Một tuần sau cai thở máy nội khí quản, bà Huỳnh, 70 t.uổi, vẫn còn khó thở, chưa thể tự bước đi, sặc sụa mỗi khi được đút cháo.
Bà Huỳnh trải qua nửa tháng thở máy xâm lấn do suy hô hấp diễn tiến nặng khi điều trị Covid-19, phải nằm an thần một chỗ, nuôi ăn qua sonde dạ dày. Xét nghiệm âm tính hai lần, đủ điều kiện xuất viện tại bệnh viện điều trị Covid-19 nhưng sức khỏe vẫn còn yếu, bà được chuyển đến Bệnh viện 1A (Bệnh viện Chỉnh hình và Phục hồi chức năng TP HCM), ngay sau khi nơi này lập khu phục hồi hậu Covid-19 vào tuần trước.
“Tôi nằm lâu nên tay chân yếu, run rẩy khó bước đi, khi nuốt cũng dễ sặc, lại thêm mất ngủ”, bà Huỳnh chia sẻ. Suốt tuần qua, bà được các chuyên gia vật lý trị liệu tập phổi, tập thở, tập cử động các khớp tay chân, tập đi, phục hồi chức năng nuốt…
Đón khoảng 40 bệnh nhân nặng như bà Huỳnh sau một tuần lập Đơn vị Phục hồi chức năng sau Covid 19, giám đốc Bệnh viện 1A Đỗ Trọng Ánh nhận định “có những trường hợp suy kiệt khó qua khỏi nếu không điều trị phục hồi”. Đơn vị này có quy mô 60 giường, dự kiến có thể mở rộng quy mô đến 100 giường.
Theo bác sĩ Ánh, mỗi ngày, bệnh viện đều nhận nhiều cuộc gọi hội chẩn để chuyển bệnh từ các bệnh viện điều trị Covid-19, sau khi nơi này thông báo tiếp nhận phục hồi chức năng bệnh nhân sau khi khỏi Covid-19. Có ca chuyển đến khi vừa cai máy thở chưa lâu, bệnh nhân thở nhanh, chụp phim phổi phát hiện xẹp phổi phải dẫn lưu.
“Trường hợp này nếu không xử lý kịp thời rất dễ t.ử v.ong”, bác sĩ Ánh nói. Ngoài ra, một số bệnh nhân sau khi về nhà cảm thấy chưa hồi phục sức khoẻ cũng chủ động đến khám và nhập viện. Đối với những bệnh nhân đã trải qua một thời gian dài vật lộn với Covid 19, khi đã âm tính thì hành trình tập luyện để hồi phục hoàn toàn sức khỏe mới thật sự bắt đầu.
Kỹ thuật viên Bệnh viện 1A vỗ rung, tập phổi cho bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện 1A
Bệnh viện vừa hội chẩn với Khoa Cấp cứu một bệnh viện dã chiến về nam bệnh nhân 58 t.uổi. Bệnh nhân phát hiện dương tính hồi đầu tháng 8, vừa âm tính trở lại vào giữa tháng 9. Một tháng rưỡi từ khi mắc Covid-19, hiện SpO2 của ông cũng tụt dao động 88-92% khi thở khí trời, gắng sức nhẹ thì thở mệt. Trong quá trình điều trị trước đó, ông bị viêm phổi nặng do Covid và phải thở áp lực dương liên tục.
Kết quả chụp X-quang mới nhất ghi nhận phổi của ông tổn thương nặng, theo dõi xơ phổi, mắc dù xét nghiệm đã âm tính. “Bệnh nhân Covid-19 nặng dù sau đó điều trị âm tính nhưng có thể để lại nhiều di chứng, đặc biệt là suy kiệt rất nhiều cần phải phục hồi thời gian dài”, bác sĩ Ánh chia sẻ.
Người bệnh âm tính vào khu điều trị phục hồi hậu Covid-19 của Bệnh viện 1A sẽ được lượng giá bởi bác sĩ phục hồi chức năng một cách tổng quát về chức năng hô hấp, vận động, nhận thức, tâm lý và các bệnh lý nền, kể cả những bệnh nhân sau tai biến mạch não có mắc bệnh Covid-19.
Từ đó, bệnh viện sẽ có chương trình tập riêng biệt cụ thể, phù hợp với thể trạng của từng người bệnh, như các bài tập cải thiện dung tích phổi, bài tập điều hòa đường thở, tập vận động tăng sức bền, tăng sức cơ cùng máy móc và dụng cụ hỗ trợ hiện đại… “Những trường hợp bị tụt SpO2, sau khi tập xong đều tăng lên 96-98% và thể lực được cải thiện đáng kể”, bác sĩ Ánh cho biết.
Bác sĩ Ngô Anh Tuấn, Bệnh viện 1A, cho biết phục hồi chức năng sau điều trị Covid-19 có nhiều điểm khác với các bệnh lý mà bệnh viện hay tiếp nhận trước đây. Chẳng hạn, bệnh nhân tai biến mạch m.áu não thường yếu cơ, yếu liệt nửa người hoặc một bộ phận cơ thể, tay chân, cần tập phục hồi vận động, sức cơ là chủ yếu. Phục hồi cho người cai máy thở thì chỉ vỗ rung, thông khí phổi, chủ yếu là về mặt hô hấp.
“Riêng bệnh lý Covid này cần phải điều trị tổng hợp, virus tấn công vào đa cơ quan, bệnh nhân vừa tổn thương phổi do nằm lâu, khi ngồi dậy ngộp, khó thở, vừa ảnh hưởng sức cơ nên tay chân yếu, khó đi đứng, phải có đội ngũ phối hợp hỗ trợ”, bác sĩ Tuấn nói. Trong quá trình thở máy, được nuôi ăn qua sonde nên sau khi tỉnh dậy bệnh nhân thường dễ sặc khi ăn. Hầu hết bệnh nhân đều suy kiệt nặng đòi hỏi phải quan tâm dinh dưỡng.
Chưa kể, virus còn tấn công vào hệ thần kinh thực vật, khiến nhiều người gặp vấn đề rối loạn thần kinh thực vật như vã mồ hôi, run lẩy bẩy, bồn chồn… Nhiều bệnh nhân còn gánh chịu nỗi đau mất người thân sau đại dịch nên tâm lý càng bất ổn. Do đó, bên cạnh việc điều trị thực thể, bác sĩ cần phải kết hợp động viên tinh thần, giúp bệnh nhân thêm lạc quan chiến đấu với bệnh để mau chóng phục hồi.
Một bệnh nhân khỏi Covid-19 đang tập Hô hấp ký – dụng cụ đo chức năng phổi gắng sức, theo dõi khả năng hít vào tối đa của bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện 1A
Trước đây, bệnh nhân Covid-19 được điều trị bệnh, phục hồi chức năng, tổng trạng ổn định mới xuất viện. Những tháng qua, với hàng nghìn ca mắc mới mỗi ngày được ghi nhận tại TP HCM, nhiều bệnh viện quá tải nên khi bệnh nhân âm tính Covid-19, chỉ tương đối ổn buộc phải cho xuất viện để nhường chỗ các bệnh nhân mắc mới khác. Hiện, một số bệnh viện tại TP HCM bắt đầu tiếp nhận phục hồi bệnh nhân sau điều trị Covid-19.
“Nếu bệnh nhân ở những cơ sở có điều kiện kết hợp phục hồi chức năng tốt ngay trong lúc điều trị Covid-19, bệnh nhân phục hồi sức khỏe sớm, ít di chứng hậu Covid hơn”, bác sĩ Tuấn nói. “Ngược lại, quá trình hồi phục hậu Covid thường đối diện nhiều gian nan hơn”.
Các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng ghi nhận nguời bệnh Covid-19 không chỉ phải đối mặt với tổn thương phổi nghiêm trọng, có thể dẫn đến t.ử v.ong, mà sau khi khỏi bệnh, họ tiếp tục gặp phải các triệu chứng của “Covid kéo dài” như khó thở, đau thắt ngực, khó ngủ, đau cơ, trầm cảm, ù tai, tiêu chảy, đau dạ dày, chán ăn… Những người này cần sự hỗ trợ của các bài tập phục hồi chức năng phổi, vận động, trị liệu tâm lý để hồi phục hoàn toàn.
Ngày 20/9, sau một tuần được các y bác sĩ phối hợp nhiều bài điều trị, bà Huỳnh có thể đứng lên đi những bước chập chững, nuốt được cháo, ngủ ngon giấc hơn. “Bác sĩ bảo tôi cố gắng tập giỏi thì sẽ sớm khỏe mạnh về nhà”, bà Huỳnh nói.
Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Bệnh nhân ung thư có tiêm phòng được không?
Hàng chục câu hỏi của bệnh nhân ung thư gửi đến báo Dân trí, hỏi chuyên gia họ là bệnh nhân ung thư có được/có nên tiêm vắc xin phòng Covid-19 hay không?
Rất nhiều bệnh nhân ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư vú, ung thư tuyến giáp… gửi câu hỏi đến báo Dân trí, mong được tư vấn xem có thể tiêm phòng vắc xin Covid-19 hay không.
Dưới đây là một số câu hỏi của độc giả:
– Tôi năm nay 50 t.uổi, đang điều trị ung thư tuyến giáp. Tôi đã cắt toàn bộ tuyến giáp và điều trị Iot phóng xạ đến nay được 6 tháng. Tình trạng sức khỏe hiện tại ổn định. Tôi xin hỏi bác sĩ trường hợp của tôi có tiêm vắc xin được không. Nếu tiêm thì cần lưu ý với những loại vắc xin nào?
– Tôi bị ung thư tuyến giáp và bị cắt toàn bộ từ năm 2013, hiện nay hàng năm vẫn tái khám tại bệnh viện. Tôi bị thêm bệnh sỏi và Polyp mật, bệnh m.áu nhiễm nữa. Hỏi tôi có đủ sức khỏe để tiêm vắc xin không ạ?
– Tôi bị ung thư vú đã điều trị khỏi được 3 năm, hiện tại đang uống thuốc nội tiết mỗi ngày và đi khám định kỳ 4 tháng/1 lần. Vậy xin hỏi bác sĩ tôi có thể tiêm vắc xin Covid-19 này không? Xin cảm ơn bác sĩ.
– Con gái tôi bị ung thư trung thất từ năm 9 t.uổi, nay đã điều trị khỏi được 9 năm, hiện sức khỏe bình thường, con tôi có nên tiêm vắc xin Covid-19 hay không?
– Tôi bị ung thư dạ dày phát hiện giai đoạn sớm, chỉ nội soi hớt lớp niêm mạc tổn thương. Bệnh đã ổn định 2 năm nay, tôi có nên tiêm vắc xin Covid-19 hay không?…
PGS.TS Đào Xuân Cơ , Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Tổng Thư ký Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam trả lời:
Những người mắc ung thư, đang điều trị ổn định, nên tiêm vắc xin Covid-19. Bởi đây là nhóm bệnh nhân dễ bị diễn biến nặng nhất khi Covid-19 tấn công. Khi mắc Covid-19, mang sẵn bệnh nền, bệnh dễ diễn biến nặng hơn, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.
Trong hướng dẫn tiêm phòng vắc xin Covid-19 của Bộ Y tế cũng đã nêu rõ, những người có bệnh nền, bệnh mãn tính thuộc nhóm cần thận trọng khi tiêm phòng, nhưng hoàn toàn có thể tiêm phòng khi được khám, sàng lọc kỹ.
GS.TS Mai Trọng Khoa , nguyên Phó Giám đốc BV Bạch Mai, nguyên Giám đốc Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu (BV Bạch Mai) cho biết, tại thời điểm này, bệnh nhân ung thư có thể được tiêm vắc xin phòng Covid-19 nếu không có chống chỉ định với các thành phần của vắc xin.
Hướng dẫn lâm sàng tạm thời của Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ cũng đã bàn luận về những người bị suy giảm miễn dịch. Hướng dẫn nêu rõ: “Những người bị suy giảm miễn dịch vẫn có thể tiêm vắc xin phòng Covid-19 nếu họ không có chống chỉ định tiêm chủng. Tuy nhiên, họ nên được tư vấn về các vấn đề an toàn và hiệu quả của vắc xin chưa rõ trong quần thể bị suy giảm miễn dịch cũng như khả năng đáp ứng miễn dịch với vắc xin và cần phải tiếp tục tuân theo tất cả những hướng dẫn hiện hành để tự bảo vệ mình chống lại Covid”.
Tiêm vắc xin phòng Covid-19 mang lại lợi ích và điều quan trọng là làm giảm nguy cơ lây nhiễm và giảm mức độ nghiêm trọng của Covid-19 với bệnh nhân ung thư khi nhiều bằng chứng gần đây cho thấy họ có tỉ lệ n.hiễm t.rùng nặng cao hơn.
Vì thế, những bệnh nhân ung thư đang điều trị ổn định, hoàn toàn có thể yên tâm đăng kí tiêm vắc xin Covid-19. Bệnh nhân sẽ được bác sĩ khám sàng lọc, tư vấn theo dõi sau tiêm vắc xin.
