Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng với người bệnh thiểu năng tuần hoàn não trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa biến chứng.
Hãy xây dựng cho mình chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất để bảo vệ sức khỏe não bộ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Thiểu năng tuần hoàn não là trạng thái suy giảm lượng m.áu đến nuôi não do các bệnh mạn tính gây ra như tăng huyết áp, xơ cứng mạch não, các bệnh van tim, rối loạn nhịp tim, suy thận mạn. Bên cạnh đó còn có một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh như nghiện bia rượu, t.huốc l.á, stress, thừa cân, béo phì, ít vận động,…
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não
Thiểu năng tuần hoàn não đề cập đến tình trạng não không nhận đủ lưu lượng m.áu. Thiểu năng tuần hoàn não có thể dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, nhức đầu, các vấn đề về trí nhớ và khó tập trung.
Mặc dù không có chế độ ăn kiêng phù hợp cho tất cả bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não nhưng việc tập trung vào phương pháp tiếp cận cân bằng, lành mạnh có thể cải thiện đáng kể lưu lượng m.áu và sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não nhằm các mục đích:
1.1 Cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho não bộ
Não bộ là cơ quan cần nhiều năng lượng và oxy để hoạt động hiệu quả. Chế độ ăn cân bằng, đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp cung cấp cho não bộ các vitamin, khoáng chất, acid béo thiết yếu,… cần thiết cho hoạt động của tế bào thần kinh, cải thiện lưu thông m.áu lên não.
Theo ThS.BS. Hoàng Khánh Toàn – nguyên Chủ nhiệm Khoa Đông y – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, các chất bổ não có thể phòng, điều trị nhiều chứng bệnh như đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt, rối loạn giấc ngủ (ngủ ít, ngủ không sâu giấc, ngủ mê, mất ngủ), suy giảm trí nhớ, mệt mỏi kéo dài… cũng là các triệu chứng rất thường gặp của hội chứng thiểu năng tuần hoàn não hay thiếu m.áu não.
Chế độ ăn phù hợp cung cấp dưỡng chất cho não, giúp người bệnh thiểu năng tuần hoàn não giảm nhẹ triệu chứng bệnh và phòng ngừa nguy cơ biến chứng. Ảnh minh họa.
1.2 Hỗ trợ kiểm soát các yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ m.áu cao,… có thể được cải thiện thông qua chế độ ăn uống hợp lý.
Chế độ ăn ít muối, ít chất béo bão hòa, cholesterol, nhiều chất xơ tốt cho việc:
Giảm huyết áp.
Kiểm soát lượng đường trong m.áu.
Hạ cholesterol.
Giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ.
1.3 Cải thiện các triệu chứng của bệnh thiểu năng tuần hoàn não
Một số triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não như đau đầu, chóng mặt, mất ngủ,… có thể được cải thiện bằng cách bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất có lợi cho não bộ.
Ví dụ, thực phẩm giàu magie như chuối, hạnh nhân, sô cô la đen giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau đầu.
1.4 Nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh
Chế độ ăn uống lành mạnh giúp người bệnh thiểu năng tuần hoàn não cảm thấy khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Chế độ ăn cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não cần được xây dựng phù hợp với tình trạng sức khỏe, nhu cầu dinh dưỡng của từng người. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất.
2. Các dưỡng chất cần thiết cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não
Để hỗ trợ điều trị, phòng ngừa biến chứng cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não, cần bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu sau:
2.1 Vitamin nhóm B:
Vitamin B1: Tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng, giúp tế bào thần kinh hoạt động hiệu quả.
Vitamin B6: Tham gia vào quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh, hỗ trợ chức năng nhận thức giúp cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Vitamin B12: Giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương, cải thiện chức năng nhận thức.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin nhóm B:
Thịt: Thịt bò, thịt gà, thịt lợn, cá hồi,…
Trứng: Lòng đỏ trứng gà chứa nhiều vitamin B12.
Sữa, các sản phẩm từ sữa: Sữa chua, phô mai,…
Rau xanh: Rau bina, bông cải xanh, măng tây,…
Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám,…
Hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt chia,…
2.2 Vitamin C:
Vitamin C có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương do gốc tự do. Giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh n.hiễm t.rùng.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin C:
Trái cây: Cam, quýt, bưởi, kiwi, dâu tây,…
Rau xanh: Ớt chuông, bông cải xanh,…
2.3 Vitamin E:
Vitamin E cũng có tác dụng chống oxy hóa, đồng thời giúp cải thiện lưu thông m.áu, bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương do thiếu m.áu.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin E:
Hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt hướng dương,…
Dầu thực vật: Dầu oliu, dầu hướng dương,…
Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá ngừ,…
Các dưỡng chất cần thiết hỗ trợ chức năng não cần được cung cấp thường xuyên bằng thực phẩm. Ảnh minh họa.
2.4 Acid béo omega-3:
Acid béo omega-3 DHA và EPA rất quan trọng cho sự phát triển và chức năng của não bộ. Giúp cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ.
Nguồn thực phẩm giàu omega-3:
Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá ngừ,…
Hạt: Hạt chia, hạt lanh,…
Trứng: Lòng đỏ trứng gà giàu omega-3.
2.5 Magie:
Giúp thư giãn mạch m.áu, cải thiện lưu thông m.áu, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ.
Nguồn thực phẩm giàu magie:
Rau xanh: Rau bina, bông cải xanh, đậu bắp,…
Hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt bí ngô,…
Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám,…
Sô cô la đen: Sô cô la đen có hàm lượng magie cao.
2.6 L-arginine:
Kích thích sản xuất nitric oxide, giúp giãn nở mạch m.áu, tăng cường lưu thông m.áu. Cải thiện chức năng nhận thức, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ.
Nguồn thực phẩm giàu L-arginine:
Thịt đỏ: Thịt bò, thịt lợn,…
Cá: Cá hồi, cá ngừ,…
Hạt: Hạnh nhân, óc chó,…
Sữa, các sản phẩm từ sữa: Sữa chua, phô mai,…
Người bệnh thiểu năng tuần hoàn não cần lưu ý, nên bổ sung các dưỡng chất này thông qua chế độ ăn uống lành mạnh với đa dạng, phong phú các loại thực phẩm. Có thể sử dụng thêm thực phẩm chức năng bổ sung một số loại vitamin, khoáng chất theo hướng dẫn của bác sĩ.
3. Lời khuyên về chế độ ăn uống cho người bị thiểu năng tuần hoàn não
Nên ăn đa dạng thực phẩm: Ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau từ các nhóm thực phẩm chính để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.
Hạn chế chất béo: Hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa và cholesterol có hại cho sức khỏe tim mạch. Ưu tiên sử dụng chất béo không bão hòa đơn và đa không bão hòa có lợi cho sức khỏe.
Giảm muối: Hạn chế lượng muối nạp vào cơ thể để kiểm soát huyết áp.
Bổ sung chất xơ: Chất xơ giúp giảm cholesterol, kiểm soát lượng đường trong m.áu, hỗ trợ hệ tiêu hóa.
Uống đủ nước: Nước giúp vận chuyển dưỡng chất đến não bộ và các cơ quan khác trong cơ thể, đồng thời giúp thanh lọc cơ thể.
Các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và chất chống oxy hóa tốt cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não. Ảnh minh họa.
Những thực phẩm người thiểu năng tuần hoàn não nên ăn:
Trái cây, rau quả: Hãy nhắm đến việc ăn nhiều loại trái cây, rau củ nhiều màu sắc trong ngày. Giàu vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa, trái cây và rau quả giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, giúp cải thiện chức năng mạch m.áu.
Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, quinoa, bánh mì nguyên hạt cung cấp năng lượng và chất xơ bền vững, có thể giúp điều chỉnh lượng đường trong m.áu và cholesterol.
Chất béo lành mạnh: Chất béo không bão hòa có trong dầu ô liu, bơ, các loại hạt, cá béo (cá hồi, cá ngừ) có thể cải thiện sức khỏe mạch m.áu và giảm viêm.
Protein nạc: Các nguồn protein nạc như thịt gà, thịt bò nạc, cá, đậu, đậu lăng rất cần thiết cho việc xây dựng, sửa chữa các mô.
Thực phẩm giàu acid béo omega-3: Omega-3 đặc biệt được tìm thấy trong cá béo, có đặc tính chống viêm, cải thiện chức năng nhận thức.
Trứng: Lòng đỏ trứng gà chứa nhiều vitamin B12 tốt cho não bộ.
Sữa, các sản phẩm từ sữa: Sữa chua, phô mai,…
Những thực phẩm người thiểu năng tuần hoàn não nên hạn chế:
Chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa: Những chất béo không lành mạnh này có trong thực phẩm chiên, thịt chế biến sẵn và đồ nướng thương mại có thể góp phần làm tắc nghẽn động mạch và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
Đường bổ sung: Đồ uống có đường, kẹo, bánh ngọt có thể khiến lượng đường trong m.áu tăng đột biến, dẫn đến mệt mỏi, khó tập trung.
Muối: Ăn quá nhiều muối góp phần gây ra tăng huyết áp, gây thêm căng thẳng cho hệ tuần hoàn. Hạn chế lượng muối nạp vào cơ thể để kiểm soát huyết áp.
Carbohydrate tinh chế: Bánh mì trắng, mì ống, ngũ cốc có đường có thể khiến lượng đường trong m.áu tăng đột biến, làm trầm trọng thêm một số triệu chứng thiếu m.áu não.
Rượu bia, bia: Rượu bia làm tăng huyết áp, ảnh hưởng đến lưu thông m.áu.
Thiểu năng tuần hoàn não: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng bệnh
Thiểu năng tuần hoàn não hay còn gọi là rối loạn tuần hoàn não là tình trạng thiếu m.áu cung cấp cho não.
Thiểu năng tuần hoàn não có thể gặp ở nhiều lứa t.uổi, tuy nhiên phổ biến hơn ở người cao t.uổi và những người lao động trí óc. Theo các thống kê mới nhất, bệnh lý đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa.
1.Nguyên nhân của thiểu năng tuần hoàn não
Nguyên nhân gây ra tình trạng thiểu năng tuần hoàn m.áu phổ biến nhất là:
Nguyên nhân chính là tăng huyết áp, vữa xơ động mạch. Ảnh hưởng của bệnh lý xơ vữa động mạch khiến các mao mạch dẫn m.áu bị hẹp lại và làm chậm, tắc quá trình lưu thông m.áu. Đây cũng là nguyên nhân chính gây bệnh, chiếm tới khoảng 60 – 80% ca bệnh.
Nguyên nhân rối loạn tuần hoàn chung: hạ huyết áp, bệnh tim mạch, dị tật bẩm sinh động mạch (gấp khúc), viêm tắc mạch, chấn thương. Mạch m.áu bị dị dạng hoặc viêm tắc động mạch.
Nguyên nhân ngoài động mạch đốt sống: mỏ gai xương, hư xương sụn đốt sống cổ, viêm khớp cột sống cổ, hẹp lỗ mỏm ngang, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ. Ảnh hưởng từ các chấn thương như thoát vị đĩa đệm tại cột sống cổ, thoái hóa đốt sống cổ,… khiến mạch m.áu bị chèn ép và hạn chế quá trình tuần hoàn m.áu lên não bộ.
Ngoài ra, các chèn ép từ bên trong não bộ như u não, u dây thần kinh số 8 hay các bệnh lý thần kinh khác.
Thiểu năng tuần hoàn não hay còn gọi là rối loạn tuần hoàn não là tình trạng thiếu m.áu cung cấp cho não.
Ngoài ra, cuộc sống hiện đại bận rộn khiến cho ngày càng có nhiều người trẻ mắc phải chứng bệnh thiểu năng tuần hoàn não với các yếu tố nguy cơ bao gồm:
Lao động trí óc căng thẳng và những áp lực về kinh tế, gia đình.
Chế độ dinh dưỡng không cân đối, không cung cấp đủ dưỡng chất hoặc sử dụng quá nhiều đồ ăn chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp chứa nhiều đường, chất tạo ngọt, dầu mỡ chiên rán…
Lười vận động khiến cho hệ mạch trì trệ, tuần hoàn lưu thông m.áu kém.
Căng thẳng kéo dài và sang chấn tâm lý nghiêm trọng.
2.Triệu chứng thiểu năng tuần hoàn não
Khi bị thiếu m.áu não nhất thời, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng điển hình sau:
Đau nhức đầu là triệu chứng điển hình cũng như xuất hiện sớm nhất của bệnh lý. Các cơn đau đầu thường có tính lan tỏa, đau co thắt hoặc tập trung ở vùng trán, gáy. Cảm giác đau đầu nhiều hơn khi phải suy nghĩ.
Chóng mặt đột ngột, gây khó khăn trong di chuyển, đi lại.
Người bệnh dễ bị hoa mắt, tối sầm mặt mày khi phải thay đổi tư thế đột ngột hoặc vận động mạnh.
Suy giảm trí nhớ, giảm nhận thức, dễ bị rối loạn cảm xúc hơn bình thường,…
Mất ngủ, khó ngủ kéo dài.
Người bệnh xuất hiện các cảm giác không thật như thường xuyên nghe thấy tiếng các tiếng ù bên tai.
Cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
Mất khả năng tập trung trong trong quá trình học tập, làm việc…
3.Thiểu năng tuần hoàn não có lây không?
Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng m.áu cung cấp tới não bị thiếu hụt khiến tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên giảm khả năng chi phối hoạt động ở các cơ quan khác. Thiểu năng tuần hoàn não không phải bệnh lây nhiễm nên không thể lây.
4. Phòng bệnh thiểu năng tuần hoàn não
Để phòng bệnh thiểu năng tuần hoàn não cần thực hiện chế độ lao động, làm việc và nghỉ ngơi thư giãn hợp lý.
Nên có thời gian nghỉ ngơi tối thiểu là 10 phút khi thực hiện các công việc về trí óc liên tục trong 2 giờ đồng hồ.
Luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, hạn chế tình trạng thừa cân, béo phì. Tùy theo thể trạng sức khỏe mà bạn có thể lựa chọn cho mình các bài tập, môn thể thao phù hợp.
Hạn chế tình trạng căng thẳng, stress kéo dài. Thay vào đó, hãy cố gắng để cơ thể được thư giãn ở mức tốt nhất.
Không sử dụng điện thoại, máy tính, tivi liên tục trong thời gian dài.
Tạo thói quen ăn uống khoa học, ăn nhiều rau củ, trái cây, chất xơ, hạn chế chất đạm, chất béo. Hạn chế ăn đồ chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa các chất bảo quản.
Sử dụng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, giảm hàm lượng cholesterol.
Các thực phẩm giúp tăng lưu lượng m.áu lên não mà người bệnh nên sử dụng có thể kể đến như cá béo, rau xanh (súp lơ, rau cải bina,…), hải sản, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, hoa quả mọng nước (cam, quýt, bưởi, dâu tây, việt quất), thịt đỏ ( thịt cừu, thịt bò,…).
Thiếu m.áu não có triệu chứng là khá giống với các chứng mệt mỏi đơn thuần, do đó, đôi khi người bệnh thường chủ quan và không thực hiện các kiểm tra sức khỏe. Vì vậy, người bệnh nên thực hiện các chẩn đoán – kiểm tra ngay khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường của bệnh lý. Đồng thời, nên ưu tiên thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh kịp thời và có phương pháp điều trị hợp lý.
5. Điều trị thiểu năng tuần hoàn não
Thực phẩm giúp tăng lưu lượng m.áu lên não có thể kể đến như cá béo, rau xanh.
Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị thiểu năng tuần hoàn não cho hiệu quả khác nhau tùy vào từng trường hợp bệnh. Bác sĩ cần chẩn đoán xác định nguyên nhân và mức độ thiểu năng tuần hoàn não để có chỉ định điều trị thích hợp.
Phương pháp điều trị bệnh chủ yếu dựa trên nguyên nhân, cụ thể như sau:
Nếu thiểu năng tuần hoàn não do hẹp động mạch, bác sĩ thường chỉ định thuốc giãn mạch, giảm nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch và cục m.áu đông,…
Nếu thiểu năng tuần hoàn não do hẹp động mạch nghiêm trọng, có cục m.áu đông gây tắc nghẽn hoặc dị dạng mạch m.áu, tổn thương mạch m.áu,… bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật sớm để giải quyết.
Thuốc tăng lưu thông m.áu: Giúp cải thiện tình trạng thiếu m.áu lên não, giảm tuần hoàn m.áu não.
Nếu xuất hiện các dấu hiệu thiểu năng tuần hoàn não như buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, kém tập trung,… thì nên sớm đến bệnh viện kiểm tra và chẩn đoán. Bệnh thiểu năng tuần hoàn não phát hiện muộn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho não bộ cũng như tính mạng người bệnh, không nên chủ quan tự mua thuốc điều trị.
