tiếp xúc với virus cúm (thời gian ủ bệnh).
Các triệu chứng ban đầu điển hình có thể là sốt, nhức đầu, chóng mặt, đau nhức cơ bắp, ăn không ngon, mệt mỏi, có thế xuất hiện triệu chứng tiêu chảy…
Trẻ bị cúm thông thường chỉ cần hạ sốt tích cực theo hướng dẫn của bác sĩ, bù đủ nước và điện giải bằng dung dịch oresol, dinh dưỡng đầy đủ và nghỉ ngơi. Các triệu chứng bệnh có thể thuyên giảm trong vòng 5 – 7 ngày, tuy nhiên ho và tình trạng mệt mỏi vẫn kéo dài hơn trong vòng một hoặc hai tuần.
Cần theo dõi sát những dấu hiệu như sốt cao liên tục không hạ, khó thở, bú kém hoặc bỏ bú, nôn nhiều, co giật hoặc lơ mơ… Những trường hợp này cần đưa trẻ đến khám tại bệnh viện ngay để tránh các biến chứng nặng của bệnh như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não hoặc suy các tạng.
Khi trẻ mắc cúm mùa, cần hạ sốt, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát. Chườm ấm ở vùng trán, nách, bẹn. Cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ, mỗi 4- 6h uống nhắc lại 1 lần nếu trẻ có sốt trên 38,5 độ C.
Hàng ngày, nhỏ dung dịch nước muối sinh lý Natriclorid 9 vào mắt, mũi cho trẻ, súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng đối với trẻ lớn. Thường xuyên vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng với nước sạch (vệ sinh cả bàn tay người chăm sóc và cả cho trẻ), tránh tối đa việc đưa tay lên mắt, mũi, miệng. Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt như cháo, sữa, hoa quả và uống nhiều nước.
Để chủ động phòng bệnh cúm mùa, người dân cần đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng với nước sạch; vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối; tránh tập trung nơi đông người khi có dịch xảy ra. Ăn uống đủ chất để nâng cao thể trạng. Giữ ấm cơ thể (khi trời lạnh), ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng.
Tiêm vaccine cúm mùa cho trẻ là biện pháp dự phòng hiệu quả nhất, tăng cường miễn dịch phòng, chống cúm. Trẻ từ 6 tháng trở lên có thể tiêm vaccine phòng cúm mùa mũi đầu tiên, mũi thứ 2 cách mũi thứ nhất ít nhất 1 tháng. Sau đó, tiêm nhắc lại 1 mũi định kỳ hàng năm do chủng cúm mùa thay đổi theo từng năm.
Hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết. Cách ly người bệnh ở phòng riêng… Cần tăng cường giám sát phát hiện trường hợp mắc cúm mùa tại cộng đồng và cơ sở khám, chữa bệnh. Đặc biệt, tại khu vực nguy cơ cao (cơ sở nuôi dưỡng trẻ, trung tâm bảo trợ xã hội, khu thuê trọ,…) để kịp thời phát hiện, xử lý sớm khu vực có nhiều bệnh nhân, hạn chế tập trung thấp nhất số ca mắc bệnh và t.ử v.ong.
Bên cạnh đó, có thể điều trị dự phòng bằng thuốc kháng virus Oseltamivir (Tamiflu) cho những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc cúm biến chứng có tiếp xúc với người bệnh được chẩn đoán xác định cúm theo chỉ định của bác sĩ. Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời.
