Theo các thống kê, số lượng người bị ung thư tuyến t.iền liệt tăng lên đáng kể hằng năm, tuy nhiên đa số người bệnh thường đến khám ở giai đoạn muộn, dẫn đến quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn.
Hiện nay, nhiều phương pháp điều trị đã được áp dụng hiệu quả, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Tuy nhiên, việc tầm soát và phát hiện sớm vẫn là yếu tố quan trọng giúp điều trị bệnh hiệu quả.
Ung thư tuyến t.iền liệt và những nguy hiểm ở giai đoạn muộn
BSCKI. Phó Minh Tín – Quản lý và điều hành Khoa Tiết niệu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM), cho biết theo nghiên cứu mới nhất năm 2020 của cơ quan nghiên cứu ung thư thế giới, ung thư tuyến t.iền liệt xếp hàng thứ hai trong tổng số các loại ung thư thường xảy ra ở nam giới, chỉ đứng sau ung thư phổi.
Tại Việt Nam, mỗi năm phát hiện khoảng 6.300 trường hợp ung thư tuyến t.iền liệt với tỷ lệ t.ử v.ong khá cao, gần 43%. Tại khoa Tiết niệu BV ĐHYD TP.HCM mỗi năm tiếp nhận gần 150 ca ung thư tuyến t.iền liệt. Đáng lo ngại, trên 85% người bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn có triệu chứng rối loạn đi tiểu, có nghĩa là ung thư ở giai đoạn trễ, thậm chí có thể đã di căn.
BS CKII. Lâm Quốc Trung khám cho người bệnh
Theo BS CKII. Lâm Quốc Trung – Phó Trưởng khoa Hóa trị ung thư BV ĐHYD TP.HCM, nam giới từ 50 trở lên hoặc trên 45 t.uổi và có t.iền căn gia đình bị ung thư tuyến t.iền liệt là những đối tượng nguy cơ cao, cần chú ý sức khỏe và thực hiện thăm khám tổng quát để được lưu ý cũng như phát hiện sớm nếu có bệnh. Ở giai đoạn sớm, bệnh lý này hầu như không có triệu chứng điển hình, nếu có thì thường là những dấu hiệu di căn.
Khi ung thư tuyến t.iền liệt phát triển đến giai đoạn muộn, khối u tuyến t.iền liệt thường đa ổ, lan toả xâm lấn vỏ bao ra xung quanh và di căn xa tới nhiều cơ quan trong cơ thể. Người bệnh xuất hiện các biểu hiện như: đau nhức xương, yếu liệt hai chi dưới, đau tầng sinh môn, phù nề, x.uất t.inh ra m.áu, tiểu m.áu và các dấu hiệu toàn thân khác.
Điều trị ung thư tuyến t.iền liệt
BV ĐHYD TP.HCM từng tiếp nhận điều trị cho người bệnh Nguyễn Văn N. (80 t.uổi, ngụ tại TPHCM) được chẩn đoán ung thư tuyến t.iền liệt di căn xương, gây ảnh hưởng đến chức năng vận động của người bệnh, Ngoài ra ông N. còn có t.iền căn cao huyết áp và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Các bác sĩ nhanh chóng tiến hành hội chẩn nhiều chuyên khoa liên quan và sau hai tuần bằng phương pháp điều trị nội tiết, sức khỏe ông N. cải thiện rõ rệt, giảm đau. Người bệnh trở nên lạc quan, ăn uống tốt hơn và đã có khả năng đi lại cũng như tự thực hiện các sinh hoạt cá nhân. BV ĐHYD TP.HCM tiếp tục khẳng định thế mạnh trong việc đầu tư trang thiết bị giúp thực hiện đầy đủ các xét nghiệm lâm sàng, phục vụ chẩn đoán chính xác, và chủ động phối hợp đa chuyên khoa để đề ra phương hướng điều trị tối ưu cho người bệnh.
BSCKI. Phó Minh Tín cho biết, nhiều phương tiện để chẩn đoán xác định ung thư tuyến t.iền liệt đã được áp dụng tại khoa Tiết niệu BV ĐHYD TP.HCM như: thăm khám tuyến t.iền liệt bằng ngón tay, xét nghiệm m.áu PSA, siêu âm bụng, siêu âm qua ngã trực tràng để sinh thiết tuyến t.iền liệt. Ngoài ra, kỹ thuật chụp cộng hưởng từ đa thông số, xạ hình xương cũng là một số xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán ung thư đang ở giai đoạn nào, từ đó các bác sĩ có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho người bệnh.
Theo BS CKII. Lâm Quốc Trung, tương tự như các loại ung thư khác, điều trị ung thư tuyến t.iền liệt là điều trị phối hợp đa mô thức, bao gồm các biện pháp điều trị đặc hiệu tại chỗ như phẫu thuật, xạ trị kết hợp điều trị nội khoa như hóa trị, nội tiết và các biện pháp chăm sóc giảm nhẹ. Để có được kế hoạch điều trị cụ thể cho từng trường hợp người bệnh, các bác sĩ phải dựa vào kết quả lâm sàng, độ ác tính cũng như xét nghiệm PSA, sau đó xem xét đến thời gian kỳ vọng sống thêm và cuối cùng là phân nhóm nguy cơ.
Hiện nay, một số người vẫn còn tồn tại một số quan niệm sai lầm như: không có triệu chứng rối loạn đi tiểu thì không bị ung thư tuyến t.iền liệt, hoặc sau khi kiểm tra một vài lần mà không phát hiện ung thư thì tương lai sẽ không mắc bệnh và không cần đi khám kiểm tra tiếp,… Những suy nghĩ này sẽ làm kéo dài thời gian phát hiện ung thư (nếu có) và gây ảnh hưởng xấu đến hiệu quả điều trị. Ung thư tuyến t.iền liệt có thể được điều trị và mang đến kết quả khả quan nếu người bệnh được chẩn đoán sớm, giữ tinh thần lạc quan cũng như tuân thủ các chỉ định từ bác sĩ.
Các bác sĩ khuyến cáo, những đối tượng trong nhóm nguy cơ mắc bệnh nên đến trực tiếp chuyên khoa Tiết niệu để được tầm soát kịp thời, không để xuất hiện các triệu chứng rồi mới bắt đầu đi khám. Trong trường hợp chưa phát hiện ung thư vẫn phải duy trì lịch khám định kỳ trong tương lai theo hướng dẫn từ bác sĩ. Ở giai đoạn sớm của bệnh thì phương pháp phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến t.iền liệt hoặc xạ trị có thể điều trị hết bệnh, giúp người bệnh có một cuộc sống hoàn toàn bình thường. Nếu phát hiện càng trễ thì việc điều trị sẽ càng trở nên phức tạp.
Nhằm nâng cao kiến thức của cộng đồng về ung thư tuyến t.iền liệt cũng như giúp nhận biết, điều trị bệnh trong giai đoạn sớm, Trung tâm Truyền thông BV ĐHYD TP.HCM phối hợp với Công ty TNHH AstraZeneca Việt Nam thực hiện chương trình tư vấn “Hiểu đúng – Sống khỏe” với chủ đề: “Ung thư tuyến t.iền liệt – Những điều nam giới còn chưa biết”, theo dõi tại: https://bit.ly/ungthutuyentienliet-nhungdieunamgioichuabiet
Với sự tư vấn của BS CKII. Lâm Quốc Trung và BSCKI. Phó Minh Tín, chương trình cung cấp nhiều thông tin y khoa hữu ích về các phương pháp chẩn đoán, điều trị và lưu ý của bác sĩ giúp nhận biết sớm ung thư tuyến t.iền liệt.
Bất ngờ nhận kết quả ung thư tuyến t.iền liệt dù đang khỏe mạnh, cảnh báo dấu hiệu dễ bỏ qua
Ông N.V tự nhận mình khỏe mạnh, không có biểu hiện gì nhưng đi khám không hiểu sao nhận kết quả ung thư tuyến t.iền liệt giai đoạn cuối. Nghe lời giải thích của bác sĩ, ông mới biết các dấu hiệu gặp phải nhưng lại bỏ qua.
Ông N.V, 84 t.uổi ở Hà Nội cho biết, mấy năm ông luôn giữ mức cân nặng ổn định. Vào năm ngoái ông giảm cân nhiều, gia đình mới đưa đi kiểm tra. Vào bệnh viện nội soi dạ dày, có xét nghiệm nhưng kết luận mọi thứ đều tốt. Khi bị đau hông, lưng ông vào viện điều trị 10 ngày. Về nhà một thời gian, ông bị mệt, nổi hạch ở cổ nên vào bệnh viện Ung bướu Hà Nội. Kết quả sinh thiết khẳng định ông mắc ung thư tuyến t.iền liệt giai đoạn IV. Đến giờ, ông vẫn không tin vào sự thật này dù đang uống thuốc điều trị bệnh.
Bản thân ông V luôn nhận mình là người có sức khỏe tốt. Ông băn khoăn vì không thấy cơ thể có gì bất thường, đi tiểu bình thường, không ra m.áu. Ông cũng không thấy tiểu buốt, tiểu rắt và ăn uống cũng rất ngon miệng mà lại mắc ung thư giai đoạn cuối khi vẫn khỏe mạnh.
Ảnh minh họa
Trước băn khoăn của bệnh nhân, TTND.TS.BSCC Hoàng Văn Tuyết – Trưởng khoa Khám bệnh (BVĐK Phương Đông) – nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho biết, có rất nhiều người cũng bất ngờ khi khỏe mạnh và không có dấu hiệu gì mà lại bị ung thư. Ung thư chính là vậy, nhiều khi không có dấu hiệu gì nhưng bệnh đã tiến triển. Bởi vậy mà đòi hỏi mọi người cần phải đi thăm khám sức khỏe, tầm soát ung thư sớm là vậy.
Ung thư t.iền liệt tuyến trước kia ở nước ta ít gặp nhưng thời gian gần đây số lượng mắc ngày càng nhiều hơn. Điều này là nhờ tiếp cận các hệ thống máy móc y khoa hiện đại áp dụng trong công tác điều trị cũng như trong chẩn đoán bệnh sớm. Chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm tầm soát sớm ung thư như làm xét nghiệm định lượng PSA tự do, PSA toàn phần, sinh thiết hạch cổ…
Riêng ung thư t.iền liệt tuyến diễn biến âm thầm. Đa phần các trường hợp chỉ phát hiện khi bệnh đã có những dấu hiệu di căn, còn tại chỗ không có dấu hiệu. Ung thư t.iền liệt tuyến có tới 70-80% được phát hiện đôi khi là từ hạch di căn ở nơi nọ nơi kia. Đôi khi là bệnh di căn ở phổi, bụng, đặc biệt là hướng di căn đến xương là chủ đạo. Có những người chỉ đau xương đùi, đau hông, đau lưng… đi khám và làm các xét nghiệm cho thấy tổn thương, tổn thương ung thư. Với trường hợp như ông V, đau lưng là dấu hiệu phản ánh chiếm 80% chẩn đoán ban đầu ung thư tuyến t.iền liệt.
BS Tuyết cũng cho biết, với ung thư t.iền liệt tuyến quan trọng nhất là lúc phát hiện còn khi phát hiện điều trị tiên lượng tốt. Mổ bỏ, uống thuốc, một tháng đi kiểm tra một lần rất tích cực… Như trường hợp của ông V bệnh đã ở giai đoạn 4 là đúng vì đã có dấu hiệu đau lưng, di căn hạch. Giai đoạn 4 là giai đoạn cuối của các loại ung thư nhưng với ung thư tuyến t.iền liệt vẫn còn tiên lượng tốt.
Theo bác sĩ, dấu hiệu ban đầu của bệnh ung thư tuyến t.iền liệt mà nhiều người cảm nhận được nhưng cũng dễ bỏ qua nhất là đau lưng. Khi phát hiện bệnh, có tới 80-90% người bệnh đều có dấu hiệu này. Ngoài ra, một số dấu hiệu mọi người không nên chủ quan để phát hiện sớm bệnh ung thư t.iền liệt tuyến như sau: Giảm cân nhiều, đau lưng, hông; Tiểu đau buốt hoặc rát, đôi khi bí đái; Có m.áu trong nước tiểu; tiểu đêm…
Ở người lớn t.uổi những vấn đề như tiểu khó khăn, bí tiểu…, thậm chí tiểu ra m.áu cũng hay gặp và không phải lúc nào cũng là dấu hiệu ung thư tuyến t.iền liệt. Bởi vậy mà nhiều người chủ quan. Để phát hiện bệnh sớm giúp điều trị tốt, mọi người cần chú ý tới các dấu hiệu này và đi khám kịp thời.
