1. Sốt là gì?
Sốt là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi đối mặt với các tình trạng bệnh lý hoặc viêm nhiễm. Nó là một dạng tăng nhiệt độ của cơ thể thường được đo bằng độ Celsi hoặc độ Fahrenheit. Sốt là một biểu hiện phổ biến của nhiều loại bệnh bao gồm nhiễm trùng, cảm lạnh, viêm họng hay các vấn đề sức khỏe khác. Khi cơ thể bị tấn công bởi vi khuẩn, virus hoặc các yếu tố gây viêm nhiễm hệ thống miễn dịch thường tăng cường hoạt động để đối phó với chúng.
Một trong những cách cơ thể phản ứng là tạo ra nhiệt độ cao hơn gọi là sốt nhằm tạo môi trường khó sống cho các tác nhân gây bệnh và kích thích quá trình phục hồi. Sốt có thể đi kèm với các triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi và cảm giác khó chịu và nó thường được coi là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chiến đấu để bảo vệ sức khỏe tổng thể của con người. Tuy nhiên, việc chăm sóc khi bị sốt đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo rằng tình trạng sức khỏe của người bệnh không bị tổn thương và để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị sốt
Thân nhiệt tăng cao: Sốt thường được xác định khi nhiệt độ cơ thể của trẻ đo bằng nhiệt kế vượt quá 38 độ C hoặc 100.4 độ F. Tuy nhiên, mức độ sốt có thể biến đổi và phụ thuộc vào nguyên nhân gây sốt.
Đổ mồ hôi: Trẻ có thể đổ mồ hôi nhiều hơn khi sốt vì cơ thể cố gắng làm mát xuống và điều chỉnh nhiệt độ.
Người lơ mơ, mệt mỏi: Sốt có thể gây ra cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ cho trẻ làm cho họ muốn nghỉ nhiều hơn.
Bỏ bú, bỏ ăn uống: Trẻ có thể từ chối bú hoặc ăn uống ít hơn khi sốt. Điều này là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi không cảm thấy khỏe mạnh.
Trông bé nhợt nhạt: Da của trẻ có thể trở nên nhợt nhạt hoặc có màu xanh xao khi sốt.
Cáu kỉnh: Trẻ có thể trở nên cáu kỉnh, khó chịu và dễ nổi giận khi họ cảm thấy không thoải mái.
Nôn ói: Sốt có thể gây nôn mửa ở một số trẻ đặc biệt là khi sốt rất cao.
3. Nguyên nhân trẻ bị sốt
Sốt là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị sốt:
3.1. Sốt do nhiễm virus
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây sốt ở trẻ. Các loại virus như cảm cúm, cảm lạnh, sởi, thủy đậu và bệnh tay chân miệng có thể gây sốt ở trẻ. Sốt thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần và không cần sử dụng thuốc kháng sinh vì chúng không có hiệu quả đối với virus.
3.2. Sốt do nhiễm trùng
Nhiễm trùng tai, viêm đường hô hấp, viêm đường tiết niệu, viêm gan – mật và nhiễm khuẩn não – màng não có thể gây sốt ở trẻ. Sốt do vi khuẩn thường cần điều trị bằng thuốc kháng sinh và nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.
3.3. Sốt do tiêm chủng
Một số trẻ có thể trải qua sốt sau khi tiêm chủng. Đây là một phản ứng phụ thường gặp sau tiêm chủng và thường tự giảm đi sau vài ngày.
3.4. Sốt do mọc răng
Mọc răng có thể gây ra sự khó chịu và sốt ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ kéo dài trong vòng 1-2 ngày và không cần điều trị đặc biệt.
4. Trẻ bị sốt nên làm gì?
Đo nhiệt độ chính xác: Sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ cơ thể của trẻ. Nhiệt độ thường được đo ở hậu môn đối với trẻ sơ sinh (1 tháng đến 12 tháng tuổi) để đảm bảo kết quả chính xác. Điều này giúp xác định xem trẻ có bị sốt hay không và đánh giá mức độ sốt.
Dinh dưỡng và nước uống: Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng. Nhiễm trùng và sốt có thể làm mất nước nhanh chóng vì vậy cho trẻ uống nhiều nước và trong trường hợp sốt kéo dài, dung dịch muối đường Oresol có thể giúp bổ sung các chất điện giải cần thiết cho cơ thể.
Môi trường thoải mái: Tạo môi trường thoáng mát cho trẻ để họ có thể nghỉ ngơi và cảm thấy thoải mái. Để trẻ nằm nghỉ trong một phòng không quá nóng hoặc quá lạnh.
Lau người bằng nước ấm: Sử dụng nước ấm để lau người cho trẻ điều này có thể giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể và làm cho trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.
Ăn uống: Khuyến khích trẻ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng và bổ sung canxi và vitamin C vào chế độ ăn uống.
Sử dụng thuốc hạ sốt: Nếu cần thiết, sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Hãy chú ý đến liều lượng phù hợp cho độ tuổi của trẻ.
Thăm khám bác sĩ: Nếu trẻ có sốt cao kéo dài hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng khác, hãy đưa trẻ thăm bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Chăm sóc tận tâm và quan tâm đúng cách khi trẻ bị sốt giúp trẻ đối mặt với tình trạng này một cách tốt nhất và nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
5. Không nên làm gì khi trẻ bị sốt?
5.1. Không sử dụng Aspirin cho trẻ
Không bao giờ sử dụng thuốc Aspirin để hạ sốt cho trẻ, bởi vì nó có thể gây ra một tình trạng nghiêm trọng gọi là hội chứng Reye, đặc biệt là ở trẻ dưới 12 tuổi.
5.2. Không sử dụng nước lạnh và cồn để làm giảm sốt
Tắm bằng nước lạnh hoặc cồn có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể của trẻ và không hiệu quả trong việc điều trị sốt. Thay vì vậy nên sử dụng nước ấm để lau người cho trẻ.
5.3. Không ủ ấm quá mức
Không cần phải ủ ấm trẻ bằng chăn bông và quần áo dày khi trẻ đang có sốt. Để trẻ ở trong môi trường thoải mái và mát mẻ.
5.4. Không sử dụng thuốc cảm cúm và cảm lạnh cho trẻ dưới 4 tuổi
Nhiều loại thuốc trị cảm cúm và cảm lạnh có thể không phù hợp cho trẻ nhỏ và có thể gây tác dụng phụ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cho trẻ.
6. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện
Bé sốt cao liên tục: Nếu sốt của trẻ không giảm sau khi đã sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn hoặc nếu sốt tiếp tục tăng lên mặc dù đã dùng thuốc bạn cần đưa trẻ đến bác sĩ. Sốt cao và không giảm có thể là một dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng.
Trẻ dưới 2 tháng tuổi sốt trên 38 độ C: Đối với trẻ sơ sinh (dưới 2 tháng tuổi), sốt trên 38 độ C được coi là cao và cần thăm khám ngay lập tức vì trẻ sơ sinh có hệ thống miễn dịch yếu hơn và có thể phản ứng mạnh hơn với các bệnh nhiễm trùng.
Trẻ mê man, lừ đừ: Nếu trẻ trở nên lơ mơ, lừ đừ hay có sự thay đổi trong tư duy hoặc hành vi đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc biến chứng khác.
Trẻ đau khi đi tiểu: Nếu trẻ kêu đau khi đi tiểu hoặc có các triệu chứng đau tiểu đây có thể là dấu hiệu của một nhiễm trùng đường tiết niệu và cần được đánh giá bởi bác sĩ.
Hạ sốt hơn 24 giờ rồi sốt tái phát: Nếu sau khi đã hạ sốt, sốt của trẻ tái phát trong vòng 24 giờ đây có thể là dấu hiệu của một bệnh nhiễm trùng hoặc vấn đề khác đòi hỏi sự xem xét cẩn thận.
Trẻ có biểu hiện co giật: Nếu trẻ có biểu hiện co giật đây là tình huống khẩn cấp và cần đưa trẻ đến bác sĩ hoặc bệnh viện cấp cứu ngay lập tức. Co giật có thể là một triệu chứng của nhiều tình trạng nguy hiểm, việc đánh giá và điều trị sớm là rất quan trọng.
7. Lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt tại nhà
Tuân thủ đúng hướng dẫn: Luôn đọc và tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên nhãn dán của thuốc hoặc theo khuyến nghị từ bác sĩ. Đảm bảo bạn hiểu rõ về liều lượng, tần suất và cách sử dụng thuốc.
Không lạm dụng thuốc: Không sử dụng thuốc hạ sốt hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác mà không cần thiết. Sử dụng thuốc chỉ khi trẻ bị sốt hoặc khi bác sĩ đã khuyên bạn làm như vậy.
Tránh uống quá liều: Tránh uống quá liều paracetamol, ibuprofen hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác. Uống quá liều có thể gây tổn thương cho gan, thận và có thể gây nguy cơ đe dọa tính mạng. Luôn luôn tuân thủ liều lượng được đề xuất cho độ tuổi và trọng lượng của trẻ.
Không sử dụng thuốc liên tục trong thời gian dài: Sử dụng thuốc hạ sốt hoặc bất kỳ loại thuốc nào trong thời gian dài hoặc liên tục mà không có hướng dẫn từ bác sĩ có thể gây ra các tác dụng phụ và tổn thương sức khỏe.
Lưu trữ thuốc đúng cách: Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, mát mẻ, và xa tầm tay của trẻ. Để thuốc ở trong hộp gốc hoặc hộp có nhãn rõ ràng để tránh nhầm lẫn.
Trẻ bị sốt nên làm gì? Qua bài viết hy vọng mọi người biết thêm để có thể quan tâm và chăm sóc đúng cách, đây là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự thoải mái của trẻ.
Linh Linh (tổng hợp)
