Các chuyên gia đưa ra số liệu cảnh báo bệnh đái tháo đường (còn gọi là tiểu đường) đang gia tăng và ngày càng trẻ hóa.
Tại hội nghị khoa học Cố đô mở rộng lần thứ 5 về bệnh nội tiết, đái tháo đường và rối loạn chuyển hóa vừa diễn ra tại TP.Huế (Thừa Thiên-Huế) hôm 17.12, các chuyên gia đã đưa ra cảnh báo bệnh đái tháo đường đang gia tăng và ngày càng trẻ hóa, trở thành hiểm họa cho toàn xã hội.
GS-TS Trần Hữu Dàng, Chủ tịch Hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội Nội tiết và đái tháo đường tỉnh Thừa Thiên – Huế, phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh THỪA NGUYÊN
Hội nghị do Hội Nội tiết và đái tháo đường tỉnh Thừa Thiên-Huế phối hợp với Hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam tổ chức, có sự tham gia của trên 300 bác sĩ và nhân viên y tế đến từ Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Trị, Quảng Bình, TP.HCM… và các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên-Huế.
Tại hội nghị, có trên 30 bài báo cáo của các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ trình bày xung quanh chủ đề quản lý toàn diện tình trạng tăng glucose m.áu từ chẩn đoán đến điều trị, trong đó chú trọng đến các biến chứng của bệnh đái tháo đường (bệnh thận đái tháo đường, bệnh thần kinh đái tháo đường, loét bàn chân đái tháo đường, biến chứng tim mạch bệnh nhân đái tháo đường…) cũng như trên một số đối tượng đặc biệt như phụ nữ mang thai…
Một số báo cáo khác đáng chú ý trong lĩnh vực rối loạn chuyển hóa: quản lý tình trạng thừa cân – béo phì; rối loạn chuyển hóa xương, tình trạng đề kháng insulin; tiến bộ trong chẩn đoán và xử trí vô sinh nam, nhìn từ khía cạnh chuyển hóa…
Một số chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực tim mạch, thận học, ngoại khoa…cũng chia sẻ các nghiên cứu phối hợp trong chẩn đoán và điều trị bệnh nhân liên quan đến đái tháo đường.
Nguy cơ “trẻ hóa”
Báo cáo tại hội nghị của Hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam, dẫn số liệu từ Liên đoàn Đái tháo đường quốc tế (IDF), năm 2021 ước tính trên thế giới có 537 triệu người (20 – 79 t.uổi) mắc đái tháo đường, hơn 6,7 triệu người trong độ t.uổi từ 20 – 79 sẽ t.ử v.ong vì các nguyên nhân liên quan đến đái tháo đường.
Ở Việt Nam, theo kết quả điều tra về các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm do Bộ Y tế thực hiện năm 2015, ở nhóm t.uổi từ 18 – 69, tỷ lệ đái tháo đường toàn quốc là 4,1%, t.iền đái tháo đường là 3,6%. Trong đó, tỷ lệ đái tháo đường được chẩn đoán là 31,1%, tỷ lệ đái tháo đường chưa được chẩn đoán là 69,9%. Đáng chú ý, độ t.uổi bệnh nhân ngày càng trẻ hóa.
Năm 2022, số liệu của Bệnh viện Nội tiết T.Ư đưa ra là trên 7% người dân bị mắc đái tháo đường.
T.iền đái tháo đường là một dạng rối loạn về chuyển hóa glucose khiến chỉ số đường huyết tăng cao, tuy nhiên vẫn chưa được coi là bệnh đái tháo đường. Bệnh sẽ phát triển thành bệnh đái tháo đường loại 2, gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không có sự điều chỉnh hợp lý về lối sống và chế độ dinh dưỡng
Bên cạnh đó, tần suất bệnh nội tiết, đái tháo đường và rối loạn chuyển hóa là bệnh không lây nhiễm ngày càng chiếm tỷ lệ cao trong mô hình bệnh tật cũng đang là mối hiểm họa cho toàn xã hội.
Vì sao người bệnh tiểu đường cần theo dõi đường huyết thường xuyên?
Bệnh nhân L.M.H (65 t.uổi, ngụ tại Bình Tân, TP.HCM) được đưa vào Bệnh viện Đại học Y Dược (BVĐHYD TP.HCM) cấp cứu trong tình trạng hôn mê.
Theo thông tin từ người nhà, chị H. mắc bệnh đái tháo đường (tiểu đường) loại 2 và được điều trị từ đầu năm 2021 cho đến nay. Thời gian gần đây, chị H. thường xuyên có các biểu hiện như hồi hộp, khó thở, chân tay run, vã mồ hôi,…
Tại Khoa Nội tiết, BVĐHYD TP.HCM, sau khi đ.ánh giá sức khỏe tổng thể, bác sĩ xác định nguyên nhân hôn mê của chị H. là do hạ đường huyết. Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp điều trị song song phục hồi chức năng, chị H. và người thân đã được hướng dẫn phương pháp tự theo dõi đường huyết tại nhà. Đến nay, tình trạng người bệnh đã được kiểm soát.
Vì sao người bệnh đái tháo đường nên theo dõi đường huyết thường xuyên
Ngày 15.9, ThS-BS Trần Viết Thắng, Phó trưởng Khoa Nội tiết, BVĐHYD TP.HCM, cho biết bệnh đái tháo đường có thể gây ra các biến chứng vô cùng nguy hiểm đối với người bệnh. Bằng cách tự theo dõi và kiểm soát đường huyết ở mức ổn định, người bệnh vừa có thể tránh được biến chứng vừa nâng cao hiệu quả điều trị và phục hồi.
Đầu tiên, theo dõi đường huyết giúp làm giảm các biến chứng do tăng/hạ đường huyết . Theo đó, khi chỉ số phản ánh lượng đường trung bình trong m.áu (HbA1C) giảm được 1% thì tỷ lệ nguy cơ t.ử v.ong do đái tháo đường giảm 21%; nguy cơ biến chứng mạch m.áu nhỏ giảm 37%; nguy cơ nhồi m.áu cơ tim giảm 14%. Song song đó, thói quen này còn giúp người bệnh phát hiện sớm và có cách xử trí phù hợp khi rơi vào tình trạng hạ đường huyết.
Thứ hai, theo dõi đường huyết giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn . Chế độ ăn uống, vận động, thuốc điều trị hoặc căng thẳng có mối quan hệ mật thiết với lượng đường huyết trong m.áu. Bằng cách tự theo dõi, người bệnh có thể xác định được những yếu tố nào làm tăng hoặc giảm lượng đường huyết. Dựa vào đó điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp cũng như lập kế hoạch sinh hoạt khoa học.
Cuối cùng, theo dõi đường huyết giúp tối ưu phương pháp điều trị. Thông qua chỉ số HbA1C, người bệnh có thể đ.ánh giá được mức độ hiệu quả của các phương pháp điều trị đái tháo đường. Đồng thời, chỉ số này cũng giúp các bác sĩ đưa ra những quyết định điều trị thích hợp như điều chỉnh liều thuốc hạ đường huyết và insulin.
ThS-BS Trần Viết Thắng thăm khám cho người bệnh. Ảnh BVCC
Những lưu ý khi theo dõi đường huyết ở người bệnh đái tháo đường
Theo bác sĩ Viết Thắng, muốn kiểm soát đường huyết tốt, người bệnh cần tuân thủ cũng như có sự phối hợp giữa chế độ ăn uống, vận động thể lực và sử dụng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là duy trì thói quen tự theo dõi đường huyết mỗi ngày.
Tần suất đo đường huyết mỗi ngày tùy thuộc vào loại bệnh (loại 1, loại 2, thai kỳ), tình trạng người bệnh, tình trạng mức đường huyết mục tiêu, phác đồ điều trị của bác sĩ hoặc tùy thuộc vào điều kiện của người bệnh mà bác sĩ có thể đề xuất cho người bệnh số lần theo dõi đường huyết thích hợp. Trong trường hợp nhận thấy các triệu chứng hạ đường huyết, bị bệnh, chấn thương hoặc thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện, người bệnh đái tháo đường nên tăng số lần thử đường huyết.
Song song với tần suất, thời điểm đo đường huyết cũng là một phần quan trọng ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả đo. Bác sĩ Thắng cho biết có 4 thời điểm chính bao gồm: Đo đường huyết đói (trước khi ăn sáng, ăn trưa hoặc ăn chiều); Đo đường huyết sau ăn (cách 2 giờ sau khi ăn sáng, ăn trưa hoặc ăn chiều); Trước khi ngủ; Trước hoặc sau khi tập thể dục.
Người bệnh đái tháo đường cần giữ đường huyết ở mức ổn định. Chỉ số HbA1C mục tiêu là 7.0% (có thể thay đổi tùy theo đặc điểm của người bệnh). Trong đó, đường huyết trước ăn dao động từ 4.0 – 7.0 mmol/l và dưới 10 mmol/l thời điểm 2 giờ sau ăn.
