Hiệu quả của vắc xin Pfizer, Moderna, AstraZeneca phai dần theo thời gian nhưng vẫn ngăn ngừa được nhập viện, t.ử v.ong.
Hơn 90% số ca mắc Covid-19 ở Mỹ nhiễm biến thể Delta tạo nên đợt bùng phát trong hai tháng qua. Ngày càng có nhiều trường hợp đã chủng ngừa nhưng vẫn mắc bệnh dẫn đến câu hỏi về khả năng chống lại biến thể Delta của vắc xin.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, biến thể Delta có thể tránh được một phần kháng thể do vắc xin tạo ra. Như vậy, những người đã tiêm chủng có mức kháng thể bảo vệ chống lại Delta thấp hơn so với các biến thể khác.
Trang Insider đã xem xét hơn một chục nghiên cứu và thông báo từ các nhà sản xuất vắc xin, tổ chức y tế công cộng và giới khoa học ở nhiều quốc gia để phân tích mức độ hiệu quả của vắc xin Pfizer, Moderna và AstraZeneca chống lại Delta.
Kết quả đầy hứa hẹn. Trong khi hiệu quả của vắc xin chống lại Covid-19 đang giảm dần theo thời gian, khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng, nhập viện và t.ử v.ong vẫn còn cao.
Hiệu quả chống lại biến thể Delta của 3 loại vắc xin
Vivek Murthy, Tổng Y sĩ Mỹ, đ.ánh giá: “Chúng ta đã may mắn có được vắc xin an toàn và hiệu quả giúp bảo vệ vượt trội khỏi những hậu quả tồi tệ nhất của virus SARS-CoV-2″.
Hiệu quả của vắc xin đang giảm dần theo thời gian, đó là lý do tại sao Mỹ và nhiều nước khác có kế hoạch tiêm mũi tăng cường.
Tuy nhiên, biến thể Delta không phải là lý do duy nhất khiến khả năng bảo vệ của vắc xin có vẻ yếu hơn so với cách đây vài tháng.
Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) Rochelle Walensky cho biết, sự gia tăng các ca nhiễm Covid-19 dù đã tiêm phòng có thể do cả khả năng miễn dịch suy yếu và sức mạnh của biến thể Delta.
Giới chuyên môn đã phát hiện ra khả năng chống lại Covid-19 thể nhẹ hoặc trung bình của vắc xin giảm dần theo thời gian. Theo dữ liệu từ Bộ Y tế Israel, vắc xin Pfizer có hiệu quả 75% ở những người đã tiêm phòng vào tháng 4, trong khi mức bảo vệ đó giảm xuống còn 16% ở những người đã tiêm vào tháng 1.
Một nghiên cứu của Đại học Oxford (Anh) xem xét những người tiêm vắc xin Covid-19 nhưng vẫn nhiễm bệnh, có tải lượng virus cao. Kết quả cho thấy tiêm Pfizer có hiệu quả 92% trong việc ngăn ngừa nhiễm bệnh với tải lượng virus cao hai tuần sau liều thứ hai. Chỉ số này còn 78% ở mốc ba tháng. Hiệu quả của AstraZeneca giảm từ 69% xuống 61% trong cùng khung thời gian.
Những phát hiện như vậy, cùng với dữ liệu gần đây từ Pfizer cho thấy, liều thứ ba giúp tăng cường khả năng bảo vệ chống lại biến thể Delta. Hãng dược Pfizer cũng thông báo lần tiêm thứ 3 tạo ra lượng kháng thể chống lại biến thể Delta nhiều hơn từ 5 đến 8 lần.
Những điểm giống và khác giữa biến thể Delta với Covid “thông thường”
Covid-19 một lần nữa làm thay đổi cuộc sống của chúng ta, do biến thể Delta mới, siêu lây lan.
Được xác định lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 12 năm 2020, Delta hiện chiếm hơn 83% các trường hợp mắc mới ở Mỹ.
Biến thể này đang lây lan rộng trong số những người chưa được tiêm chủng, đẩy tỷ lệ ca bệnh nói chung lên cao và một lần nữa tạo sức ép lên các bệnh viện.
Dưới đây là những gì mà những người đã được tiêm chủng đầy đủ và chưa được tiêm chủng cần biết về biến thể Delta.
Delta dễ lây nhiễm hơn
Đặc điểm đáng lo ngại nhất của biến thể Delta là nó lây lan dễ dàng hơn nhiều so với các chủng virus trước.
Trung bình một người bị nhiễm virus “chủng cũ” sẽ lây nhiễm cho 2,5 người khác.
Trong khi đó, Delta sẽ lây nhiễm cho 5 đến 8 người khác.
Theo các tài liệu nội bộ của CDC, biến thể này dễ lây như thủy đậu và dễ lây hơn MERS, SARS, Ebola, cảm lạnh thông thường, virus cúm mùa và đậu mùa.
Nó không hiệu quả trong đột biến như HIV.
Delta sẽ thúc đẩy nhiều ca nhiễm “đột phá” hơn
Người đã tiêm vắc xin vẫn ít bị bệnh hơn, nhưng dễ bị nhiễm hơn so với chủng virus “cũ”. Đây chỉ đơn giản là hệ quả của số ca nhiễm nói chung cao hơn.
Hiện tại, các ca nhiễm đột phá chỉ chiếm khoảng 0,01% tổng số ca nhiễm Covid-19.
Tỷ lệ này không có khả năng thay đổi, nhưng khi các ca nhiễm nói chung tăng lên, thì số những người được tiêm chủng bị nhiễm virus cũng sẽ tăng.
Vắc xin vẫn có thể bảo vệ
Số liệu hiện có là sơ bộ nhưng cho đến nay, có vẻ như hai liều vắc xin Pfizer mRNA có hiệu quả khoảng 88% trong việc ngăn chặn các triệu chứng của Covid-19.
Con số này giảm so với hiệu quả 95% đối với biến thể “cũ”, nhưng vẫn cao đáng kinh ngạc.
Vắc xin Moderna cũng có hiệu quả cao đối với Delta, có thể cao hơn Pfizer.
Vắc xin Johnson & Johnson một mũi tiêm ít hiệu quả hơn đối với Delta, nhưng vẫn rất tốt trong việc ngăn ngừa nhập viện và t.ử v.ong, như Pfizer và Moderna.
Mọi người có thể sẽ cần mũi tiêm tăng cường vào một ngày nào đó
Vào ngày 12 tháng 8, FDA Mỹ đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp cho mũi tiêm tăng cường thứ ba của Pfizer và Moderna cho những người có hệ miễn dịch suy yếu, bao gồm cả những người ghép tạng.
Những người bị suy giảm miễn dịch không đáp ứng tốt với vắc xin và có nguy cơ cao mắc bệnh nặng và t.ử v.ong do Covid-19.
Mũi vắc xin tăng cường có thể cung cấp cho những người bị suy giảm miễn dịch mức độ bảo vệ tương tự như hệ thống miễn dịch không bị tổn hại.
Vắc xin đầu tiên có thể không phải là vắc xin cuối cùng, một số chuyên gia tin rằng tất cả chúng ta sẽ cần mũi tiêm tăng cường vào một thời điểm nào đó. Khi một loại virus trở thành dịch địa phương, bạn sẽ phải tiêm phòng hàng năm.
Delta có lẽ không gây bệnh nặng hơn
Một số nghiên cứu gợi ý rằng Delta thực sự gây bệnh nặng hơn với nhiều bệnh nhân nhập viện hơn so với virus “cũ”, nhưng những nghiên cứu khác lại trái ngược với ý kiến này.
Một số chuyên gia không cho rằng Delta gây bệnh nặng hơn, song số ca nhập viện và t.ử v.ong nhiều hơn là vì có nhiều trường hợp nhiễm hơn.
Delta có vẻ gây ra các triệu chứng giống những phiên bản virus trước, gồm sốt, ớn lạnh, ho, khó thở, mất vị giác hoặc khứu giác, đau đầu, nghẹt mũi.
Có một số gợi ý ban đầu rằng ho và mất khứu giác có thể ít phổ biến hơn với Delta.
Cũng giống như các trường hợp đột phá trước đây, những người được tiêm chủng thường có các triệu chứng nhẹ hơn nhiều và ít phải nhập viện hoặc t.ử v.ong do nhiễm.
Delta đ.ánh mạnh vào t.rẻ e.m
Một nghiên cứu của Anh cho thấy các bài kiểm tra Covid-19 dương tính ở t.rẻ e.m từ 5 đến 12 t.uổi dường như đang thúc đẩy phần lớn sự phát triển của biến thể Delta.
Đây có lẽ là do tốc độ lây lan của virus, chứ không phải do bất kỳ đột biến đặc hiệu nào nhắm vào t.rẻ e.m.
Cũng chưa có vắc xin nào được chấp thuận cho t.rẻ e.m. Nhìn chung, hầu hết những người thuộc mọi lứa t.uổi đang phải nằm viện hoặc nguy kịch đều chưa được tiêm chủng.
Trên thực tế, họ có thể dễ lây nhiễm hơn do tải lượng virus từ Delta có thể cao gấp 1000 lần so với các chủng trước đó, theo một nghiên cứu trên tạp chí Genomic Epidemiology.
Delta làm tăng số lượng virus ở họng và mũi, cả ở những người đã được tiêm và chưa được tiêm vắc xin.
Tin tốt là những người đã được tiêm chủng có thể không bị nhiễm lâu như những người chưa được tiêm chủng.
Delta không phải là đột biến đầu tiên và sẽ không phải là đột biến cuối cùng
Là một virus RNA, SARS-Cov-2 gần như chắc chắn sẽ đột biến. Hầu hết các đột biến không có tác động thêm đến sức khỏe con người so với chủng virus đầu tiên, nhưng một số thì có.
Một là biến thể Alpha, lần đầu tiên được xác định ở Anh.
Beta (Nam Phi) và Gamma (Brazil) cũng là “các biến thể đáng lo ngại”. Phiên bản Lambda mới xuất hiện, được chú ý lần đầu tiên ở Peru, là một “biến thể đáng lo ngại”.
Tiêm phòng cho thật nhiều người là cách duy nhất để ngăn chặn sự lây lan của các biến thể mới, có khả năng gây c.hết người và lây nhiễm nhiều hơn. Càng nhiều người dân được tiêm phòng, chúng ta càng tiến gần đến khả năng miễn dịch quần thể. (Miễn dịch quần thể là khi có đủ số người được chủng ngừa trong một cộng đồng để phá vỡ chuỗi lây nhiễm.)
Khẩu trang vẫn rất quan trọng
CDC gần đây đã cập nhật hướng dẫn để khuyến cáo rằng ngay cả những người được tiêm chủng cũng phải đeo khẩu trang ở những nơi công cộng trong nhà tại những khu vực có khả năng lây truyền cao hoặc nghiêm trọng.
Tầm quan trọng của khẩu trang, giữ khoảng cách, không tụ tập đông người cả trong nhà và ngoài trời được nhấn mạnh.
Trên thực tế, khẩu trang có thể quan trọng hơn bao giờ hết, bất kể bạn đã tiêm vắc xin hay chưa.
