Ngày 16/10, Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng tổ chức họp báo với chủ đề nghiện m.a t.úy tổng hợp có thể dự phòng và điều trị.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong gần 223.000 người nghiện m.a t.úy có hồ sơ quản lý ở Việt Nam, trong đó số người nghiện m.a t.úy tổng hợp đang gia tăng nhanh.
Theo các chuyên gia y tế, có đến 48-58% người dùng m.a t.úy tổng hợp có triệu chứng trầm cảm, lo âu.
Ở 21 địa phương có khảo sát, tỉ lệ này lên tới trên 46%, đặc biệt một số địa phương như Trà Vinh, Đà Nẵng, Quảng Trị… trên 80% người dùng m.a t.úy là m.a t.úy tổng hợp (ATS).
Tại họp báo, GS.TS. Nicole Lee, Giám đốc Trung tâm điều trị nghiện rượu và m.a t.úy 360Edge của Úc, ở mức độ sử dụng thấp, ATS đem lại cảm giác tự tin, hưng phấn và dồi dào năng lượng. Người dùng sẽ có nhu cầu t.ình d.ục cao hơn, do đó, họ dễ có các hành vi t.ình d.ục nguy cơ cao.
Ở mức độ sử dụng thường xuyên và liều lượng cao, người sử dụng sẽ gặp phải vấn đề như lo âu, kích động, tim đ.ập nhanh, nghiến răng và một số rối loạn tâm lý khác. Sốc m.a t.úy đá gây ra nhồi m.áu cơ tim, co giật và đột quỵ.
M.a t.úy tổng hợp gây nhiễu loạn các chức năng của não bộ, vì thế dẫn đến những tác hại lâu dài đối với sức khỏe tâm trí bao gồm lo âu, trầm cảm, suy giảm trí nhớ và khả năng đưa ra quyết định một cách tỉnh táo. Tình trạng sử dụng ATS kéo dài có thể dẫn tới tăng độ dung nạp và phụ thuộc.
Vể dự phòng và điều trị cho người nghiện m.a t.úy tổng hợp, theo GS.TS. Nicole Lee, dù ATS gây nhiễu loạn các chức năng của não bộ. Tuy nhiên, những vấn đề này mang tính chất tạm thời và các chức năng của não bộ dần có thể phục hồi sau khi ngưng sử dụng m.a t.úy. Đối với những người đã sử dụng trong một khoảng thời gian dài, quá trình hồi phục có thể mất đến 12-18 tháng và thậm chí hơn.
“Chúng ta cần thay đổi quan điểm và phương pháp điều trị và cách cung cấp dịch vụ cho phù hợp để có thể ứng phó với những tác dụng khác nhau của ATS. Với mỗi USD đầu tư vào điều trị, cộng đồng có thể tiết kiệm được 7 USD cho các chi phí khác mà đáng ra phải dùng để khắc phục hậu quả do việc sử dụng ATS gây ra”, TS. Nicole Lee chia sẻ.
Cũng theo TS, Nicole Lee, kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy chưa có một giải pháp can thiệp nào thật sự hữu hiệu với người lạm dụng ATS mà cần một giải pháp tổng thể bao gồm các can thiệp về tâm lý xã hội cũng như các liệu pháp điều trị giúp giảm các tác động không mong muốn với cả người sử dụng ATS cũng như với cộng đồng.
Điều trị cho người sử dụng ATS phức tạp hơn so với điều trị cho người sử dụng h.eroin do thời gian cắt cơn phục hồi dài hơn.
Tại Úc, người sử dụng sẽ thực hiện cắt cơn trong 10-14 ngày dưới sự hỗ trợ của nhân viên y tế, sau đó sau đó hàng loạt các can thiệp về tâm lý và xã hội được cung cấp cho bệnh nhân bao gồm tư vấn cá nhân, trị liệu theo nhóm và hỗ trợ về nhà ở cũng như đào tạo nghề.
Còn theo bác sỹ Huỳnh Thanh Hiển, Trưởng khoa T3 Bệnh viện Tâm thần TPHCM, người sử dụng ATS phần lớn sẽ sử dụng giảm dần sau một thời gian, có nhiều người ngừng sử dụng.
Nhóm người sử dụng nhưng chưa lệ thuộc sẽ chưa có các rối loạn tâm thần, tuy nhiên, cần thiết phải có những biện pháp can thiệp sớm để họ không chuyển sang giai đoạn sử dụng thường xuyên và lệ thuộc. Điều này giúp giảm tác hại của việc sử dụng, phòng tránh trường hợp sử dụng quá liều, ngáo đá và sốc thuốc.
Tuy nhiên, theo bác sỹ Hiển, hiện nay do kỳ thì xã hội và quan điểm tiêu cực về người sử dụng m.a t.úy tổng hợp nên phải mất trung bình từ 5-6 năm, thậm chí lâu hơn, khi tình trạng đã trở nên nghiêm trọng thì họ mới tìm đến hỗ trợ và điều trị.
Trước vấn nạn m.a t.úy tổng hợp hoành hành, tháng 3/2019, Bộ Y tế đã xây dựng phác đồ điều trị cho người nghiện/lệ thuộc m.a t.úy tổng hợp, phác đồ do nhiều chuyên gia về sức khỏe tâm thần, m.a t.úy, phòng chống HIV… xây dựng.
Với phác đồ này, các bác sĩ sẽ can thiệp tâm lý và hành vi, tư vấn, tăng cường động lực để hỗ trợ người lệ thuộc m.a t.úy tổng hợp cai nghiện. Khác với m.a t.úy truyền thống có thuốc cắt cơn và hỗ trợ cai nghiện, người nghiện m.a t.úy tổng hợp chủ yếu được điều trị bằng liệu pháp tâm lý, trong đó thầy thuốc, người thân và gia đình người lệ thuộc m.a t.úy có vai trò hỗ trợ rất quan trọng.
Theo các chuyên gia y tế, có đến 48-58% người dùng m.a t.úy tổng hợp có triệu chứng trầm cảm, lo âu, một tỷ lệ khá lớn có các dấu hiệu như sợ không gian rộng, loạn thần (có hoang tưởng bị truy hại, ảo thính). Khi dùng m.a t.úy tổng hợp chung với m.a t.úy truyền thống, tỉ lệ người dùng có ý tưởng t.ự s.át lên tới 2-11%.
D.Ngân
Theo baohaiquan
Rối loạn tâm thần – ‘Sát thủ thầm lặng’ có thể gây những mối nguy nghiêm trọng
Rối loạn tâm lý là căn bệnh do các yếu tố tâm thần như trầm cảm, lo âu hoặc căng thẳng gây ra. Tình trạng một số bệnh về thể chất có thể trở nên tồi tệ hơn bởi các yếu tố tâm thần như lo âu và trầm cảm.
Trạng thái tinh thần của bệnh nhân có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng bệnh thể chất.
Ảnh minh họa: Verywell Mind
Rối loạn tâm thần là gì?
Một bệnh thể chất được cho là do các yếu tố tâm thần gây ra được gọi là rối loạn tâm thần (Psychosomatic). ‘Psyche’ có nghĩa là tâm trí và ‘soma’ có nghĩa là các dấu hiệu và triệu chứng thể chất có thể nhìn thấy được đối với căn bệnh này. Rối loạn tâm thần bao gồm các bệnh hoặc các tình trạng như loét dạ dày, chàm, bệnh vẩy nến, huyết áp cao và bệnh tim. Tùy thuộc vào tính khí và tâm lý của bệnh nhân, các bệnh hoặc tình trạng thể chất này có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tâm thần của một người. Rối loạn tâm thần cũng ảnh hưởng đến hệ hô hấp, hệ tiêu hóa và hệ thống tim mạch.
Nguyên nhân của rối loạn tâm thần
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng hoạt động xung thần kinh từ não đến các bộ phận khác nhau của cơ thể tăng khi bạn đang lo lắng, trầm cảm hoặc căng thẳng mà là một yếu tố góp phần cho các triệu chứng thể chất. Một số yếu tố khác cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến rối loạn tâm thần như di truyền hoặc ảnh hưởng từ môi trường, gia đình, yếu tố sinh học, đặc điểm tính cách, hành vi học tập,…
Các dấu hiệu và triệu chứng rối loạn tâm thần
1. Nhịp tim nhanh
2. Buồn nôn và khó chịu
3. Đau
4. Khô miệng
5. Bạo lực
6. Đổ mồ hôi
7. Đau ngực
8. Ngất xỉu
9. Thở nhanh
10. Mệt mỏi
11. Các vấn đề về đường tiêu hóa
12. Các vấn đề về thần kinh
Các loại rối loạn tâm thần: Rối loạn tâm thần được chia thành 7 loại:
1. Rối loạn somatoform không phân biệt – Một người trải qua một hoặc nhiều triệu chứng nêu trên trong thời gian tối thiểu là sáu tháng được xem là mắc chứng rối loạn rối loạn somatoform không phân biệt.
2. Rối loạn bản thể– Rối loạn này là một loại bệnh tâm thần gây ra một hoặc nhiều triệu chứng cơ thể bao gồm đau hoặc các vấn đề vềtiêu hóa và thần kinh.
3. Rối loạn somatoform không xác định – Khi các triệu chứng từ hai hoặc nhiều loại rối loạn somatoform khác nhau được xác định, nó được gọi là rối loạn somatoform không xác định. Những triệu chứng này khác nhau nhưng tập trung xung quanh các cơn đau.
4. Rối loạn lo âu bệnh tật (Hypochondriasis) – Những người bị rối loạn này tin rằng ngay cả một tình trạng thể chất nhẹ là một căn bệnh nghiêm trọng. Họ nghĩ rằng các triệu chứng nhỏ là dấu hiệu của các vấn đề y tế rất nghiêm trọng, ví dụ, đau đầu là một dấu hiệu của khối u não.
5. Rối loạn chuyển đổi – Các nhà nghiên cứu nói rằng rối loạn này xảy ra để đáp ứng với một chấn thương tình cảm hoặc thể chất. Các dấu hiệu và triệu chứng của loại rối loạn này bao gồm không có khả năng tạo âm thanh, bất tỉnh, sụt mí mắt, các cơn đau đột ngột, các vấn đề về thị lực và mất cảm giác ở một hoặc nhiều bộ phận cơ thể.
6. Rối loạn đau – Trải qua cơn đau ở một hoặc nhiều bộ phận cơ thể trong một thời gian dài do căng thẳng tâm lý. Cơn đau thường nặng và có thể kéo dài vài ngày đến vài năm.
7. Rối loạn đa hình cơ thể – Những người bị loại rối loạn này cảm thấy cơ thể của họ bị khuyết tật. Họ tiếp tục suy nghĩ về sai sót của họ và thường lựa chọn phẫu thuật thẩm mỹ để cải thiện ngoại hình của họ.
Điều trị rối loạn tâm thần
Liệu pháp nhận thức hành vi là lựa chọn đầu tiên trong điều trị rối loạn tâm thần. Liệu pháp này giúp bệnh nhân tìm hiểu những cách mới để đối phó với các vấn đề và giải quyết chúng cũng như giúp đỡ trong bệnh nhân có hiểu biết sâu sắc hơn về tình trạng của họ. Liệu pháp giúp bệnh nhân thiết lập các mục tiêu cuộc sống thực tế và xác định hành vi hoặc suy nghĩ có tác động tiêu cực đến cuộc sống của họ.
Thuốc được dùng để làm giảm bớt một số triệu chứng thể chất bao gồm thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc ức chế tái hấp thu serotonin, thuốc chống loạn thần không điển hình, thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và noradrenaline và thảo dược. Tùy thuộc vào độ t.uổi của bệnh nhân, thời gian, cường độ của bệnh và điều trị, bác sĩ chyên khoa sẽ kê đơn thuốc kết hợp khác nhau.
Yoga là một phương pháp điều trị rối loạn tâm thần khác vì nó được biết là có tác dụng làm dịu cơ thể, làm cho bạn nhận thức được môi trường xung quanh và cho phép bạn chấp nhận bản thân. Tập yoga cũng giúp giảm stress và các điều kiện tâm thần khác nếu được thực hiện hàng ngày.
Theo T.iền phong
