Tôi đi tiêm phòng Covid-19 vào buổi sáng. Đến chiều do có việc nên phải test nhanh SARS-CoV-2 thì cho kết quả dương tính. Xin hỏi bác sĩ, việc tiêm vắc xin khi đang mắc Covid-19 thì có sao không?
Tiêm vắc xin Covid-19. Ảnh ĐỘC LẬP
Vắc xin có hỗ trợ việc điều trị bệnh không? Sau khi khỏi bệnh bao lâu thì nên tiêm vắc xin (T.T.Tùng , 30 t.uổi, ngụ TP.HCM)
TS-BS Hồ Đặng Trung Nghĩa (ảnh) , Trưởng bộ môn Nhiễm, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch; Trưởng khoa nhiễm Việt – Anh, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM:
Hiện tại trên thế giới không có thông tin ghi nhận về ảnh hưởng của việc tiêm vắc xin trong lúc đang nhiễm SARS-CoV-2 lên diễn tiến bệnh Covid-19. Tuy nhiên, khi đi tiêm phòng, người nhiễm bệnh nếu không tuân thủ giãn cách, không đeo khẩu trang thì có khả năng làm lây lan dịch bệnh tại điểm tiêm chủng. Sốt, đau nhức do vắc xin thường hết trong vòng 48 giờ sau tiêm. Nếu triệu chứng kéo dài hơn, kèm ho, mất mùi, đau họng thì cần làm xét nghiệm chẩn đoán Covid-19.
Vắc xin Covid-19 cần thời gian từ 2 – 4 tuần để tạo kháng thể bảo vệ. Do đó, việc tiêm vắc xin trong lúc đang nhiễm SARS-CoV-2 sẽ không hỗ trợ cho việc điều trị bệnh.
Theo “Hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19″ của Bộ Y tế ngày 10.8, người có t.iền sử rõ ràng đã mắc Covid-19 trong vòng 6 tháng là một trong 3 nhóm cần trì hoãn tiêm chủng, bên cạnh người đang mắc bệnh cấp tính và phụ nữ mang thai dưới 13 tuần. Sau khi khỏi bệnh Covid-19 được đủ 6 tháng, người bệnh mới cần tiêm vắc xin phòng Covid-19.
Háo hức chờ “thẻ xanh Covid-19″ ngày đi tiêm mũi 2 vắc xin Vero Cell
Theo TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), sau khi khỏi bệnh, người từng mắc Covid-19 đã có kháng thể chống lại bệnh. Lượng kháng thể này có thể bảo vệ người bệnh không nhiễm lại nữa. Sau 6 tháng, lượng kháng thể này sẽ giảm đáng kể và có thể bị nhiễm lại, nên cần chích ngừa phòng nhiễm lại.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong bối cảnh nguồn cung vắc xin Covid-19 còn hạn chế, những người nhiễm SARS-CoV-2 đã được khẳng định bằng xét nghiệm PCR trong 6 tháng trước đó có thể trì hoãn tiêm vắc xin cho tới gần cuối thời kỳ này. Trong các khu vực có biến thể vi rút đáng lo ngại đang lưu hành, có thể tiêm chủng sớm hơn sau khi bị nhiễm. Trong vòng 6 tháng sau nhiễm bệnh tự nhiên, các dữ liệu hiện tại cho thấy tái nhiễm bệnh có triệu chứng rất ít gặp.
Các chuyên gia của WHO cho rằng cơ chế bảo vệ mà mỗi người có được sau khi khỏi bệnh Covid-19 là khác nhau. Vì vậy, người từng mắc Covid-19 cũng nên tiêm vắc xin khi được cung cấp.
Tự test nhanh thế nào để kết quả chính xác?
Các chuyên gia cho rằng người dân trước khi tự test nhanh cần được tập huấn kỹ cách lấy mẫu, thực hiện thao tác đúng hướng dẫn trên bộ test, quẹt que đủ độ sâu, thời gian quẹt đảm bảo 5-10 giây.
Tại cuộc họp với Sở chỉ huy phòng chống Covid-19 Hà Nội sáng 4/8, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng Hà Nội cần triển khai ngay việc hướng dẫn người dân tự lấy mẫu xét nghiệm nhanh để lực lượng y tế chi viện cho các khu phong tỏa, cách ly, điều trị, tiếp nhận F0.
Chia sẻ với VnExpress trong buổi phỏng vấn trực tuyến tối 4/8, bác sĩ Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, TP HCM, cho biết kỹ thuật lấy mẫu test nhanh thế nào cho chuẩn xác, các hãng sản xuất đều có hướng dẫn cụ thể ghi trên bộ kit test. Người dùng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và thực hiện đúng theo như vậy sẽ đem lại kết quả tối ưu.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, cố vấn chuyên môn Khoa Nhiễm Khuẩn – thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, cho biết bộ kit test gồm que lấy mẫu, dụng cụ đựng, mẫu dịch thử.
Trên que lấy mẫu, bạn sẽ thấy có một khấc màu đỏ. Đưa que lấy mẫu vào mũi đủ sâu tức là bạn cần đưa qua khấc này. Bạn ngửa cổ ra, đưa que vào mũi một cách từ từ, khi đụng đến vùng tỵ hầu thì xoay nhẹ một lúc, rồi kéo ra một cách nhẹ nhàng, vậy là xong. Cho que lấy mẫu vào dụng cụ theo hướng dẫn, sau đó nhỏ giọt mẫu dịch mũi vào bộ kit test nhanh, kết quả hiện “hai vạch”, tức là dấu hiệu dương tính.
Nếu test nhanh âm tính, có 4 khả năng. Thứ nhất là bạn không mắc Covid-19, thứ hai là cơ thể đang ủ bệnh. Thứ ba là có thể bạn mới mắc bệnh nên tải lượng virus còn thấp, test nhanh không tìm thấy. Thứ 4 là bạn đã bị mắc bệnh trước đó nhưng không biết, hiện cơ thể sắp hết virus nên tải lượng virus thấp, test nhanh không tìm thấy.
“Vì vậy, khi test nhanh âm tính vẫn chưa chắc mình an toàn, ba ngày sau cần làm lại. Nếu 15 ngày sau vẫn cho kết quả âm tính thì tương đối an toàn, bạn cần thực hiện tốt biện pháp 5K để phòng tránh Covid-19”, bác sĩ Khanh khuyến cáo.
Bác sĩ Tiến nhắc nhở điều quan trọng nhất cần lưu ý là khi dùng que lấy dịch bệnh phẩm, que phải đưa đủ sâu, vùng đầu của que đụng vào tỵ hầu và quẹt đủ 10 giây. Nếu chỉ quẹt khoảng 2-3 giây thì có thể kết quả sẽ ra sai.
Trong gia đình nếu người già không tự lấy được mẫu thì người khác có thể hỗ trợ. Người lấy mẫu cần đeo khẩu trang N95 là tốt nhất, đeo kính chống giọt b.ắn, đeo găng tay, rửa tay khử khuẩn trước và sau khi thực hiện lấy mẫu.
Các bác sĩ khuyến cáo test nhanh dương tính thì không chắc chắn đã mắc Covid-19 , cần bình tĩnh xử trí phù hợp. Với một người có tiếp xúc dịch tễ hoặc có triệu chứng, kết quả test nhanh dương tính nCoV thì khả năng xét nghiệm bằng kỹ thuật RT-PCR sẽ dương tính. Tuy nhiên, có những trường hợp test nhanh dương nhưng PCR âm tính. Vậy nên, về nguyên tắc, người dân test nhanh tại nhà, khi có kết quả cần tham khảo thêm ý kiến chuyên gia y tế để có hướng giải quyết thích hợp.
Trong thời gian đó, bạn nên tự cách ly tại nhà, cách ly thành viên còn lại, thường xuyên theo dõi dấu hiệu bản thân như sốt, cần có cặp nhiệt độ đo từ 2- 3 lần để xem mình có sốt không, kẹp ở nách nếu 38,5 độ là sốt. Trường hợp bạn triệu chứng thông thường như sốt, ho, mất khứu giác, vị giác, mệt mỏi… cần nhanh chóng thông báo đến nhân viên y tế theo quy trình và cần có hệ thống y tế phường xã, quận huyện tuyến tỉnh thành phố để hỗ trợ có tổ chức, đ.ánh giá, không để dịch lây lan ra cộng đồng.
Một chuyên gia Bộ Y tế cho biết, trong trường hợp khi Hà Nội có kế hoạch triển khai cho người dân tự lấy mẫu xét nghiệm nhanh, Cục Y tế dự phòng cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để người dân thực hiện .
Lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) Hà Nội cũng cho rằng người dân tự xét nghiệm nhanh cần phải được hướng dẫn cụ thể, tập huấn kỹ càng, đầy đủ, để việc lấy mẫu hiệu quả. Các chuyên gia đ.ánh giá, nếu người dân tự test kết quả âm tính sẽ dẫn đến mất cảnh giác, đi nhiều nơi, tiếp xúc nhiều người. Trong khi thực tế kết quả đó có thể là dương tính, nguy cơ phát tán và lây lan dịch bệnh ra cộng đồng.
Test nhanh kháng nguyên tại cộng đồng. Ảnh: Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP HCM.
Việc thí điểm cho người dân tự test nhanh Covid-19 đã từng được áp dụng ở Bắc Giang, sau đó là TP HCM, nhằm ứng phó tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp. Cuối tháng 5, Bắc Giang là địa phương đầu tiên cả nước thí điểm hướng dẫn người dân trong khu cách ly tập trung tự lấy mẫu test nhanh cho nhau, nhằm giải quyết bài toán do thiếu hụt về nhân lực y tế. Giáo sư Lê Thị Quỳnh Mai ngày 27/5, chia sẻ phương thức test nhanh nếu thực hiện chuẩn, đầy đủ các bước theo hướng dẫn, kết quả có độ chính xác 70-75% chỉ sau 15 phút kể từ thời điểm lấy mẫu.
Tại TP HCM, ngày 20/7, khoảng 100 người dân chung cư phường Thảo Điền, TP Thủ Đức, tự lấy mẫu thực hiện test nhanh nCoV. Nếu hiệu quả, cách làm này sẽ triển khai rộng rãi trên toàn TP Thủ Đức. Người dân sẽ được nhân viên y tế cung cấp kit test nhanh tự thực hiện tại nhà.
Test nhanh kháng nguyên là xét nghiệm chẩn đoán nhanh phát hiện sự hiện diện kháng nguyên virus Covid-19 có trong mẫu dịch đường hô hấp. Đây là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, có kết quả chỉ sau 15-30 phút, cho phép nhanh chóng phát hiện người nhiễm bệnh. Những trường hợp có kết quả dương tính được cách ly riêng ngay và xét nghiệm khẳng định bằng RT-PCR.
Test nhanh kháng nguyên có thể sử dụng ở ngoài phòng xét nghiệm, nhưng khả năng chính xác không bằng phương pháp RT-PCR. Ngược lại, RT-PCR độ chính xác rất cao, là kết quả khẳng định, nhưng cần 4 đến 6 giờ mới có kết quả. Phương pháp test nhanh không phải là xét nghiệm khẳng định nhưng góp phần hỗ trợ nhanh trong việc giám sát, phát hiện trường hợp nghi ngờ.
