Đau dây thần kinh liên sườn là một bệnh thường gặp trong cộng đồng, gây nhiều phiền toái cho người bệnh vì các cơn đau, nhức nhiều, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và lao động. Khi bị đau dây thần kinh liên sườn, người bệnh cần lưu ý một số điểm trong dùng thuốc.
Đau dây thần kinh liên sườn là hội chứng bệnh lý phổ biến hiện nay. Dây thần kinh liên sườn xuất phát từ đoạn tủy ngực (lưng) từ đốt sống D1 – D12. Sau khi tách khỏi rễ chung, dây thần kinh liên sườn cùng với mạch m.áu tạo thành bó mạch – thần kinh gian sườn nằm ở bờ dưới của mỗi xương sườn.
Vì mối liên quan như vậy nên các bệnh lý của tủy sống, cột sống, xương sườn và thành ngực đều có thể ảnh hưởng trực tiếp tới dây thần kinh liên sườn. Hơn nữa các dây thần kinh liên sườn cũng là các dây thần kinh nằm ở vị trí nông nên dễ bị tác động của các yếu tố ngoại cảnh.
Đau dây thần kinh liên sườn do nhiều nguyên nhân gây ra, chủ yếu là các nguyên nhân như thoái hóa cột sống, lao cột sống, bệnh lý tủy sống (u…), do lạnh, vận động sai tư thế, viêm đa dây thần kinh, nhiễm độc, đái tháo đường hoặc ung thư cột sống. Một số trường hợp đau dây thần kinh liên sườn do n.hiễm t.rùng, đặc biệt là do virut gây bệnh Zona.
Cần lưu ý tới các tác dụng phụ khi dùng thuốc trị đau dây thần kinh liên sườn.
Người bị đau dây thần kinh liên sườn chỉ đau một bên (trái hoặc phải) đau từ trước ngực (xương ức) lan theo mạn sườn ra phía sau cạnh cột sống. Người bệnh có thể cảm thấy đau và tăng cảm giác ở vùng đau khi ấn, sờ vào. Cơn đau kéo dài hoặc xuất hiện từng đợt dọc theo dây thần kinh liên sườn. Bệnh thường gây đau về đêm.
Một số thuốc được dùng trong tình trạng này:
Thuốc giảm đau paracetamol
Paracetamol (acetaminophen) có tác dụng chống viêm không đáng kể, nhưng lại có tác dụng giảm đau trong bệnh đau dây thần kinh liên sườn rất tốt. Đặc biệt paracetamol có kết hợp với codeine sẽ tăng hiệu quả giảm đau. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Tránh dùng liều cao, dài ngày có thể gây tổn thương gan.
Các thuốc nhóm NSAID
Khi đau dây thần kinh liên sườn cần phải dùng thuốc giảm đau, chống viêm không steroid (NSAID). Những thuốc tiêu biểu của nhóm này như aspirin, ibuprofen, diclofenac, naproxen… đã được sử dụng điều trị giảm đau một cách rộng rãi từ lâu. Tuy nhiên nhóm thuốc NSAID có thể gây một số tác dụng phụ như hại dạ dày (đau, viêm, xuất huyết…) hoặc làm xuất hiện cơn hen suyễn như aspirin, diclofenac, mobic… Nhóm thuốc không steroid loại COX 1 hoặc COX 2 (celecoxib, celebrex…) ít tác dụng phụ hơn. Do đó những bệnh nhân bị đau dây thần kinh liên sườn có t.iền sử bệnh dạ dày tá tràng hoặc hen suyễn không được sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm NSAID (chống chỉ định).
Thuốc giảm đau thần kinh
Sau các thuốc giảm viêm, chống đau NSAID các thuốc giảm đau thần kinh thường được áp dụng trong chữa trị đau dây thần kinh liên sườn. Loại được sử dụng nhiều hơn cả là nhóm thuốc gabapentin. Thực ra, gabapentin được dùng chung với các thuốc khác để phòng ngừa và kiểm soát động kinh nhưng với bệnh đau dây thần kinh liên sườn gabapentin có tác dụng giảm đau khá hiệu quả, đặc biệt được sử dụng giảm đau thần kinh sau bệnh Zona ở người lớn.
Ngoài ra, gabapentin còn có thể điều trị các tình trạng đau thần kinh khác (chẳng hạn như bệnh thần kinh đái tháo đường, bệnh lý thần kinh ngoại biên, đau dây thần kinh sinh ba…). Gabapentin có các dạng như viên nang, viên nén, viên nén phóng thích kéo dài hoặc dung dịch uống…
Liều lượng sử dụng gabapentin tùy thuộc vào nhiều yếu tố, khi đau dây thần kinh liên sườn cần có chỉ định dùng thuốc của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh không tự mua thuốc để điều trị cho mình hoặc người nhà.
Gabapentin có nhiều tác dụng phụ như chóng mặt, buồn ngủ, suy nhược, cảm giác mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, nhức đầu, tức ngực, khô miệng, mất thăng bằng hoặc mất phối hợp, ù tai… hoặc sốt, sưng hạch, phát ban, tức ngực khó thở. Người bệnh khi dùng thuốc nếu có tác dụng phụ hoặc thấy bất thường, cần gọi cho bác sĩ điều trị ngay.
Ngoài dùng thuốc, đau dây thần kinh liên sườn có thể kết hợp châm cứu, lý liệu pháp (chiếu đèn hồng ngoại…).
Để phòng bệnh, nên vận động cơ thể thường xuyên, có bài bản để khí huyết lưu thông tránh mắc bệnh xương khớp. Không mang vác quá sức, không vận động sai tư thế, tránh lạnh đột ngột, cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý (ăn đủ chất, uống đủ lượng nước hàng ngày…) và bổ sung thêm vitamin nhóm B như B 1 , B 6 , B 12 .
Đau dây thần kinh liên sườn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị
Đau dây thần kinh liên sườn là hội chứng bệnh gặp trong nhiều bệnh lý khác nhau. Các bệnh lý liên quan đến đau dây thần kinh liên sườn không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
1. Đau dây thần kinh liên sườn là gì?
Tình trạng đau dây thần kinh liên sườn xảy ra như sau. Dây thần kinh liên sườn gồm có 12 cặp, có nguồn gốc từ đoạn tủy ngực từ D1 đến D12. Trong khi đó trực tiếp xuất phát từ tủy sống ngực là các rễ thần kinh tủy ngực. Sau khi chia ra làm hai nhánh trước và sau.
Đối với nhánh sau của rễ thần kinh tủy ngực chi phối cho vùng lưng. Trong khi đó nhánh trước của rễ thần kinh tủy ngực chi phối cho vùng ngực và bụng, được đổi tên thành dây thần kinh liên sườn.
Khi đến xương sườn, các dây thần kinh này cùng với động tĩnh mạch liên sườn đi ở bờ dưới các xương sườn tạo thành một bó mạch gian sườn. Những thao tác thực hiện thủ thuật can thiệp ở vùng ngực, bó mạch gian sườn luôn được lưu ý để tránh gây ra tổn thương.
Khi đau dây thần kinh liên sườn xảy ra, đây là một bất thường có thể gặp trong nhiều bối cảnh bệnh lý khác nhau đối với mọi độ t.uổi. Với đặc điểm giải phẫu nêu trên, vị trí nằm nông trên thành ngực, nơi dây thần kinh liên sườn là những thành phần rất dễ gặp phải tổn thương liên quan khi có bất kỳ vấn đề nào tại vị trí cột sống, tủy sống và xương sườn.
Nếu không tìm được nguyên nhân cụ thể khiến xuất hiện tình trạng trên mà gây trực tiếp gây đau thì bệnh này được gọi là đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát.
2. Nguyên nhân, dấu hiệu và chuẩn đoán đau dây thần kinh liên sườn
Khi xảy ra tình trạng viêm dây thần kinh liên sườn thì các nguyên nhân xảy ra khá đa dạng dựa vào độ t.uổi, giới tính và công việc của người bệnh:
– Người bệnh bị viêm dây thần kinh liên sườn do viêm đa rễ thần kinh hoặc xuất hiện dấu hiệu viêm đa dây thần kinh.
– Khi bị thoái hóa cột sống ngực.
– Khi bị ung thư đốt sống.
– Gặp bệnh lao cột sống ngực.
– Bị u tủy.
Đau dây thần kinh liên sườn do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra – Ảnh Internet
– Nguyên nhân đau dây thần kinh liên sườn phải còn có thể xảy ra do các bệnh lý về thần kinh.
– Người bệnh mắc bệnh lý toàn thân khác như: đái tháo đường, bị nhiễm khuẩn.
Dấu hiệu cho biết đau dây thần kinh liên sườn:
– Bị thoái hóa cột sống ngực thường xảy ra ở người cao t.uổi. Người bệnh xuất hiện cảm giác đau âm ỉ vùng cột sống sau đó mức độ đau tăng lên khi cử động và khi ấn vào giữa cột sống.
– Đau khi bị ung thư cột sống ngực hoặc bị lao cột sống.
– Các bệnh lý tủy sống cũng có thể gây đau dây thần kinh liên sườn.
– Khi gặp phải chấn thương cột sống do vận động sai tư thế với cường độ mạnh của bệnh nhân.
– Dây thần kinh liên sườn do zona.
– Đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát.
Các chuẩn đoán đau dây thần kinh liên sườn:
Hội chứng đau dây thần kinh liên sườn xảy ra do nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy để chuẩn đoán tình trạng đau dây thần kinh liên sườn cần chuẩn đoán một cách chính xác nguyên nhân nền bên dưới gây ra bệnh. Chỉ như vậy thì mới có thể điều trị hiệu quả bệnh.
Các triệu chứng cho biết đau dây thần kinh liên sườn xuất hiện với triệu chứng lâm sàng đau tức ngực lan theo đường đi của dây thần kinh liên sườn đến vùng lưng cạnh đủ để gợi ý cho người bệnh biết tình trạng mình đang gặp phải là đau thần kinh liên sườn.
Tuy nhiên, muốn có kết quả chuẩn đoán chính xác thì vẫn cần thực hiện các phương tiện lâm sàng để chuẩn đoán nguyên nhân đau thần kinh liên sườn như chụp X quang cột sống ngực trong chấn thương và thoái hóa cột sống cổ, MRI cột sống ngực trong u tủy, thực hiện các xét nghiệm m.áu giúp chuẩn đoán bệnh lý nội khoa như bị đái tháo đường hay nhiễm độc.
Đau dây thần kinh liên sườn được chuẩn đoán dựa vào các phương tiện lâm sàng – Ảnh Internet
3. Cách chữa đau dây thần kinh liên sườn
Mục tiêu trong quá trình chữa trị đau dây thần kinh liên sườn gồm việc thực hiện điều trị giảm đau, kết hợp với điều trị nguyên nhân gây đau. Trong khi đó các trường hợp dây thần kinh liên sườn nguyên phát, người bệnh có thể được giảm đau bằng cách thực hiện kết hợp các phương pháp dưới đây:
Sử dụng thuốc là cách chữa đau dây thần kinh liên sườn được nhiều người lựa chọn. Thông thường người bệnh có thể chọn cách tự giải quyết tạm thời các cơn đau bằng các loại thuốc không cần kê đơn như paracetamol, ibuprofen, diclofenac,… Đối với nhóm thuốc giảm đau này có hiệu quả giảm đau hông cao.
Trong khi đó nếu sử dụng paracetamol ở liều lượng cao có thể gây độc cho tế bào gan, diclofenac có khả năng làm tăng nguy cơ bị viêm loét dạ dày.
Nhóm thuốc được chỉ định sử dụng cho việc giảm đau dây thần kinh liên sườn như gabapentin. Đây là loại thuốc nên sử dụng vì có hiệu quả cao hơn nhờ cơ chế giảm đau tác dụng lên dây và rễ thần kinh. Các loại thuốc bắt đầu được kê đơn với liều dùng thấp sau đó tăng dần liều sử dụng. Loại thuốc giảm đau này có tác dụng phụ gây ra tình trạng chóng mặt, nếu cường độ đau quá nhiều bác sĩ có thể chỉ định thêm các thuốc giãn cơ giúp giảm co thắt các cơ gian sườn.
Người bệnh còn được hỗ trợ sử dụng thêm các loại vitamin nhóm B như B1, B2, B16 có tác dụng hỗ trợ hoạt động của bao myelin và các tế bào thần kinh.
Có thể sử dụng biện pháp can thiệp khi các triệu chứng đau không đáp ứng được với việc điều trị bảo tồn với thuốc và xuất hiện dai dẳng gây phiền toái đến cuộc sống của người bệnh và gây tê các dây thần kinh liên sườn được thực hiện để giảm đau.
Đau thần kinh liên sườn có nguy hiểm không?
Đau dây thần kinh liên sườn là căn bệnh gây ra những ảnh hưởng lớn tới sức khỏe nên cần điều trị kịp thời và dứt điểm về mức độ nguy hiểm của bệnh tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
Đau thần kinh liên sườn có thể không gây nguy hiểm nếu ở trường hợp nhẹ và ngắn ngày – Ảnh Internet
– Đau dây thần kinh liên sườn ở mức độ nhẹ:
Đối với tình trạng đau dây thần kinh liên sườn nhẹ và ngắn ngày thì nguyên nhân gây ra tình trạng đau chủ yếu do chấn thương, vận động nặng hoặc sai tư thế. Vì thế, bệnh sẽ không nguy hiểm cho người bệnh. Tuy nhiên, cơn đau liên sườn có thể khiến người bệnh gặp phải những khó khăn trong việc đi lại, lao động và sinh hoạt hàng ngày.
Khi người bệnh bị đau dây thần kinh liên sườn nhẹ thì cần khám và được chuẩn đoán bệnh một cách chính xác. Chỉ khi sử dụng thuốc kết hợp với các phương pháp massage, bấm huyệt,… mới có thể sớm điều trị khỏi bệnh.
– Đau dây thần kinh liên sườn nặng:
Nếu tình trạng đau dây thần kinh liên sườn cũng có thể là biến chứng hoặc dấu hiệu cảnh báo nhiều các bệnh lý nguy hiểm khác như bị lao cột sống, bị viêm dây thần kinh, bị đái tháo đường, u ngoại tủy, u rễ thần kinh, ung thư cột sống.
Đối với những trường hợp này thì mức độ bệnh nguy hiểm cao, khi không kịp thời can thiệp, xử lý có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Vậy muốn biết đau thần kinh liên sườn có nguy hiểm không thì còn phụ thuộc vào mức độ đau thần kinh liên sườn gây ra cho người bệnh và nguyên nhân gây bệnh.
