Đột quỵ gây t.ử v.ong đứng hàng thứ ba, sau các bệnh ung thư và tim mạch. Loại bệnh này đứng hàng đầu trong các bệnh thần kinh để lại nhiều di chứng, gây nên tàn tật nặng nề dẫn đến tàn phế, đặc biệt về vận động.
Phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ (BVCC).
Các biến chứng của bệnh đột quỵ
Bệnh đột quỵ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Trong đó các dấu hiệu đột quỵ thường gặp đó là: Đột ngột tê dại; yếu hoặc liệt mặt, tay hoặc chân, thường ở một bên của cơ thể; Nói hoặc lĩnh hội khó khăn; Đột nhiên mờ, giảm hoặc mất thị lực một hoặc cả hai mắt; Chóng mặt, mất thăng bằng hoặc mất phối hợp động tác; Đột nhiên đau đầu nặng nề không giải thích được nguyên nhân.
Tại Khoa Y Dược Cổ truyền Vật lý trị liệu (YDCT-VLTL), Bệnh viện Đa khoa thành phố Cần Thơ, 6 tháng gần đây có khoảng 13.766 lượt bệnh nhân (bệnh nhân Đột quỵ điều trị phục hồi chức năng chiếm 30%).
Số lượt bệnh tăng liên tục hàng quý, đồng thời mức độ trẻ hóa của mặt bệnh ngày càng tăng, chiếm tỉ lệ 40%. Sau khi điều trị tích cực bằng các phương pháp tại khoa, đa số bệnh nhân đều tiến triển tốt. Nhiều bệnh nhân có thể quay lại công việc cũ.
BS. Hà Thị Xuân – Khoa Y Dược cổ truyền – Vật lý trị liệu cho biết: Đột quỵ não gây nhiều khiếm khuyết: yếu hoặc liệt tay hoặc chân nửa người cùng bên, co cứng cơ, liệt mặt; Rối loạn lời nói giao tiếp như thất ngôn, không thể diễn đạt bằng lời nói, nói khó, không hiểu lời nói;
Rối loạn về nhận thức như mất khả năng định hướng, sự chú ý, trí nhớ, tư duy; Rối loạn cảm giác và các rối loạn về tâm lý, cảm xúc, trầm cảm…
Hậu quả là bệnh nhân trở thành tàn tật, không còn khả năng tự chăm sóc bản thân, là gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Phục hồi chức năng cho bệnh nhân đột quỵ.
Phục hồi chức năng sau đột quỵ não là tổng thể các phương pháp nhằm giảm thiểu các khiếm khuyết và các biến chứng, từ đó nâng cao khả năng độc lập, hòa nhập cộng đồng và nâng cao chất lương cuộc sống cho người bệnh.
Phục hồi chức năng sau đột quỵ được chia thành phục hồi chức năng: giai đoạn cấp, giai đoạn hồi phục và giai đoạn duy trì.
Phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ
Theo BS. Hà Thị Xuân, việc phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ nhằm giúp bệnh nhân tránh được tình trạng nằm tại giường quá lâu, gây teo cơ, cứng khớp hoặc viêm loét do tì đè. Giúp bệnh nhân có thể di chuyển từ nơi này sang nơi khác;
Giúp bệnh nhân thích nghi với bệnh và các di chứng, cũng như có khả năng tự thực hiện các động tác chức năng trong sinh hoạt hằng ngày: tắm rửa, mặc quần áo, ăn uống, vệ sinh cá nhân…Đồng thời bệnh nhân có thể tái hòa nhập xã hội, trở lại công việc cũ hay tìm được một nghề mới phù hợp.
Tất cả bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ cần được đ.ánh giá bởi chuyên gia phục hồi chức năng, lý tưởng nhất trong vòng 48 giờ sau khi nhập viện. Theo tuyên ngôn của Tổ chức đột quỵ thế giới, phục hồi chức năng là quyền lợi của tất cả bệnh nhân đột quỵ, ngay cả đối với những bệnh nhân không cần thực hiện phục hồi chức năng.
Hoạt động đưa bệnh nhân ra khỏi giường diễn ra quá sớm (trong vòng 24 giờ sau khi khởi phát đột quỵ) không được khuyến cáo. Vận động sớm có thể phù hợp đối với một số bệnh nhân đột quỵ cấp nhưng cần đ.ánh giá lâm sàng cẩn thận. Tất cả bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ cấp nên được bắt đầu vận động sớm (trong vòng 24 giờ đến 48 giờ sau khi đột quỵ khởi phát) nếu không có chống chỉ định.
Chống chỉ định vận động sớm: các bệnh nhân làm các thủ thuật can thiệp có đ.âm kim vào động mạch, tình trạng nội khoa không ổn định, tình trạng phù não đang nhiều, độ bão hòa oxy thấp, gãy hoặc chấn thương chi dưới.
Cũng theo BS Hà Thị Xuân, nguyên tắc tập luyện cần theo dõi huyết áp, uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ điều trị. Cần tập chậm rãi, điều chỉnh hơi thở nhịp nhàng trong lúc tập luyện, không tập quá sức. Tập một ngày hai lần: sáng và chiều. Khi mới tập luyện, việc giúp đỡ ân cần động viên của kĩ thuật viên và người nhà sẽ giúp bệnh nhân tự tin tập luyện nhằm đạt hiệu quả cao và an toàn hơn.
Các khiếm khuyết và thường tật thường gặp
– Các khiếm khuyết vận động: yếu hoặc liệt nửa người, có cứng, tăng cường trương lực, hiện tượng đồng động, rối loạn ngoại tháp..
– Các khiếm khuyết giao tiếp, lời nói: thất ngôn, loạn vận ngôn, không thể diễn đạt bằng lời nói, nói khó, không hiểu lời nói….
– Các khiếm khuyết về nhận thức như: mất khả năng định hướng, giảm sự chú ý, trí nhớ, tư duy….
– Các rối loạn cảm giác
– Khiếm khuyết về thị trường, thị giác, lãng quên không gian bên liệt….
– Các rối loạn về tâm lý, cảm xúc, trầm cảm…
Châu Anh
Theo GDTĐ
Sai lầm nhiều người mắc khi sơ cứu người bị đột quỵ khiến bệnh trầm trọng hơn
Việc cạy miệng cho người bị đột quỵ uống viên an cung là điều cực kỳ nguy hiểm vì lúc này người bệnh dễ rơi vào trạng thái rối loạn nuốt. Đây là sai lầm mà nhiều người vẫn truyền tai nhau khi sơ cứu người đột quỵ.
Những năm gần đây, số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ không ngừng tăng. Theo thống kê, số người đột quỵ tăng từ 1,7% lên 2,5%, tỉ lệ nam giới mắc gấp 4 lần nữ.
Hậu quả mà đột quỵ gây ra rất trầm trọng. Người bệnh có thể bị liệt nửa thân, mất khả năng giao tiếp, mất khả năng kiểm soát tiểu tiện, thậm chí hôn mê sâu và t.ử v.ong.
Ảnh minh họa
Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kì ai, không phân biệt t.uổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe. Một người trẻ t.uổi đang có vẻ rất khoẻ mạnh, không bệnh tật cũng có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào.
Theo các chuyên gia, điều đáng tiếc là rất nhiều ca đột quỵ đều được chuyển đến BV khi đã qua giai đoạn vàng (khung giờ vàng cho bệnh nhân đột quỵ là trước 4,5 giờ, khi đó bác sĩ có thể dùng thuốc tiêu huyết khối, ở khung 6 giờ, bác sĩ vẫn có thể can thiệp cơ học lấy huyết khối). Nếu để qua giai đoạn này, bệnh nhân sẽ mất đi rất nhiều cơ hội được can thiệp cũng như khả năng hồi phục tối ưu sau này.
Những cách hiểu sai lầm thường mắc khi sơ cứu người bị đột quỵ
Bôi dầu, đ.ánh gió
Nhiều người chưa có kiến thức sơ cứu ban đầu, khi bị đột quỵ lại nghĩ bị cảm nên có thói quen bôi dầu, đ.ánh gió… đây là những xử trí sai lầm thường gặp gây hậu quả nặng nề về sau.
Đặt nằm yên một chỗ
Nhiều gia đình đưa bệnh nhân đột quỵ đến muộn vì hiểu rằng đột quỵ thì không được di chuyển nên để nằm yên một chỗ. Tuy nhiên, đây là nhận thức hết sức sai lầm. Bác sĩ khuyến cáo người bệnh không vận động mạnh, đề phòng bị ngã khiến bệnh nặng thêm. Nhưng cần phải nhanh chóng đưa bệnh nhân đến viện cấp cứu bằng cáng để bác sĩ kịp thời can thiệp.
Cho ăn, uống thuốc khi đột quỵ
Nhiều gia đình thấy người thân bị đột quỵ thường cho uống ngay 1 viên an cung. Tuy nhiên theo các chuyên gia đây là điều cực kỳ nguy hiểm do bệnh nhân bị đột quỵ thường rơi vào trạng thái rối loạn nuốt. Do đó tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn hay uống bất cứ thứ gì. Nếu cứ cố cậy miệng bệnh nhân để nhét thuốc có thể gây tắc đường thở dẫn tới đột tử.
Người bị đột quỵ nên đặt nằm nơi thoáng, nghiêng qua một bên. Ảnh minh họa
Sơ cứu đúng cách khi có người bị đột quỵ
Khi phát hiện người có các dấu hiệu đột quỵ, cần xử trí đúng cách:
– Đỡ người bệnh để không bị té ngã chấn thương.
– Để người bệnh nằm xuống chỗ thoáng, nghiêng qua một bên nếu nôn ói; móc hết đàm nhớt cho bệnh nhân dễ thở.
– Gọi xe đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
– Không tự ý cho uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết áp hay bất kỳ loại thuốc nào khác.
– Không để nằm chờ xem có khỏe lại không.
– Không cạo gió, cắt lễ, cúng vái…
– Phải đưa người bệnh vào bệnh viện càng nhanh càng tốt để có thể cứu sống kịp thời các phần não chưa c.hết nhưng đang bị thiếu m.áu nuôi, đang bị sưng, hoặc bị chèn ép.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm:
– Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
– Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
– Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường.
– Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.
– Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ
– Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn.
Theo giadinh.net
