Đông trùng hạ thảo thực sự rất quý hiếm, hiện gần như không còn. Loại Đông trùng hạ thảo được quảng cáo, bán nhan nhản trên thị trường không có những tác dụng thần kỳ như nhiều người lầm tưởng.
Đông trùng hạ thảo thực sự rất quý hiếm.
Ảo tưởng chống ung thư
Gần đây, hàng loạt vụ việc các cơ sở kinh doanh, quảng cáo Đông trùng hạ thảo không đúng với thực tế bị xử phạt. Ở góc độ người tiêu dùng, hiểu biết về mặt hàng này còn hạn chế, trong khi quảng cáo về chúng thì rất nhiều với những tác dụng thần kỳ như có thể chống ung thư, ngăn lão hóa, tăng cường miễn dịch… Liệu Đông trùng hạ thảo có thực sự thần kỳ như thế.
Trăn trở nhiều năm về điều này, GS Bùi Công Hiển, Hội Côn trùng học Việt Nam cho rằng, đáng tiếc là nhiều người không hiểu song lại vẫn tin tưởng và sẵn sàng bỏ ra số t.iền lớn để mua Đông trùng hạ thảo về dùng.
Đông trùng hạ thảo được hình thành từ hiện tượng ấu trùng các loài bướm thuộc chi Thitarodes bị nấm thuộc chi Ophiocordyceps và/hoặc Cordyceps ký sinh.
Đó là một dạng ký sinh giữa một loài nấm túi có tên khoa học là Ophiocordyceps sinensis với sâu non (ấu trùng) của một loài côn trùng thuộc chi Thitarodes. Đông trùng hạ thảo chủ yếu tìm thấy vào mùa hè vùng núi cao trên 4.000m ở cao nguyên Thanh Tạng (Thanh Hải – Tây Tạng) và Tứ Xuyên (Trung Quốc). Nhưng hiện nay còn lại rất ít, gần như vô cùng hiếm gặp.
Loại Đông trùng hạ thảo bán trên thị trường hiện nay đa phần là nhân nuôi nấm trên con tằm. Bản chất của Đông trùng hạ thảo thực sự khác hẳn với việc phun nấm lên con nhộng tằm. Về hình thức, vỏ của con sâu giữa Đông trùng hạ thảo và con nhộng tằm là giống nhau, có lẽ vì thế mà người ta lầm tưởng rằng chúng là một.
Do đó, tác dụng cũng khác nhau. Đông trùng hạ thảo nguyên bản đúng là có những hoạt chất hiếm gặp thậm chí có thể ức chế hàng nghìn tế bào ung thư. Nhưng loại Đông trùng hạ thảo phổ biến trên thị trường hiện nay thì không có hoạt chất đó, hoặc có thì cũng cực kỳ ít, chỉ giống như các loại thực phẩm ăn hàng ngày có dưỡng chất tốt cho cơ thể mà thôi.
GS Bùi Công Hiển cho biết, thành phần chính của Đông trùng hạ thảo là Cordicepin có khả năng ức chế tế bào ung thư, cùng rất nhiều khoáng chất khác. Nhưng đó phải là đông trùng hạ thảo thực sự khai thác ngoài tự nhiên.
Còn đa số đông trùng hạ thảo hiện trên thị trường là người ta phun nấm lên con nhộng tằm rồi gọi tên là Đông trùng hạ thảo. Về hình thức thì có vẻ giống, nhưng hoạt chất thì khác và không có tác dụng chữa, chống ung thư như nhiều nơi quảng cáo.
Đọc kỹ thành phần dược chất
GS Bùi Công Hiển cho biết, thành phần chính của Đông trùng hạ thảo là Cordicepin có khả năng ức chế tế bào ung thư, cùng rất nhiều khoáng chất khác. Trong khi đó thì ở loại Đông trùng hạ thảo làm từ nhộng tằm cũng có dược chất tốt cho sức khỏe, nhưng chỉ là một phần cực nhỏ so với Đông trùng hạ thảo thực sự.
Trong phòng thí nghiệm hoặc bằng cách nào đó, người ta cũng có thể tạo ra một hoạt chất giống y như thế này, nhưng chắc chắn tác dụng sẽ không giống. Khoa học sinh hóa thế giới dù có mạnh đến đâu cũng không làm được. Là bởi dù thành phần như thế, nhưng cấu trúc không gian, liên kết của từng phân tử khác nhau là đã cho ra hoạt tính sinh học khác nhau.
GS Bùi Công Hiển cũng cho biết, giá thành sản xuất nhộng trùng thảo dưới cái mác “Đông trùng hạ thảo” hiện nay cực kỳ rẻ và đơn giản. Một nong tằm mua của người nông dân có giá khoảng 500.000 đồng (có khoảng vài nghìn con), sau đó phun nấm lên và ủ trong khoảng từ nửa tháng đến 1 tháng là cho ra sản phẩm, đóng hộp đem bán.
Giá thành phẩm hết khoảng 1 – 2 triệu đồng và cho ra khoảng chục cân sản phẩm nhộng trùng thảo. Vậy mà họ bán với giá khoảng 60 triệu đồng/kg trên thị trường. Đó là điều rất bất hợp lý. Người tiêu dùng bỏ t.iền triệu ra mua Đông trùng hạ thảo, trong khi chất lượng nó thế nào thì chỉ người bán hàng mới biết được.
Tôi đặt câu hỏi, liệu có thể phân biệt được bằng cảm quan giữa Đông trùng hạ thảo và nhộng trùng thảo, GS Bùi Công Hiển cho rằng điều này rất khó vì hình thức nó giống hệt nhau. Thứ nhất là không ai phân loại côn trùng bằng ấu trùng, thứ hai là mẫu đã chế biến, sao tẩm thì khó phân biệt, dù đó là con sâu rau, sâu hại bắp cải rau muống… thì trông cũng như thế mà thôi.
Vậy dưỡng chất của nhộng trùng thảo có tốt không? Vì chưa có công bố nào về thành phần của nhộng trùng thảo nên rất khó biết.
Theo GS Bùi Công Hiển thì chưa nói đến bổ dưỡng, con tằm có rất nhiều loại bệnh, nấm ký sinh, nếu không được xử lý thì chính các loại nấm ký sinh đó làm thành “đông trùng hạ thảo” có thể gây những tác hại chứ chưa nói gì đến bổ dưỡng.
Người nuôi tằm thường kiêng kị việc để người lạ đi vào khu nuôi tăm vì “kiêng hơi”, “kiêng vía” chính là các bệnh do vi khuẩn xâm nhập rất dễ lây lan, làm c.hết tằm. Không cẩn thận, trong chính con “Đông trùng hạ thảo” mà nhiều người mua về bổ dưỡng ấy cũng sẽ nhiễm các loại nấm đó.
Theo TS Phạm Văn Nhạ, Viện Bảo vệ thực vật, hiện các phòng phân tích ở Việt Nam đều có thể phân tích được thành phần của Đông trùng hạ thảo.
Tuy nhiên, việc phân biệt sản phẩm Đông trùng hạ thảo nuôi trồng hay tự nhiên rất khó, thậm chí các nhà khoa học cũng không phân biệt được, vì cấu trúc giống nhau. Khi đem đi phân tích hàm lượng có thể cũng giống nhau nhưng chắc chắn là chất lượng sẽ khác nhau.
Trên thế giới không ai công bố thành phần dinh dưỡng của sản phẩm nuôi trồng là bao nhiêu, tự nhiên là bao nhiêu, nó khác nhau như thế nào. Đông trùng hạ thảo trên thị trường được quảng cáo là Đông trùng hạ thảo Tây Tạng với giá bán hàng tỷ đồng mỗi kg mà chất lượng như thế nào thì rất khó kiểm soát.
“Việc sử dụng Đông trùng hạ thảo về cơ bản không gây độc, nhưng tác dụng sẽ không như quảng cáo. Người dùng nên cân nhắc khi bỏ số t.iền vài chục triệu đồng/kg để mua bởi nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng khác cũng có giá trị không khác gì Đông trùng hạ thảo từ nhộng tằm” – GS Bùi Công Hiển.
Nhật Phong
Theo GDTĐ
60 triệu một lạng đông trùng hạ thảo: ‘Siêu thần dược’ có tác dụng gì?
Đông trùng hạ thảo được coi là thần dược và được nhiều người tin dùng, sử dụng làm quà biếu thậm chí những người có t.iền không tiếc chi nửa tỷ đồng để mua về bồi bổ sức khỏe.
Ảnh minh họa. Nguồn Internet
Trị ung thư
Ông Đỗ Văn H. 56 t.uổi, trú tại Hà Nội. Phát hiện ung thư phổi lúc đó đã di căn lên não. Ông H. được bác sĩ phẫu thuật u não và điều trị hóa trị cho bệnh ung thư phổi. Sau 6 tháng, tế bào ung thư tiến triển tốt là lúc anh cần bồi bổ thể trạng.
Là doanh nhân, ông H. có nhiều năm làm việc ở Trung Quốc nên ông bắt đầu săn tìm các loại thần dược cho bệnh nhân ung thư.
Ông H. kể ông chi cả 600 triệu đồng mua 1 kg đông trùng hạ thảo. Mỗi ngày ông dùng 1 con cho vào bát nhỏ, đặt hấp cách thủy khoảng 15 phút rồi ăn như ăn bình thường. Các loại đông trùng hạ thảo trên thị trường rất bát nháo từ vài triệu đồng/kg. Người có kinh nghiệm, ông H. khẳng định nếu dưới 500 triệu đồng thì đó chỉ là bã hoặc thậm chí đông trùng hạ thảo cũng được làm giả rất tinh vi.
Từ khóa đông trùng hạ thảo luôn được những bệnh nhân ung thư săn tìm. Ông Bùi Đức K. 61 t.uổi, Hoàng Mai, Hà Nội phát hiện ung thư phổi giai đoạn 2a vào cuối năm 2018. Ông K. đã được hóa trị 4 liệu trình. Sau điều trị bệnh tiến triển tốt nên ông K. về nhà và bắt đầu uống nước đông trùng hạ thảo pha với tam thất. Sau nửa năm ông tin rằng nước trà đông trùng hạ thảo và tam thất giúp ông loại trừ được nhiều tế bào ung thư.
Tốt nhưng dễ giả
Theo TS Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA.
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím cho biết các loại thực phẩm chức năng hay siêu thực phẩm, như đông trùng hạ thảo hiện nay có t.iêu d.iệt được tế bào ung thư hay không vẫn chỉ nằm trên nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. Các nghiên cứu này chưa đi đến nghiên cứu thực tế trên người. Tuy nhiên TS Vũ cho rằng nói đông trùng hạ thảo chữa ung thư cần xem rất kỹ nó chỉ có thể có tác dụng tốt cho sức khỏe, tăng cường miễn dịch. Đó còn chưa kể, đông trùng hạ thảo giả, bã rất nhiều.
GS Phạm Xuân Sinh thì cho rằng đông trùng hạ thảo từ lâu được xếp vào loại thuốc quý hiếm của Đông y, có tác dụng “cải lão hoàn đồng” hay “hồi xuân, sinh lực”. Tuy nhiên, nguồn gốc của vị thuốc này khá đặc biệt, do một loài nấm (Cordiceps sinensis (Berk.) Sacc.), nhóm (Ascomycetes), ký sinh vào ấu trùng của một vài loài bướm trong Chi (Thitarodes Viette), trên thực tế có tới hàng chục loài ấu trùng của các loài bướm khác nhau.
Tuy nhiên, các loài ấu trùng đó lại chỉ tồn tại ở trên các cao nguyên có độ cao trung bình từ 4.000 – 5.000m so với mặt biển, như các cao nguyên thuộc vùng Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Vân Nam… của Trung Quốc.
Các ấu trùng này lại sống bằng cách chỉ ăn rễ non của một loài cây họ Nghể (Polygonacea). Như vậy, để có được đông trùng hạ thảo chính danh, phải đáp ứng ít nhất 4 yếu tố: phải có nấm Cordiceps, phải có ấu trùng của loài bướm, phù hợp với việc ký sinh của nấm nói trên, phải ở độ cao nhất định và phải có thức ăn là rễ non của một loài cây phù hợp.
Do vậy, giá thành của đông trùng hạ thảo cũng khá đắt. Vì vậy trên thị trường đã xuất hiện nhiều đông trùng hạ thảo giả, bằng cách dùng các khuôn mẫu có hình dáng giống đông trùng hạ thảo sau đó pha trộn màu sắc tương tự với đông trùng hạ thảo vào các loại bột ngô, sắn… hoặc thạch cao, thậm chí là dùng cả con tằm sấy khô rồi tạo dáng. Cho nên người mua cũng cần phải có những kiến thức nhất định để phân biệt.
GS Sinh cho biết trong đông y, đông trùng hạ thảo có vị ngọt, tính bình, quy kinh phế, thận, với công năng bổ phế, ích can, thận, bổ tinh tủy, bổ dưỡng tạng phủ, chỉ huyết, hóa đàm.
Đông trùng hạ thảo được dùng trị các bệnh viêm phế quản, ho lâu ngày, ho ra m.áu, hen suyễn, ho lao, có thể dùng riêng hoặc phối hợp với bối mẫu, sa sâm, hạnh nhân, mạch môn…, sắc uống; hoặc các bệnh về thận tinh như liệt dương, di tinh, tảo tiết, đau lưng, mỏi gối, có thể dùng dưới dạng bột, uống riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc bổ thận khác như đỗ trọng, ba kích, nhục thung dung, thỏ ty tử… dưới dạng thuốc sắc, thuốc ngâm rượu hoặc thuốc hoàn.
Với bệnh ung thư, GS Sinh cho rằng đông trùng hạ thảo chỉ có tác dụng hỗ trợ trong quá trình điều trị bệnh ung thư chứ không có tác dụng chữa bệnh được nên người dân cần hiểu đúng giữa việc hỗ trợ và t.iêu d.iệt bệnh như thế nào.
Theo infonet
