Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), 90% ca t.ử v.ong do ung thư phổi ở Mỹ là do các sản phẩm t.huốc l.á.
Ảnh minh họa – Getty Images
Trong bản hướng dẫn mới nhất, cơ quan y tế công cộng quốc gia Mỹ còn cảnh báo những người hút t.huốc l.á có nguy cơ t.ử v.ong vì ung thư phổi cao gấp 15 – 30 lần so với những người không hút thuốc.
Hơn nữa, phát hiện này có thể giúp giải thích tại sao một số người không bao giờ hút thuốc lại phát triển khối u trong cơ thể.
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Genetics đã chỉ ra rằng gien di truyền chính là yếu tố quan trọng đứng đằng sau hiện tượng này.
Ở Mỹ, hút t.huốc l.á là yếu nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư phổi, chiếm khoảng 90% các ca t.ử v.ong do ung thư phổi. CDC giải thích trong khói thuốc lá có đến hơn 7.000 chất hóa học độc hại nên chỉ cần hút một vài điếu thuốc mỗi ngày cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi.
Tuy nhiên, nghiên cứu có tên “Phân tích tế bào đơn về các đột biến soma trong tế bào biểu mô phế quản ở người liên quan đến lão hóa và hút thuốc” của nhóm chuyên gia tại trường Cao đẳng Y dược Albert Einstein Mỹ lại phát hiện rằng mặc dù khói thuốc có thể gây ra đột biến tế bào trong phổi, song nó có phát triển thành khối u hay không còn phụ thuộc vào khả năng sửa chữa hoặc giảm nhẹ tổn thương về DNA của mỗi cá nhân.
Nghiên cứu trên đã sử dụng hồ sơ về gien của 14 người không bao giờ hút thuốc và 19 người hút thuốc nhẹ, vừa và nặng. Nhóm chuyên gia thu thập tế bào phổi của những người tham gia từ 11 – 86 t.uổi và giải trình tự từng cá nhân để xác định đột biến trong bộ gien của họ.
Kết quả là các tế bào lót phổi của những người hút thuốc lâu năm nhưng không bị ung thư phổi dường như ít có khả năng đột biến theo thời gian hơn.
“Những tế bào phổi này tồn tại trong nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ và do đó có thể tích lũy các đột biến theo cả t.uổi tác và mức độ hút thuốc. Trong tất cả các loại tế bào của phổi, chúng là một trong những loại tế bào có khả năng trở thành ung thư cao nhất”, nhà dịch tễ học Simon Spivack tại Cao đẳng Y dược Albert Einstein giải thích.
Theo đó, các gien sửa chữa DNA dường như hoạt động tích cực hơn ở một số cá nhân, bảo vệ họ chống lại bệnh ung thư ngay cả khi họ thường xuyên hút thuốc.
Các tác giả của nghiên cứu khẳng định những phát hiện này đã chứng minh một cách rõ ràng rằng các đột biến trong phổi của con người tăng lên theo t.uổi tự nhiên. Tuy nhiên, những người nghiện hút thuốc nặng nhất lại không chịu “gánh nặng đột biến” cao nhất. Mặc dù họ hút thuốc nhiều nhưng cơ thể lại ngăn chặn được sự tích tụ đột biến thêm nhờ có các hệ thống sửa chữa tổn thương DNA hoặc khử độc tố khói t.huốc l.á hiệu quả.
Hơn nữa, những phát hiện đó có thể giúp giải thích tại sao một số người không bao giờ hút thuốc vẫn phát triển các khối u.
Các nhà khoa học cho biết thêm nguy cơ ung thư cũng có thể bắt nguồn từ các yếu tố môi trường như chế độ ăn uống, vì các chất dinh dưỡng trong cơ thể có thể tác động đến sự phát triển của khối u.
Dù vậy, chính xác điều gì đã khiến cơ thể của một số cá nhân lại có khả năng sửa chữa DNA vượt trội vẫn là một câu hỏi mở.
Nhà di truyền học Jan Vijg thuộc Khoa Di truyền, Cao đẳng Y Albert Einstein, kết luận: “Hiện chúng tôi mong muốn phát triển các xét nghiệm mới có thể đo lường khả năng sửa chữa DNA của một người nào đó để tìm ra phương pháp đ.ánh giá nguy cơ ung thư phổi của một người”.
Khó thở, đau vai và tay – dấu hiệu sớm của bệnh ung thư phổi
Những dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh ung thư phổi mà bạn cần biết.
Ung thư phổi ngày càng có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, chẩn đoán bệnh sớm có thể giúp giảm bớt nguy cơ t.ử v.ong và phòng tránh các tế bào ung thư lây lan sang các bộ phận khác trong cơ thể.
Ho nhiều
Nếu ho kéo dài trong 2-3 tuần mà không do bất kỳ bệnh liên quan đến virus hoặc vi khuẩn thì đó là dấu hiệu cho thấy bạn nên đi khám bác sĩ. Ho dai dẳng dẫn đến khàn giọng, tình trạng khàn giọng kéo dài vài tuần không khỏi có thể là do vấn đề ở phổi gây ra, ví dụ như viêm phổi, nhiễm khuẩn phổi. Tình trạng viêm ở phổi nặng hơn sẽ dẫn đến ung thư phổi nếu không được điều trị kịp thời.
Một số bệnh nhân sẽ ho ra m.áu nếu khối u gần với phế quản. Vậy nên nếu bạn ho ra m.áu hay có lượng nhỏ đờm màu nâu đỏ mà không giải thích được thì hãy đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
Đau tay, vai và các ngón tay là một trong nhiều dấu hiệu sớm của bệnh ung thư phổi (Ảnh minh họa: Bệnh viện K)
Khó thở
Cảm giác khó thở là một dấu hiệu sớm của ung thư phổi, mặc dù khó thở thường xuất hiện ở các giai đoạn sau của bệnh, khi khối u cản trở đường thở. Nếu bạn đột nhiên thấy khó thở sau khi leo cầu thang trong khi trước đây chưa từng bị như vậy thì nên đi khám bác sĩ.
Đau tay, vai và các ngón tay
Khi bướu ở tại đỉnh phổi, hiện tượng xâm lấn thành ngực và thần kinh gây đau ở vai, tay. Nhóm triệu chứng này được gọi là hội chứng Pancoast. Ngoài ra, thời điểm ung thư ở đỉnh phổi đã xâm lấn hệ thần kinh giao cảm cũng sẽ gây ra một số triệu chứng như sụp mi, đồng tử co lại hay lõm mắt.
Thay đổi tâm trạng bất thường
Khi cảm thấy bản thân dễ dàng thay đổi tâm trạng nhanh chóng, hay giận dữ, khó chịu, mệt mỏi và thậm chí trầm cảm… thì rất có thể bạn đang nguy cơ bị ung thư phổi hoặc bệnh ung thư nào đó. Vì bệnh ung thư có thể làm rối loạn nội tiết, kích thích các dây thần kinh kiểm soát cảm xúc.
Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân
Sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân hay không liên quan đến việc cắt giảm calo hoặc tập thể dục… thì rất có thể do bệnh tật gây ra, kể cả ung thư. Nếu bạn cảm thấy ăn không ngon miệng thì càng dễ kết luận nguyên nhân là đang có một khối u bên trong cơ thể, không ngoại trừ khối u ở phổi dẫn đến ung thư phổi. Khối u sẽ làm tăng đột ngột sự trao đổi chất trong cơ thể và gây tình trạng sụt cân nhanh chóng.
Bất thường ở các mô vú
Dấu hiệu này thường gặp ở nam giới nhiều hơn, đó là tình trạng vùng ngực to lên bất thường do các tế bào bệnh ung thư kích thích sự tiết nội tiết tố một cách bất thường. Tuy nhiên, nữ giới cũng không nên bỏ qua điều này vì rất có thể đó là do các tế bào ung thư phổi hoặc ung thơ ở các bộ phận khác gây ra.
Thường xuyên bị nhiễm khuẩn
Ung thư phổi có thể gây ra tình trạng n.hiễm t.rùng ảnh hưởng đến hô hấp, dẫn đến các bệnh như viêm phế quản hoặc các bệnh n.hiễm t.rùng mãn tính khác. Nếu bạn bị nhiễm trung phổi mãn tính, bạn nên dành thời gian đi chụp x-quang phổi để biết mình có nguy cơ bị ung thư phổi hay không.
