Ngưng thở khi ngủ là hội chứng ngày càng phổ biến, nếu để lâu dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có nguy cơ gây đột tử.
Ngưng thở khi ngủ khiến bạn ngủ không ngon giấc và thức dậy nhiều lần suốt đêm. (Ảnh: ITN)
Giới chuyên môn định nghĩa ngưng thở khi ngủ là tình trạng hơi thở của bạn ngừng lại và khởi động lại trong khi bạn ngủ, khiến đường thở bị xẹp hoặc bị tắc nghẽn.
Kết quả là bạn ngủ không ngon giấc và thức dậy nhiều lần suốt đêm.
Nguyên nhân của chứng ngưng thở khi ngủ liên quan nhiều đến giải phẫu hoặc cách cấu trúc cơ thể. Một số người có thể gặp vấn đề ở cổ hoặc hàm, tích tụ mỡ làm thu hẹp đường thở hoặc trải qua sự thay đổi trong cách não theo dõi nhịp thở khi họ ngủ.
Bởi vì chứng ngưng thở khi ngủ liên quan nhiều đến cấu trúc xương và giải phẫu nên không phải lúc nào bạn cũng có thể ngăn ngừa được bệnh này. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện thay đổi lối sống để giảm nguy cơ phát triển tình trạng này.
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe thường khuyên bạn nên thay đổi lối sống để giảm nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Một số thói quen trong lối sống này có thể là những thay đổi lớn.
Sẽ không sao nếu ban đầu bạn cảm thấy những thay đổi này quá sức. Hãy nhớ rằng nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn và các chuyên gia khác có thể giúp bạn điều chỉnh từ từ những thay đổi này.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Theo thống kê, khoảng 50% người béo phì mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Béo phì có thể làm tăng lượng mỡ tích tụ ở cổ, điều này làm tăng khả năng đường thở của bạn bị xẹp.
Thực hiện các bước để giảm cân, chẳng hạn như vận động cơ thể nhiều hơn và ăn một chế độ dinh dưỡng phù hợp với bạn có thể giúp giảm béo phì, và do đó giảm nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
Bỏ hút thuốc
Một nghiên cứu phân tích tổng hợp về mối liên hệ giữa hút thuốc và chứng ngưng thở khi ngủ có hai phát hiện chính. Thứ nhất, những người nghiện t.huốc l.á nặng có nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ cao hơn. Thứ hai, những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ nghiêm trọng có nhiều khả năng hút thuốc hơn.
Các nhà nghiên cứu không biết đầy đủ lý do tại sao hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm chứng ngưng thở khi ngủ. Một số lý thuyết cho rằng những người hút thuốc thường gặp vấn đề lớn hơn với giấc ngủ. Ngoài ra, hút thuốc có thể gây viêm đường hô hấp và thu hẹp đường hô hấp trên, làm trầm trọng thêm tình trạng ngưng thở khi ngủ.
Nhìn chung, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc bỏ hút thuốc có liên quan đến việc cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm nguy cơ ngưng thở khi ngủ, đặc biệt là sau khi các triệu chứng cai nicotin giảm dần.
Giảm lượng rượu uống vào
Tránh uống rượu có thể giúp giảm nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Rượu có tác dụng an thần (hoặc có thể khiến bạn buồn ngủ), điều này l.àm t.ình trạng ngáy của bạn trở nên trầm trọng hơn do bạn ngủ sâu hơn và không thức dậy nhanh nếu nồng độ oxy giảm. Rượu cũng có thể khiến lưỡi thư giãn dễ dàng hơn, từ đó gây ra ngáy.
Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu xem có ngưỡng uống rượu nào có thể làm trầm trọng thêm chứng ngưng thở khi ngủ hay không.
Điều chỉnh tư thế ngủ
Ngủ nghiêng hoặc nằm sấp cũng có thể giúp giảm nguy cơ ngưng thở khi ngủ. (Ảnh: ITN)
Ngủ nghiêng hoặc nằm sấp cũng có thể giúp giảm nguy cơ ngưng thở khi ngủ. Các nhà nghiên cứu ước tính rằng 56% đến 75% số người mắc chứng ngưng thở khi ngủ do nằm ngửa. Vị trí này làm tăng nguy cơ đường thở của bạn bị thu hẹp. Vì vậy các chuyên gia khuyên bạn nên ngủ nằm sấp hoặc nằm nghiêng.
Tập thể dục thường xuyên
Tham gia ba đến năm buổi tập thể dục trong 45 đến 60 phút mỗi tuần có thể làm giảm nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
Các nghiên cứu cho thấy các bài tập aerobic (hoặc tim mạch) giúp tim bạn bơm m.áu và tăng nhịp tim có thể đặc biệt hữu ích. Ví dụ về bài tập aerobic bao gồm đi bộ, đi xe đạp hoặc bơi lội.
Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ ngưng thở khi ngủ bất kể trọng lượng cơ thể hay tỷ lệ mỡ trong cơ thể. Tập thể dục cũng giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ và cải thiện lượng oxy trong khi ngủ.
Tham khảo ý kiến chuyên gia
Nếu bạn có t.iền sử gia đình mắc chứng ngưng thở khi ngủ, có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ hoặc thức dậy với cảm giác không tỉnh táo, bạn có thể đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được kiểm tra chứng ngưng thở khi ngủ.
Mặc dù có một số yếu tố rủi ro bạn không thể thay đổi (ví dụ, t.uổi hoặc giới tính được chỉ định khi sinh), bạn có thể kiểm soát các yếu tố lối sống khác, chẳng hạn như thói quen, cân nặng và tư thế ngủ.
Trước khi bạn thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào về lối sống hoặc y tế, điều quan trọng là phải thảo luận với chuyên gia. Họ có thể đề xuất các kỹ thuật và lựa chọn điều trị khác nhau giúp bạn đạt được mục tiêu sức khỏe của mình một cách an toàn.
Đồng Nai: Kịp thời cứu sống nam thanh niên ngưng tim, ngưng thở
Bệnh viện Hoàn Mỹ Đồng Nai kịp thời cứu sống nam thanh niên ngưng tim, ngưng thở ngoại viện, do biến chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Ngày 9/4, tin từ Bệnh viện Hoàn Mỹ Đồng Nai cho biết, vừa kịp thời cứu sống nam thanh niên ngưng tim, ngưng thở ngoại viện do biến chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Trước đó tối ngày 3/4, Khoa Hồi sức – Cấp cứu tiếp nhận trường hợp anh N.T.P. (19 t.uổi, ngụ phường Thống Nhất, thành phố Biên Hòa) nhập viện cấp cứu trong tình trạng ngưng tim, ngưng thở, trào nhiều bọt hồng qua mũi miệng.
Ngay lập tức ê-kíp trực đã tiến hành hồi sinh tim phổi, ép tim ngoài lồng ngực, khoảng hơn 10 phút thì bệnh nhân có nhịp tim trở lại.
Sau đó bệnh nhân tiếp tục được hồi sức tích cực, thở máy, an thần và chống phù não. Sau một ngày, anh P. bắt đầu tỉnh lại, nhận ra được người thân, sau 2 ngày đã được ngưng thở máy, tri giác hồi phục hoàn toàn, không có di chứng, hiện đã được xuất viện về nhà.
Bệnh nhân P. được cấp cứu tại bện viện
Được biết, chiều cùng ngày vào viện, anh P. có dấu hiệu bị cảm cúm nên đã được người nhà cho uống thuốc cảm mua tại tiệm thuốc tây. Sau khi uống thuốc, anh P. đi ngủ khoảng 30 phút thì người nhà vào gọi dậy và phát hiện anh đã mất tri giác, thở khó, tím tái nên đã lập tức đưa tới bệnh viện cấp cứu.
Theo BS.CKI. Trần Đức Anh (Khoa Hồi sức – Cấp cứu) trực tiếp thực hiện hồi sinh tim phổi cho biết, anh P. ngưng tim ngưng thở do biến chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ, đây là tình huống khá hiếm gặp.
Bệnh nhân còn rất trẻ, tuy nhiên có yếu tố nguy cơ cao là có thể trạng béo phì độ II và bản thân mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ nặng; kết hợp với việc trước đó bệnh nhân có sử dụng thuốc cảm cúm tự mua ở tiệm thuốc tây (có thể trong thuốc có loại thuốc kháng histamin gây tác dụng phụ là buồn ngủ) làm tăng nguy cơ đột tử.
Trường hợp này do người nhà đưa vào viện kịp thời, thời gian ngưng tim trước khi vào viện ngắn; quá trình hồi sinh tim phổi được thực hiện ngay lập tức và đạt hiệu quả cao, đảm bảo tưới m.áu não được duy trì trong thời gian tim chưa đ.ập trở lại nên bệnh nhân hồi phục tốt, không để lại di chứng.
Bệnh nhân P. được bác sĩ thăm khám trước khi xuất viện.
Bác sĩ Đức Anh khuyến cáo, ngưng thở khi ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa t.uổi, nhưng thường gặp nhất là ở t.uổi trung niên, tăng dần theo t.uổi.
Những người có bất thường về cấu trúc đường hô hấp trên, nghiện rượu, sử dụng t.huốc a.n t.hần, chất gây nghiện; trong gia đình có người bị ngưng thở khi ngủ hoặc đang mắc các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, nhược giáp, suy tim, bệnh mạch m.áu não… là những người có nguy cơ cao bị hội chứng này.
Đặc biệt, người thừa cân béo phì có nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ cao gấp 3 lần người bình thường.
Ngưng thở khi ngủ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: nhồi m.áu cơ tim, đái tháo đường, tăng huyết áp, loạn nhịp tim, đột quỵ…
Để tránh các biến chứng, người bệnh nên điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ; kiểm soát cân nặng, tránh để thừa cân, béo phì và không nên tự ý mua thuốc để điều trị bệnh tại nhà mà không qua thăm khám của bác sĩ chuyên khoa, tránh xảy ra những biến chứng đáng tiếc tương tự.
