2 tuần trôi qua kể từ khi Lindsay Davis được về nhà sau khi chữa khỏi Covid-19, thế nhưng một mùi hương kì lạ vẫn không ngừng bám lấy cô gái trẻ này.
Lindsay tắm 3 lần/ngày và liên tục dọn dẹp nhà cửa nhưng vẫn luôn ngửi thấy mùi thịt ôi thiu. Mùi hôi này còn xuất hiện cả trên áo quần, trong xe hơi và thậm chí là cả trong vị các món ăn hàng ngày. Bị h.ành h.ạ bởi mùi hôi khó chịu, Lindsay thường xuyên mất ngủ. Cô thậm chí còn có ý định cạo đầu để không phải ngửi thấy mùi này trên tóc của mình.
Trên thực tế, Lindsay không phải là trường hợp cá biệt. Một tỷ lệ lớn các bệnh nhân Covid-19 có triệu chứng sẽ bị ảnh hưởng vị giác và khứu giác. Bên cạnh tình trạng tạm thời mất đi 2 giác quan này vốn đã được biết đến rộng rãi, có một tình trạng đặc biệt khác mang tên parosmia – chứng rối loạn về khứu giác.
Khi món ăn ngon cũng có mang mùi… nước thải
Parosmia là một dạng rối loạn về khứu giác khiến các mùi mà bệnh nhân cảm nhận được bị biến dạng. Ví dụ, một thứ gì đó như hoa, bánh,… vốn có mùi thơm rất dễ chịu, thì với người mắc hội chứng parosmia có thể cảm thấy mùi hôi thối.
Một số bệnh nhân sau khi chữa khỏi Covid-19 bị rối loạn khứu giác.
“Một miếng hoa quả cũng có thể mang mùi hóa chất, thậm chí là nước thải”, tiến sĩ Seth Lieberman từ Đại học New York (Mỹ), nhận định về tình trạng này.
Bởi vì khứu giác và vị giác có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, nên mùi vị cũng có thể có tác động tiêu cực đến vị giác và việc ăn uống. Do đó, đối với một người mắc bệnh parosmia, những món ăn trước đây rất ngon miệng có thể trở nên khó ăn.
Đã có nhiều trường hợp bệnh nhân Covid-19 đã hồi phục được ghi nhận mắc chứng rối loạn khứu giác. Một số mùi khó chịu thường được các bệnh nhân mắc hội chứng này cảm nhận thấy có thể kể đến như:
– Mùi nước thải hoặc rác thải.
– Mùi thịt ôi thiu hoặc trứng thối.
– Mùi xăng hoặc mùi cháy xém.
– Mùi kim loại.
– Mùi amoniac hoặc giấm.
– Mùi tất bị mốc.
– Mùi chồn hôi.
Ai có nguy cơ mắc chứng rối loạn khứu giác sau hồi phục Covid-19?
Nếu trong quá trình mắc Covid-19, bệnh nhân xuất hiện tình trạng mất khứu giác và vị giác, họ sẽ có nguy cơ bị rối loạn khứu giác cao hơn khi hồi phục.
T.uổi tác và giới tính cũng có thể là một yếu tố nguy cơ. Một nghiên cứu điều tra trên 268 người mắc hội chứng rối loạn khứu giác sau Covid-19 cho thấy 70,1% trong số họ từ 30 t.uổi trở xuống, và 73,5% là nữ.
Mức độ phổ biến của tình trạng rối loạn khứu giác Covid-19?
Các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng xác định mức độ phổ biến của hội chứng rối loạn khứu giác sau Covid-19. Một khảo sát được thực hiện vào tháng 6 cho kết quả: Trong số 1.299 người trả lời khảo sát, 140 người (10,8%) báo cáo bị hội chứng rối loạn khứu giác sau Covid-19.
Một nửa trong số những người này cho biết đột ngột khởi phát hội chứng rối loạn khứu giác, trong khi nửa còn lại cho biết triệu chứng khởi phát dần dần.
Cải thiện vị giác và khứu giác sau mắc Covid
Người bệnh Covid-19 sau phục hồi nếu giảm hoặc mất vị giác, khứu giác có thể tập các bài xoa mũi, tróc lưỡi… giúp khí huyết lưu thông vùng mũi, lưỡi.
Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng đơn vị Điều trị Ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM Cơ sở 3, cho biết: nCoV gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi, là nguyên nhân mất khứu giác. Có hai loại tế bào liên quan, gồm tế bào cảm nhận mùi và tế bào hỗ trợ thần kinh. Hầu hết bệnh nhân bị mất khứu giác có nhận thức bình thường về các chất mặn, ngọt, chua và đắng nhưng không phân biệt được vị ngon, điều này phụ thuộc chủ yếu vào khứu giác. Do đó, họ thường phàn nàn về việc mất vị giác, khiến ăn uống không được ngon miệng.
“Mất khứu giác có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn thường dưới hai tuần và phục hồi nhanh chóng trong vòng 10 ngày, tuy nhiên ở một số bệnh nhân, triệu chứng này có thể tồn tại lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi, đặc biệt là với bệnh nhân mắc hội chứng Covid kéo dài”, bác sĩ Vũ nói.
Người bệnh có thể tự tập luyện một số động tác xoa bóp bấm huyệt, tác động vào vùng mũi xoang, vùng miệng. Dòng m.áu được tăng cường tuần hoàn đến các khu vực này sẽ tăng quá trình thực bào, t.iêu d.iệt mầm bệnh, lưu thông khí huyết. Bên cạnh đó, dòng m.áu mang dinh dưỡng giúp các tế bào khứu giác, vị giác bị tổn thương được nuôi dưỡng và phục hồi nhanh chóng.
Dưới đây là ba bài tập, bệnh nhân sau hồi phục có thể tập luyện để cải thiện vị giác và khứu giác:
Xoa mũi: Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường, 2 ngón tay trỏ và giữa của 2 bàn tay khép lại. Gồm 5 động tác nhỏ:
Xoa thân mũi : Dùng 2 ngón trỏ và ngón giữa xoa mũi từ dưới lên và trên xuống cho ấm đều, đồng thời thở vô ra cho mạnh 10-20 lần.
Day sụn mũi, xương m ũi: Để ngón tay chỗ giáp giới giữa xương mũi và xương sụn mũi, day huyệt 10-20 lần.
Day huyệt nghinh hương : Dùng 2 ngón tay trỏ ấn mạnh vào huyệt Nghinh hương ngang cánh mũi, trên rãnh mũi – má và day huyệt ấy 10-20 lần.
Xoa chân cánh mũi :. Dùng bàn tay cạnh ngón tay trỏ bên này áp vào cánh mũi bên kia, xoa mạnh lên xuống 10-20 lần.
Vuốt và bẻ mũi : Vuốt đều mũi và bẻ đầu mũi qua lại.
Chuỗi bài tập này có tác dụng làm ấm mũi và khí huyết lưu thông vùng mũi. Ngoài ra, chúng giúp giảm chứng nghẹt mũi, viêm mũi dị ứng, sổ mũi, khứu giác kém…
Động tác xoa chân cánh mũi. Ảnh. Bác sĩ cung cấp
Cải thiện vị giác bằng các động tác sau:
Đảo lưỡi kết hợp với đảo mắt : Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường. Đảo lưỡi trong miệng kết hợp với đảo mắt cùng một hướng, đồng thời dao động thân qua lại. Đảo theo vòng tròn từ 5-10 lần rồi đảo ngược lại, đồng thời dao động thân qua lại. Tập cho các cơ vùng lưỡi trở nên linh hoạt, khí huyết lưu thông vùng lưỡi.
Súc miệng kết hợp với đảo mắt qua lại và đ.ánh răng : Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường. Đưa một ngụm hơi vào miệng như một ngụm nước cho má phình lên rồi đảo từ má bên này sang má bên kia, kết hợp đảo mắt cùng một hướng, đảo xong thì gõ răng một lần. Ăn nhịp với động tác đảo thì dao động thân qua lại. Đảo từ 10-20 lần.
Tróc lưỡi: Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường. Đưa lưỡi lên vòm họng và tróc lưỡi. Tróc 10-20 lần. Bài tập này có tác dụng tập cho lưỡi hoạt động linh hoạt, khí huyết lưu thông, tránh nói năng khó khăn trong lúc t.uổi già, làm thông tai, cải thiện tuyến nước bọt. Trong các động tác lưỡi, thường nước bọt trào ra, ngừng động tác và nuốt nước bọt cho mạnh để tăng cường tiêu hóa và làm thông tai, cải thiện vị giác.
Người bệnh cần bình tĩnh tập luyện, tự xoa bóp bấm huyệt như hướng dẫn và tuân thủ chỉ định điều trị. “Mất hoặc giảm vị giác, khứu giác có thể cải thiện và hồi phục sau thời gian kiên trì tập luyện. Người bệnh nên chia nhỏ bữa, ăn đủ chất, thức phẩm mềm, dễ tiêu; tái khám khi có các triệu chứng trở nặng để có sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời”, bác sĩ khuyên.
