Do chậm phát triển trong tử cung, b.é g.ái chào đời khi mới 27 tuần thai, nặng 400 gram, là em bé sinh non nhẹ cân nhất Việt Nam, đã được nuôi sống thành công.
Sáng 9/9, sau hơn ba tháng được điều trị, chăm sóc tại Trung tâm chăm sóc và Điều trị sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, bé đã ổn định sức khỏe, nặng 1,8 kg, chuẩn bị được xuất viện.
“Đây là em bé non tháng nhất Việt Nam được cứu sống, là một kỳ tích trong ngành điều trị sơ sinh, nhất là trẻ non tháng”, Phó giáo sư Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết.
Ba tháng trước, sản phụ sinh năm 1997 ở Yên Thành, Nghệ An, được chuyển từ bệnh viện tỉnh đến Bệnh viện Phụ sản Trung ương vì t.iền sản giật. Kiểm tra thai suy, các bác sĩ chỉ định đình chỉ thai kỳ sớm, xác định cứu người mẹ.
Ngày 1/6, sản phụ sinh mổ. Em bé chào đời nặng 400 gram vẫn có dấu hiệu của sự sống, lập tức được các bác sĩ cấp cứu với hy vọng “còn nước còn tát”.
“Khi ấy bé chỉ nhỏ như một chiếc xi lanh 50 ml, lọt thỏm trong lòng bàn tay của nhân viên y tế”, Tiến sĩ Lê Minh Trác, Giám đốc Trung tâm chăm sóc và điều trị Sơ sinh, nhớ lại.
Em bé chào đời nặng 400 gram. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Sau mổ, người mẹ ổn định, không thể gặp con bởi em bé đang được chăm sóc đặc biệt trong lồng ấp. Cả bác sĩ và gia đình đều xác định tâm lý rằng em bé khó có thể qua khỏi. Mẹ được xuất viện về nhà ít ngày sau đó. Mọi công việc chăm sóc, điều trị bé phụ thuộc hoàn toàn vào các bác sĩ ở Trung tâm.
Bác sĩ Trác cho biết, sau sinh, bé suy dinh dưỡng nặng, teo đét, phải thở máy ngay. Tất cả các cơ quan như gan, thận, não, phổi, tuần hoàn… vô cùng non yếu. Với một em bé nặng 400 gram, chân nhỏ chưa bằng ngón tay út của người lớn, việc nuôi tĩnh mạch, lấy ven vô cùng khó khăn.
Khi mới sinh, em bé được nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn. Đến ngày thứ 15, bữa ăn đầu tiên qua đường miệng, bé chỉ ăn 1,5-2 ml/bữa. Sau 23 ngày, bé ăn 5 ml sữa/bữa, tần suất ăn 16 bữa một ngày, các y bác sĩ nhỏ sữa từng giọt cho em bé.
“Sau 3 tháng 9 ngày, hiện tại em bé đã nặng 1.800 gram, tự thở khí trời, ăn sữa 200 ml/ngày. Đây là sự tăng trưởng kỳ tích của trẻ, với mức tăng trưởng 15% cân nặng một tuần”, bác sĩ Trác thông tin.
Em bé ổn định sức khỏe, nặng 1.800 gram sau hơn ba tháng được điều trị, chăm sóc. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Là người chăm sóc cho bé từ những ngày đầu, bác sĩ Nguyễn Thu Hoa, Phó giám đốc Trung tâm chăm sóc và điều trị Sơ sinh, cho biết khoảng 20 ngày đầu, bụng bé chướng căng, thâm đen lại, hầu như không ăn được gì. Các bác sĩ đưa một ống xông nhỏ vào h.ậu m.ôn của bé để bơm nước muối, hút phân su ra bởi bé không có sức để đại tiện.
“Người mẹ ở trong vùng dịch nên không thể ra Hà Nội với con, đã từng nhờ các bác sĩ lo hậu sự cho bé nếu điều xấu xảy ra. Không ngờ từ nỗ lực của các y bác sĩ và sự kiên cường của em bé, sự sống vẫn được tiếp nối đến hôm nay”, bác sĩ Hoa nói.
Bác sĩ Hoa cho biết, em bé vượt qua, lớn lên từng ngày nhờ chính những giọt sữa mẹ mà nhân viên y tế xin của các sản phụ, và hoặc từ những hộp sữa bột mà các y bác sĩ tự gom t.iền mua cho bé. Ngoài các biện pháp điều trị trẻ non tháng theo phác đồ, bé được các bác sĩ sử dụng liệu pháp massage ngay trong lồng kính.
Phó giáo sư Trần Danh Cường thăm mẹ con sản phụ sáng 9/9. Ảnh: Lê Nga
Người mẹ sáng nay được ấp con trong lòng, truyền hơi ấm cho con, nói rằng “như một giấc mơ”. “Nàng biết mỉm cười, mút tay, khóc đòi ăn, có ngày ăn được hơn 300 ml sữa”, người mẹ trẻ chia sẻ.
Ông Cường cho biết, tình trạng t.iền sản giật là bệnh lý khủng khiếp nhất trong xử lý thai nghén cấp cứu. Vì thế, trong quá trình chẩn đoán, nếu có yếu tố đe dọa tính mạng, thai phụ sẽ buộc phải đình chỉ thai kỳ. Song, ông khuyên những người mẹ không may nguy cơ sinh non, bé được 27-28 tuần thai, nặng dưới 1.000 gram, đừng từ bỏ, đừng vội buồn bã buông xuôi, hãy quyết tâm và cùng bệnh viện chăm sóc để tìm cơ hội sống cho em bé.
“10 năm trước, một em bé sinh non nặng 500 gram đã được cứu sống, nay một kỳ tích mới đã xảy ra, khẳng định sự phát triển của y học, đặc biệt trong ngành sơ sinh”, ông Cường nói.
Kỳ tích nuôi sống bé sinh non nhẹ nhất Việt Nam 87 Nuôi sống bé sinh non chỉ dài hơn gang tay 57 Nuôi sống bé sơ sinh nặng 600 g từng ngừng thở
Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Vì sao phụ nữ mang thai nên tiêm vắc xin?
Tôi mang thai 14 tuần, sống giữa tâm dịch TPHCM. Bộ Y tế mới ban hành quy định mang thai từ 13 tuần trở lên có thể tiêm phòng, nhưng tôi rất lo lắng, liệu tiêm có an toàn cho thai nhi?
PGS.TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương trả lời:
Tôi cho rằng, việc Bộ Y tế ban hành quyết định mới, trong đó nhóm đối tượng phụ nữ mang thai trên 13 tuần được tiêm vắc xin Covid-19 là một quyết định đúng đắn, có tính khoa học rất cao, đúng với xu thế trong công tác phòng chống dịch, khi mà lợi ích bảo vệ nguy cơ diễn biến nặng tăng lên.
PGS.TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương (Ảnh: H.Hải).
Với Việt Nam là quy định mới, còn trên thế giới, nhiều nước đã tiêm vắc xin Covid-19 cho phụ nữ mang thai từ giữa năm 2020, khi mà dịch Covid-19 xảy ra, số lượng người mắc tăng lên, kéo theo số thai phụ mắc Covid-19 cũng tăng lên.
Phụ nữ mang thai trên 13 tuần hoàn toàn có thể tiêm vắc xin ngừa Covid-19 đang lưu hành tại Việt Nam (trừ vắc xin Sputnik V.) vì những lý do sau đây:
Có nguy cơ diễn biến nặng khi nhiễm bệnh
Với phụ nữ mang thai, khả năng nhiễm virus SARS-CoV-2 như người bình thường. Nhưng khi phụ nữ mang thai nhiễm virus này lại dễ bị diễn biến nặng bởi tình trạng thai nghén.
Khi mang thai, người phụ nữ có tình trạng suy giảm miễn dịch nhất định, đó là yếu tố nguy cơ bệnh diễn biến nặng hơn.
Hơn nữa, khi có thai, nhu cầu oxy của người phụ nữ cao hơn người thường. Người phụ nữ khi mang thai có tình trạng giữ nước trong cơ thể, có hiện tượng phù, phù niêm mạc đường hô hấp trên, dẫn đến nguy cơ tổn thương đường hô hấp trên dễ dàng. Đây là lý do khi nhiễm SARS-CoV-2, nguy cơ bệnh trở nặng nhanh.
Chưa kể trong quá trình mang thai, nếu t.uổi cao, có bệnh nền, hoặc có các bệnh do biến chứng của thai nghén, như tăng huyết áp, tiểu đường… nhiễm SARS-CoV-2 sẽ có nguy cơ bệnh trở nặng nhanh.
Khi phụ nữ mang thai mắc Covid-19 diễn biến nặng sẽ buộc phải nằm hồi sức tích cực, có thể diễn biến nặng phải can thiệp thở máy, ECMO… khi đó nguy cơ t.ử v.ong rất cao cho cả mẹ và thai nhi.
Chăm sóc phụ nữ mang thai nhiễm virus ở thể nặng hết sức khó khăn, bởi không chỉ có người mẹ mà cả thai nhi ở trong bụng sống nhờ quá trình hô hấp của người mẹ.
Với những người mẹ nhiễm SARS-CoV-2 không triệu chứng, em bé không bị ảnh hưởng. Còn nếu người mẹ nhiễm virus mà diễn biến nặng, gây viêm phổi đông đặc, nhu cầu oxy em bé bị giảm sẽ có nguy cơ suy thai, thai c.hết lưu (do biến chứng ở phổi mẹ gây ra), sinh non (nguy cơ non tháng tăng lên 3 lần ở người mẹ nhiễm virus; cũng có cảnh báo virus liên quan t.iền sản giật).
Đây là lý do, khi đứng trước dịch bệnh, để phòng nguy cơ nhiễm bệnh rồi diễn biến nặng, nhiều nước quyết định tiêm vắc xin Covid-19 cho phụ nữ mang thai.
Vắc xin không ảnh hưởng đến thai nhi
Khi người phụ nữ mang thai nhiễm SARS-CoV-2, virus có tấn công thai nhi không? Trên thế giới, người ta đã tiến hành lấy nước ối, lấy m.áu tĩnh mạch rốn, rau thai của người mẹ nhiễm SARS-CoV-2 đều không phát hiện có virus trong đó. Hay nói cách khách, người phụ nữ dù hầu họng có virus nhưng trong rau thai không phát hiện, cho thấy virus không đi vào buồng ối.
Tương tự, khi tiêm vắc xin Covid-19, các vắc xin có chỉ định đều không phải vắc xin độc lực sống, sẽ không vào em bé, em bé được an toàn. Nhiều chị em sẽ băn khoăn chuyện tiêm phòng có ảnh hưởng tới em bé hay không, câu trả lời là không.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế khuyến cáo người mang thai trên hoặc bằng 13 tuần được tiêm ngừa vắc xin Covid-19 nhưng cần thận trọng, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp là hoàn toàn hợp lý, theo đúng khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, đầy đủ cơ sở khoa học, đảm bảo an toàn cho mẹ, cho con.
Hơn nữa khi tiêm trong giai đoạn mang thai sẽ sinh ra kháng thể chủ động truyền qua nhau thai để bảo vệ em bé những tháng đầu đời trước những yếu tố xung quanh.
Vì thế, việc phòng để phụ nữ mang thai giảm nguy cơ mắc Covid-19, hoặc mắc ở thể nhẹ là hết sức cần thiết.
Quyết định cho phụ nữ mang thai trên 13 tuần được tiêm phòng vắc xin Covid-19 là rất đúng đắn. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai là đối tượng đặc biệt, nên quy trình tiêm cần sàng lọc cẩn trọng, phát hiện bệnh nền sẵn có, bệnh lý xuất hiện trong thời gian mang thai.
Việc tiêm phòng cho phụ nữ mang thai cũng được thực hiện tại các cơ sở có cấp cứu sản khoa.
