Vào dịp lễ tết, nhu cầu sử dụng các loại thực phẩm của người dân tăng cao, điều này dẫn đến nguy cơ dễ bị ngộ độc thực phẩm.
Khi ngộ độc thực phẩm thì việc sơ cứu, xử trí đúng cách là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm là do vi sinh vật gây bệnh có trong thức ăn như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng… Theo thống kê, nguyên nhân chủ yếu do vi sinh vật (chiếm 38,7%), độc tố tự nhiên (28,4%), hóa chất (4,2%),… và các nguyên nhân khác. Trong đó, ngộ độc thực phẩm do hóa chất gây ra có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính hoặc các bệnh lý diễn tiến trong thời gian dài như ung thư.
Biểu hiện ngộ độc thực phẩm cần sơ cứu ngay
Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra trong vài giờ hoặc vài ngày sau khi ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm. Những triệu chứng này thường không đặc hiệu, có thể nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp bao gồm:
Tiêu chảy
Buồn nôn hoặc nôn ói
Đau bụng
Sốt
Thực phẩm cần lựa chọn an toàn và bảo quản đúng cách.
Thông thường, những bệnh phát sinh do thực phẩm thường tự khỏi trong vòng 48 giờ. Tuy nhiên, nếu thấy xuất hiện những biểu hiện bất thường như suy hô hấp, rối loạn ý thức, co giật, không thể gây nôn,… cần nhanh chóng đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để thực hiện các bước xử lý cần thiết.
Đặc biệt, khi thấy những triệu chứng diễn ra lâu ngày như rối loạn tiêu hóa kéo dài lâu hơn 2-3 ngày; đi ngoài ra m.áu; tiêu ra m.áu trong vòng 24 giờ… cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Xử trí ngộ độc thực phẩm tại nhà
Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra với bất cứ ai ngay sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Do đó, cần trang bị cách sơ cứu khi bị ngộ độc thực phẩm để có thể nhanh chóng giúp đỡ bản thân hoặc ai đó khi không may gặp phải tình trạng này.
Cách sơ cứu khi bị ngộ độc thức ăn bao gồm:
– Kích thích giúp nôn hết thực phẩm
Những người có biểu hiện muốn nôn ói ngay sau khi ăn phải thực phẩm nhiễm độc hay người còn tỉnh táo, chưa có triệu chứng ngộ độc. Lúc này, người bị ngộ độc thực phẩm cần nhanh chóng dùng mọi biện pháp để nôn hết những thức ăn đã ăn vào.
Các cách thức có thể áp dụng như uống cốc nước muối pha loãng (0,9%) rồi dùng ngón trỏ móc, ngoáy (dân gian thường gọi là móc họng) vào vị trí góc cuống lưỡi gần họng nhằm kích thích cảm giác nôn ở người bệnh. Người bệnh nôn được càng nhiều càng tốt. Điều này giúp hạn chế chất độc có trong thực phẩm ngấm vào cơ thể, phát tán và gây hại.
Những lưu ý trong lúc gây nôn: Nếu người bệnh nằm nôn, cần để người bệnh nằm nghiêng, kê cao đầu để chất độc không bị trào ngược vào phổi, hạn chế nguy cơ t.ử v.ong do sặc hoặc ngạt thở. Đối với t.rẻ e.m, người hỗ trợ cần thực hành động tác gây nôn khéo léo tránh gây trầy xước cổ họng trẻ.
Đối với người đã rơi vào trạng thái hôn mê thì không nên kích nôn vì dễ gây sặc, ngạt thở.
Cần rửa thực phẩm sạch và phân loại chín sống để tách riêng phòng ngộ độc.
– Cần uống bù nước
Trường hợp người bị ngộ độc thực phẩm nôn và tiêu chảy nhiều lần có thể gây tình trạng mất nước. Lúc này cần cho người bệnh nghỉ ngơi và uống nhiều nước để ngăn ngừa tình trạng mất nước.
Nếu trẻ bị nôn, hãy cho trẻ uống nước từng ngụm nhỏ để bù nước cho trẻ.
Nếu người bệnh có kèm theo tiêu chảy hoặc chỉ bị tiêu chảy, điều quan trọng nhất là cố gắng thay thế chất lỏng và lượng muối đã mất. Lúc này, có thể sử dụng dung dịch nước bù điện giải oresol.
Nếu sử dụng dung dịch oresol để bù nước cho người bệnh, người hỗ trợ cần phải đọc kỹ hướng dẫn, pha nước theo đúng liều lượng chỉ định, không sử dụng dung dịch đã pha quá 24 tiếng, không đun sôi dung dịch…
– Người bệnh cần nghỉ ngơi, theo dõi chặt chẽ và nhập viện
Đặt người bệnh nằm ngửa, đầu thấp, nếu thấy tình trạng thở khó, cảm giác nghẹt thở thì nên dùng tay sạch kéo lưỡi người bệnh ra ngoài, tránh tụt vào trong, giúp người bệnh dễ thở hơn.
Cần theo dõi nhịp tim, trường hợp ngộ độc thực phẩm nặng, người bệnh có thể có các dấu hiệu như loạn nhịp tim, khó thở hay tụt huyết áp.
Sau khi tiến hành quy trình sơ cứu ngộ độc thực phẩm bao gồm các cách gây nôn, bù nước,… dù tình trạng người bệnh có dấu hiệu tỉnh táo vẫn cần được đưa tới các cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra và tiến hành thực hiện các bước cấp cứu khi cần thiết.
Dựa theo kết quả đ.ánh giá lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm một số kỹ thuật như xét nghiệm m.áu, cấy phân,… nhằm tìm kiếm sự hiện diện của vi sinh vật gây bệnh, giúp xác định chính xác nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm và có hướng xử trí phù hợp.
Dấu hiệu đặc trưng và cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ngày Tết
Ngộ độc thực phẩm không may xảy ra vào ngày Tết sẽ khiến cho sức khỏe, tâm trạng của cả bệnh nhân và người thân bị ảnh hưởng rất lớn.
Do đó cần biết cách phòng ngừa để tết vui trọn vẹn.
Các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm hay còn gọi là ngộ độc thức ăn (trúng thực), là tình trạng người bệnh bị trúng độc, ngộ độc do ăn uống phải những thức ăn, đồ uống bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc các loại thực phẩm bị biến chất, ôi thiu, chứa các chất bảo quản, phụ gia… vượt quá tiêu chuẩn cho phép.
Nếu ngộ độc ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể hồi phục sau vài ngày. Trong trường hợp bị nặng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí có thể dẫn đến t.ử v.ong nếu không được điều trị kịp thời.
Ngộ độc thực phẩm không may xảy ra vào ngày Tết sẽ khiến cho sức khỏe, tâm trạng của cả bệnh nhân và người thân bị ảnh hưởng rất lớn.
Các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm có thể xuất hiện sau khoảng vài phút, vài giờ hoặc từ 1 đến 2 ngày sau khi tiêu thụ thức ăn gây hại. Các triệu chứng này ở mức độ nặng hay nhẹ, kéo dài trong thời gian bao lâu còn tùy vào các yếu tố bao gồm loại tác nhân gây ra, lượng thực phẩm được sử dụng và hệ miễn dịch của người bệnh.
Dưới đây là những triệu chứng và cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết ai cũng cần biết.
Những triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp gồm:
– Đau bụng, tiêu chảy, chán ăn.
– Buồn nôn, nôn mửa.
– Trong phân hoặc chất nôn có xuất hiện m.áu.
– Bị sốt.
– Cơ thể yếu ớt, mệt mỏi.
– Đau đầu, choáng váng, chóng mặt.
– Ớn lạnh, rùng mình.
– Đau khớp và cơ.
Đặc biệt, nếu ngộ độc thực phẩm đã ở tình trạng nặng, người bệnh còn có thể có những biểu hiện như:
– Cảm thấy khát nước nhiều.
– Môi bị khô, mắt trũng, da nhăn nheo.
– Mạch nhanh, giọng nói yếu ớt.
– Tay chân lạnh.
– Liên tục bị nôn ói.
– Sốt cao kéo dài.
Khi nhận thấy các triệu chứng ngộ độc thực phẩm báo hiệu tình trạng nặng này, người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế hay bệnh viện gần nhất để được cấp cứu kịp thời, tránh dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng.
Phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong ngày Tết như thế nào?
Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), ngộ độc thực phẩm rất dễ xảy ra, nhất là vào những dịp lễ, Tết. Do đó, việc thực hiện các biện pháp phòng tránh ngộ độc thực phẩm là vô cùng cần thiết.
– Lựa chọn thực phẩm an toàn: Cần chọn những thực phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, còn hạn sử dụng, không ôi thiu, kém chất lượng. Chú ý lựa chọn địa điểm buôn bán thực phẩm an toàn, uy tín.
Không chọn những thực phẩm nghi ngờ nhiễm chất độc hóa học hoặc các loại thực phẩm chứa sẵn chất độc như nấm lạ (nấm không rõ tên, nguồn gốc và cách chế biến), khoai tây mọc mầm, cá nóc,… Nếu muốn dùng, cần nắm kỹ cách sơ chế và chế biến đúng để loại bỏ chất độc.
– Bảo quản thực phẩm đúng cách: Nên bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh ở nhiệt độ phù hợp và trong thời gian cho phép. Nên dùng thức ăn trong ngày, không nên để qua đêm và hâm lại nhiều lần. Không ăn khi phát hiện thức ăn đã có mùi vị lạ, thay đổi màu sắc và độ tươi ngon.
Việc thực hiện các biện pháp phòng tránh ngộ độc thực phẩm là vô cùng cần thiết trong dịp Tết.
– Chế biến thức ăn an toàn: Rửa tay trước khi tiếp xúc thực phẩm, trong và sau khi chế biến món ăn để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường ăn uống. Làm sạch các nguyên vật liệu trước khi chế biến món ăn. Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ nấu nướng, ăn uống.
– Đảm bảo nguyên tắc ăn chín uống sôi: Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm trong những ngày Tết, người tiêu dùng nên nghiêm túc thực hiện nguyên tắc ăn chín uống sôi.
Nếu ăn ở hàng quán, chỉ ăn ở những nơi đảm bảo vệ sinh trong chế biến, môi trường xung quanh thông thoáng, sạch sẽ. Nếu tự nấu ăn tại nhà, cần chế biến thức ăn đúng cách và hạn chế ăn món tái, món sống,… để tránh nguy cơ bị vi khuẩn xâm nhập gây ngộ độc.
Hiện nay, nguồn thực phẩm trên thị trường ngày càng đa dạng, phong phú nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ngộ độc nếu người tiêu dùng không có đủ kiến thức để lựa chọn được nguồn thực phẩm an toàn.
Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân ngộ độc thực phẩm thường tốn kém và khó khăn. Nhiều trường hợp phải cần đến hệ thống máy móc xét nghiệm mới có thể cho kết quả chẩn đoán chính xác.
Do đó, mỗi người dân cần chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân, cẩn trọng trong ăn uống, lựa chọn những sản phẩm an toàn, hợp vệ sinh là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe trong những ngày Tết.
