Bữa ăn học đường quan trọng trong khẩu phần ăn thực tế hàng ngày của trẻ. Hiểu được nhu cầu dinh dưỡng của học sinh mầm non, tiểu học sẽ giúp cha mẹ, nhà trường xây dựng bữa ăn học đường hợp lý.
Cân đối thành phần, bảo đảm dinh dưỡng trong bữa ăn học đường rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Ảnh minh hoạ
Tại Hội thảo khoa học “Cải thiện tình trạng dinh dưỡng thông qua bữa ăn học đường của t.rẻ e.m “ năm 2019, các chuyên gia cho rằng một trong các nguyên nhân quan trọng nhất gây suy dinh dưỡng ở t.rẻ e.m học đường (cả thiếu và thừa dinh dưỡng) là do ăn uống không hợp lý. Trẻ ở độ t.uổi 6-11 (tiểu học) không đạt được nhu cầu khuyến nghị về chất đạm, sắt, vitamin A, vitamin B1 và vitamin C. Trẻ mầm non nói chung chỉ đạt 2/3 nhu cầu khuyến nghị.
Cân đối thành phần, bảo đảm dinh dưỡng trong bữa ăn học đường rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ.
Cho trẻ ăn đa dạng các loại thực phẩm
Website suckhoetoandan.vn – Trang thông tin chính thống của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) dẫn thông tin, bữa ăn hàng ngày cho học sinh cần đa dạng và phối hợp nhiều loại thực phẩm (10 – 15 loại thực phẩm) từ 4 nhóm chính: gulucid, protein, lipid, vitamin và khoáng chất.
Ngũ cốc là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể hoạt động. Trong nhóm ngũ cốc thì gạo là lương thực phổ biến được sử dụng nhiều nhất. Ngoài ra, còn các loại ngũ cốc như khoai lang, khoai tây, ngô… để làm đa dạng bữa ăn và các chất dinh dưỡng, tăng cường lợi ích cho sức khỏe.
Năng lượng từ ngũ cốc chỉ nên chiếm 50 – 55% tổng năng lượng khẩu phần, phần còn lại do các chất béo cung cấp chiếm 20 – 25% và chất đạm cung cấp là 13 – 20%.
Cần ăn phối hợp cả thực phẩm giàu đạm động vật từ các loài gia súc, gia cầm, hải sản với đạm thực vật từ các loại đậu, đỗ… và ăn ít nhất 3 bữa cá mỗi tuần.
Các loại cá, tôm, tép và cua là nguồn cung cấp canxi tốt cho cơ thể. Các loại hạt đậu, đỗ cũng là nguồn đạm thực vật tốt, cung cấp một số axít amin thiết yếu mà đạm động vật thường có ít.
Đảm bảo năng lượng cho từng bữa ăn
Với trường tiểu học ăn bán trú có bữa phụ, các bữa ăn của trẻ cần được phân chia thành 4 bữa: năng lượng của bữa sáng từ 25 – 30%, năng lượng bữa trưa 35%, năng lượng bữa phụ 10%, năng lượng bữa tối 25 – 30% tổng nhu cầu năng lượng.
TS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho rằng cha mẹ và nhà trường cần khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, muối, hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, giò chả, mỳ tôm…
Cùng đó cần hình thành các thói quen ăn uống tốt và tăng cường tập luyện thể dục thể thao ngay trong giai đoạn này, giúp trẻ phòng tránh thừa cân, béo phì, tránh nguy cơ mắc các bệnh mãn tính không lây nhiễm khi trưởng thành (tim mạch, béo phì, đái tháo đường…).
Phụ huynh và nhà trường, không nên cho trẻ ăn mặn, sử dụng muối iốt trong chế biến thức ăn. Trẻ từ 6 – 11 t.uổi nên sử dụng dưới 4 gam muối/ngày (khoảng 2/3 thìa café). Trẻ từ 3-6 t.uổi lượng muối cần thấp hơn.
Để trẻ có cơ thể khỏe mạnh và chuyển hóa tốt cần uống đủ nước (nước bình thường, sữa, nước canh…). Theo ThS Lê Thị Hải, Viện Dinh dưỡng, với trẻ nặng 10 kg cần một lít nước/ngày. Trẻ nặng hơn 10kg thì mỗi kg thêm 50 ml nước, nghĩa là trẻ khoảng 20kg thì cần uống tổng cộng 1,5 lít nước. Trẻ từ 10 t.uổi trở lên, lượng nước uống bằng người lớn: 2-2,5 lít/ngày. Trẻ nên uống nước từng ít một và chia nhiều lần trong ngày.
Để đảm bảo sức khỏe và phòng tiêu chảy cần uống nước sạch đã được đun sôi, nhà trường cần bố trí nước uống cho học sinh ngay tại lớp và sân trường. Không nên cho trẻ uống nước ngọt, nước có ga bởi những loại nước này thường có rất nhiều đường có thể khiến trẻ đầy bụng, biếng ăn hoặc gây thừa cân, béo phì.
Tăng tỷ lệ trường học tổ chức bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng cho học sinh
Trong Chương trình Sức khoẻ Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1092/QĐ-TTg, chăm sóc sức khỏe t.rẻ e.m và học sinh là một trong 11 nội dung ưu tiên. Chương trình đặt mục tiêu tăng tỷ lệ trường học bán trú, nội trú có tổ chức bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng cho học sinh từ 70-90% (từ 2025-2030) với trường mầm non và từ 75-100% với trường tiểu học
Theo đó, để bảo đảm dinh dưỡng hợp lý cho học sinh, cần giáo dục thay đổi hành vi cho học sinh về dinh dưỡng hợp lý; Có chương trình phối hợp giữa nhà trường và gia đình để giáo dục, hướng dẫn bảo đảm chế độ dinh dưỡng và hoạt động thể lực phù hợp cho nhóm học sinh t.uổi tiền dậy thì và dậy thì để phát triển tốt về thể lực và tầm vóc.
Các nhà trường cũng cần sử dụng phần mềm để xây dựng thực đơn dinh dưỡng hợp lý và tổ chức các bữa ăn bảo đảm dinh dưỡng hợp lý cho t.rẻ e.m, học sinh tại các cơ sở giáo dục có ăn bán trú, nội trú hoặc có cung cấp dịch vụ ăn uống.
Quyết định của Thủ tướng cũng yêu cầu các nhà trường quản lý hoạt động của căng – tin, dịch vụ trong trường học nhằm hạn chế tiếp cận của học sinh với các sản ph ẩm thực phẩm không có lợi cho sức khỏe; thực thi quy định không bán sản phẩm, thực phẩm không có lợi cho sức khỏe ở khu vực cổng trường.
Việc tư vấn sức khỏe và dinh dưỡng cho học sinh và phụ huynh học sinh cũng cần được đẩy mạnh; định kỳ theo dõi tình trạng dinh dưỡng, phát triển và kiểm tra sức khỏe của học sinh để phát hiện sớm các nguy cơ sức khỏe và bệnh tật; duy trì tẩy giun định kỳ tại những vùng có tỷ lệ nhiễm giun cao.
Theo giaoducthoidai
Trường Tiểu học bán trú “A” Long Thạnh đẩy mạnh cải thiện chất lượng bữa ăn học đường
Hiện nay, chất lượng bữa ăn học đường là vấn đề được phụ huynh và nhà trường quan tâm. Đặc biệt, đối với học sinh bậc tiểu học, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc chăm sóc dinh dưỡng hợp lý là một yêu cầu thiết yếu.
Học sinh Trường tiểu học bán trú “A” Long Thạnh rất thích thú với những món ăn có đầy đủ dinh dưỡng
Tuy vậy, tại các trường tiểu học, việc mang đến bữa ăn ngon, đa dạng, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn là một thách thức lớn. Bên cạnh những khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ bán trú tại các trường vẫn chưa qua đào tạo chuyên môn về dinh dưỡng, chủ yếu xây dựng thực đơn dựa trên kinh nghiệm cá nhân và tình hình thu chi hàng tháng.
Dự án “Bữa ăn học đường” với Phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng đóng góp giải pháp thiết thực cho nhà trường trong công tác xây dựng thực đơn bán trú hợp lý. Dự án do Công ty Ajinomoto Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) phối hợp triển khai từ năm 2012.
Phần mềm cung cấp một ngân hàng thực đơn đa dạng với 120 bộ thực đơn và 360 món ăn không lặp lại cho bữa trưa bán trú cân bằng dinh dưỡng theo nhu cầu lứa t.uổi. Các trường tiểu học có thể tự tạo thực đơn mới bằng cách kết hợp các món ăn có sẵn trong thực đơn hoặc từ nguồn nguyên liệu phổ biến tại địa phương. Phần mềm hỗ trợ nhà trường tính toán và quản lý hiệu quả chi phí bán trú.
Tại An Giang, thông qua hội nghị triển khai phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng, dự án đã được triển khai đến 23 trường tiểu học bán trú trên toàn tỉnh từ tháng 8-2017. Trường Tiểu học bán trú “A” Long Thạnh (TX. Tân Châu) là một trong những đơn vị tiên phong áp dụng tích cực những nội dung của dự án trong công tác bán trú.
Xây dựng kế hoạch triển khai phù hợp
Hiểu được tầm quan trọng của bữa ăn học đường, Trường Tiểu học bán trú “A” Long Thạnh đã nỗ lực triển khai dự án. Có mặt tại trường ngay giờ ăn, hơn 700 học sinh ăn cơm rất ngon miệng và thích thú. Em Hồ Lê Quỳnh Mai (học sinh lớp 5C) chia sẻ: “Mấy cô nấu ăn rất ngon và bổ dưỡng với nhiều loại thịt, rau, củ con rất thích”. Cô Nguyễn Thị Ngọc Hà (Bếp trưởng” cho biết: “Trước đây phải bỏ rất nhiều thời gian chọn thực phẩm, lên thực đơn. Được Ban Giám hiệu chia sẻ thực đơn dinh dưỡng mới, có 360 món ăn có sẵn đầy đủ dinh dưỡng, phù hợp mọi lứa t.uổi chúng tôi rất an tâm”.
Hiệu trưởng Nguyễn Xuân Hương chia sẻ: “Du đa thưc hiên mô hinh ban tru hơn 10 năm nhưng trương vân găp kho trong viêc lên thưc đơn, chi dưa vao kinh nghiêm, chưa đinh lương. Bưa ăn chưa đa dang cac mon ăn va chưa cân băng dinh dương, đăc biêt la đa sô cac be không thich ăn rau, cu va ăn đa dang cac loai thưc phâm. Tư khi thực hiện dư an, chung tôi rât mưng vi dư an giup nha trương giai quyêt nhưng kho khăn trên, gop phân cai thiên tinh trang sưc khoe va dinh dương cua hoc sinh”.
Với tổng số học sinh bán trú 760 em, Trường Tiểu học bán trú “A” Long Thạnh đã xây dựng kế hoạch rõ ràng trong việc sử dụng những thực đơn cân bằng dinh dưỡng mà Phần mềm cung cấp. Bước đầu áp dụng thực đơn của dự án chỉ từ 1 ngày trong tuần, dần dần tăng dần số ngày áp dụng. Đến nay, trường đã sử dụng thành thạo phần mềm và áp dụng thực đơn tất cả các ngày trong tuần.
Cô Hương cho biết: “Nhiêu em trươc đây chi biêt ăn trưng, thit, không biêt ăn ca hay rau thi giơ đa biêt ăn đa dang thưc phâm, tư đo tac đông đên thoi quen ăn uông cua cac em, giup cac em co thoi quen ăn uông lanh manh hơn, gop phân nâng cao tâm voc cua cac em trong tương lai”. Trong suốt quá trình triển khai, đại diện ban dự án- Công ty Ajinomoto Việt Nam đã đến thăm, hướng dẫn và giải đáp thắc mắc để nhà trường sử dụng thành thạo phần mềm.
Tăng cường giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho học sinh
Áp phích minh họa “3 phút thay đổi nhận thức”, một nội dung trọng tâm khác của dự án cũng được nhà trường triển khai hiệu quả. Trước mỗi giờ ăn, các em học sinh được giới thiệu thực đơn và lợi ích dinh dưỡng của thực phẩm trong thực đơn. Nhà trường còn in và treo bộ áp phích cỡ lớn tại khu vực đông học sinh qua lại và vui chơi trong khuôn viên nhà trường. Trong suốt quá trình dùng bữa, cán bộ bán trú thường xuyên quan sát và động viên học sinh ăn đa dạng nhiều chủng loại thực phẩm, đặc biệt là rau củ-nguồn cung cấp vi chất dinh dưỡng dồi dào.
Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Lý Thanh Tú chia sẻ: “Viêc xây dưng bưa ăn hoc đương cho cac chau tai cac trương ban tru không chi phu huynh, ma nganh giao duc rât quan tâm. Vi thê khi co Dư an “Bưa ăn hoc đương” do Bô Giao duc va Đao tao giơi thiêu, chúng tôi đa tô chưc hôi nghi chia se cho cac trương co tô chưc ăn ban tru. Đên nay đa co 23 trương ban tru thưc hiên phân mêm dinh dương cho cac em. Vơi sư hô trơ cua phân mêm, chung tôi xây dưng đươc bưa ăn ngon phu hơp cho cac em”.
Thật vậy, thông qua việc áp dụng những nội dung của Dự án “bữa ăn học đường” trong công tác bán trú, Trường Tiểu học bán trú “A” Long Thạnh đã ghi nhận được nhiều tín hiệu đáng mừng. Các em học sinh dần thay đổi thói quen ăn uống, ăn nhiều rau, củ và đa dạng thực phẩm.
Tính đến tháng 8-2019, dự án đã được triển khai áp dụng tại 3.132 trường tiểu học tại 52 tỉnh, thành phố toàn quốc. Ban dự án hy vọng trong thời gian sắp tới, “Bữa ăn học đường” sẽ được triển khai sâu rộng hơn nữa tại các trường tiểu học bán trú tại An Giang cũng như các tỉnh, thành phố còn lại, góp phần cải thiện tầm vóc và trí tuệ cho thế hệ tương lai của đất nước.
KIM CHÂU
Theo baoangiang
