Bấm các huyệt, chườm lạnh, súc miệng nước muối ấm, oxy già, ngậm thảo mộc… có thể giúp giảm nhanh cơn đau răng.
Đau răng là cơn đau nhói hoặc âm ỉ ở khu vực bên trong hay xung quanh hàm răng. Một số nguyên nhân gây đau thường gặp như sâu răng, viêm tủy răng, do các bệnh về nướu (viêm nha chu), mọc răng khôn, răng mọc ngầm hoặc do chấn thương răng, nứt răng hay miếng trám răng lỏng hoặc vỡ ra, theo bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng đơn vị Điều trị Ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM Cơ sở 3.
Để tạm thời ức chế cơn đau răng khó chịu ngay tại nhà, bác sĩ Vũ hướng dẫn một số phương pháp đơn giản như:
Bấm các huyệt hợp cốc, giáp xa, hạ quan
Huyệt hợp cốc (hay huyệt hổ khẩu) nằm ở phần lõm tam giác giữa ngón trỏ và ngón cái. Bạn hãy bấm, giữ hai giây rồi thả lỏng một giây, bấm tiếp như vậy trong 1-3 phút. Khi bấm nên dùng lực đủ mạnh, sau đó đổi tay. Theo đông y, huyệt này được gọi là huyệt của khuôn mặt (thuộc về kinh dương minh đại tràng). Vì thế bấm huyệt này có thể giảm chứng đau răng nhanh do kinh đại tràng đi qua vùng miệng, vòm họng và vùng răng lợi.
Huyệt giáp xa nằm giữa xương quai hàm vùng má, từ chân tai đi xuống, nơi lõm vào khi nhai. Bạn dùng ngón tay giữa ấn vào huyệt giáp xa, mỗi bên 1-3 phút. Theo lý thuyết về kinh lạc, huyệt giáp xa có tác dụng chủ trị các vùng bị đau xuất hiện trên mặt và vùng cằm cổ. Bấm huyệt này có thể giúp giảm đau răng trong thời gian ngắn.
Bạn cũng có thể bấm huyệt hạ quan, nằm ở chỗ lõm phía trước tai, dưới xương gò má, khi ngậm miệng lại. Khi bấm nên dùng ngón tay giữa hoặc ngón trỏ, day mỗi bên 1-3 phút.
Để đạt được hiệu quả giảm đau tốt nhất, cần tiến hành thủ thuật đúng phương pháp với một lực tương đối mạnh (có thể chịu được), có thể tiến hành 4-6 giờ/lần.
Huyệt hợp cốc nằm ở phần lõm tam giác giữa ngón trỏ và ngón cái, bấm huyệt này làm giảm đau răng cấp tốc. Ảnh: Thư Anh
Chườm lạnh
Chườm lạnh khá hiệu quả đối với trường hợp đau răng do chấn thương hoặc sưng nướu, mọc răng khôn. Chườm lạnh làm hạ nhiệt độ, từ đó làm giảm lưu lượng m.áu đến khu vực bị đau, giúp giảm sưng viêm, giảm cơn đau. Bạn cho một ít đá vào túi vải hoặc khăn bông, sau đó áp vào bên ngoài má bên ngoài nơi đau khoảng 20 phút. Lặp lại sau mỗi 4-6 giờ. Lưu ý không chườm trực tiếp đá lên da sẽ gây bỏng lạnh.
Súc miệng bằng nước muối ấm
Vệ sinh răng miệng bằng nước muối hàng ngày giúp phòng ngừa và giảm nhẹ các cơn đau răng hiệu quả. Sử dụng nước muối ấm để súc miệng giúp loại bỏ những mảnh vụn thức ăn sót lại ở trong khoang miệng cũng như các kẽ răng.
Bạn có thể mua chai nước muối bán sẵn hoặc tự pha. Tự pha bằng cách lấy một lít nước đun sôi để nguội pha với 9 g muối để có nồng độ 0,9%. Ngậm và súc miệng trong 30 giây trước khi nhổ ra. Nếu tự pha nước muối tại nhà chú ý pha đúng nồng độ mới có hiệu quả, không nên pha quá mặn hoặc nhạt hơn.
Dùng thảo mộc
Tỏi chứa allicin có khả năng kháng khuẩn mạnh. Nhờ đó, nó có thể xoa dịu cơn đau răng đang dữ dội. Khi dùng, bạn nên nghiền nát tỏi tươi rồi trộn với ít muối, pha loãng với chút nước, đắp lên vùng răng đau.
Trong đinh hương có một loại hợp chất gây tê tự nhiên là Eugenol. Ngoài ra, đinh hương còn có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn, giúp chống n.hiễm t.rùng răng và nướu. Có thể dùng bông gòn thấm tinh dầu đinh hương và đặt lên khu vực đau răng, hoặc ngậm nụ đinh hương khô cho mềm rồi nhai và giữ tại khu vực đau răng trong 30 phút.
Bạc hà cũng có đặc tính gây tê, có tannin là chất kháng khuẩn và kháng viêm hữu hiệu, từ đó làm dịu cơn đau răng. Nếu có lá bạc hà khô, hãy ngâm với nước sôi trong 10 phút, tương tự như hãm trà. Sau khi để nguội, có thể uống trà bạc hà hoặc dùng dung dịch này để súc miệng. Ngoài ra, một túi trà bạc hà có thể để trên ngăn đá tủ lạnh và áp vào má để giảm đau. Có thể dùng tinh dầu bạc hà thấm lên một miếng bông gòn tiệt trùng và đặt vào vào khu vực đau răng, hoặc pha một vài giọt tinh dầu bạc hà vào nước ấm và súc miệng.
Tinh dầu cỏ xạ hương với thành phần chính là thymol, có khả năng sát trùng và kháng nấm. Khi đau răng, có thể nhỏ một giọt tinh dầu cỏ xạ hương vào ly nước ấm rồi lấy súc miệng. Cách súc miệng cũng tương tự như lúc bạn súc miệng với dung dịch nước muối. Một phương pháp khác mà bạn có thể thử là thấm vài giọt tinh dầu cỏ xạ hương vào một miếng bông tiệt trùng và đặt vào vùng răng đau.
Sử dụng oxy già (hay dung dịch hydro peroxide)
Đây là loại nước súc miệng kháng khuẩn hiệu quả khi bị đau răng do n.hiễm t.rùng. Nước súc miệng oxy già cần được pha chế theo tỷ lệ 1:1 giữa dung dịch hydrogen peroxide 3% và nước. Súc miệng với nước súc miệng oxy già trong 30 giây. Sau đó, hãy nhổ ra và súc miệng lại nhiều lần với nước thường. Lưu ý không được nuốt dung dịch oxy già và phương pháp này cần thận trọng với t.rẻ e.m.
Bác sĩ Vũ khuyến cáo nên chọn cách phù hợp với hoàn cảnh cá nhân . Trường hợp có sẵn thuốc giảm đau cũng có thể sử dụng (acetaminophen, gel giảm đau răng cho t.rẻ e.m…). Nếu chưa thấy tác dụng có thể kết hợp nhiều biện pháp.
Tuy nhiên, bác sĩ nhấn mạnh, các biện pháp trị đau răng tại nhà như trên chỉ mang lại hiệu quả tạm thời trong thời gian ngắn. Điều quan trọng là người bệnh cần sớm tiếp nhận điều trị từ nha sĩ khi cơn đau răng kéo dài quá 24-48 giờ. Trong trường hợp đau răng không được điều trị kịp thời, nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn có nguy cơ phát sinh, như n.hiễm t.rùng lây lan từ vùng răng miệng đến toàn thân…
“Giữ răng cũng như nướu khỏe mạnh nhất có thể là biện pháp tốt nhất để phòng ngừa đau răng”, bác sĩ Vũ nói.
Để có hàm răng khỏe mạnh, bạn cần duy trì các thói quen tốt như đ.ánh răng bằng kem đ.ánh răng chứa fluoride hai lần một ngày, trong ít nhất hai phút; hạn chế thực phẩm hoặc thức uống nhiều đường; dùng chỉ nha khoa hoặc dùng bàn chải đ.ánh răng thường xuyên để làm sạch khu vực giữa các răng (kẽ răng) và dưới đường nướu; không hút t.huốc l.á; kiểm tra răng miệng định kỳ hoặc cạo vôi răng 6 tháng/lần.
Hồi phục sau Covid-19
F0 sau khi khỏi bệnh, để nhanh hồi phục nên vận động nhẹ hàng ngày, tiếp xúc với ánh nắng ít nhất 30 phút mỗi ngày, tăng cường dinh dưỡng và tập dưỡng sinh để tăng thể lực.
Thạc sĩ bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cơ sở 3 cho biết: Người có di chứng sau mắc Covid-19 như mệt mỏi kéo dài, ho, khó thở, vấn đề về da, tiêu hóa… cần ăn uống và tập luyện để đẩy nhanh quá trình hồi phục.
“Nên sắp xếp thời gian ngủ nghỉ hợp lý, hạn chế ngủ nhiều vào ban ngày hoặc nằm một chỗ. Điều này sẽ khiến cơ thể trì trệ, với người lớn t.uổi dễ có triệu chứng chóng mặt (do thay đổi huyết áp tư thế) sau đợt nằm lâu. Khuyến khích người bệnh vận động nhẹ gồm: đi bộ chậm, tập thể dục nhẹ, đạp xe đạp rất chậm, tập dưỡng sinh…Vận động nhẹ giúp tiêu hao 200 calo/ giờ”, bác sĩ Kim Oanh chia sẻ.
Nên tiếp xúc với ánh nắng ít nhất 30 phút mỗi ngày , có thể vào buổi sáng sớm hoặc nắng chiều giúp nhịp sinh học của cơ thể được điều hòa. Hạn chế nhìn vào màn hình điện thoại hoăc thiết bị điện tử liên tục trong ngày. Với người đã hoàn thành thời gian tự cách ly, khuyến khích tham gia các hoạt động cùng với người thân như chuẩn bị bữa ăn, dọn dẹp nhà cửa, để sớm quay lại trạng thái sinh hoạt thường ngày.
Đặc biệt với người lớn t.uổi, việc trò chuyện cùng người thân trong gia đình sẽ giúp giảm sự lo lắng, kích thích hoạt động não sau nhiễm bệnh. Khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động tinh thần như đọc sách báo, bàn luận về tin tức, cầu nguyện tùy theo tôn giáo và tín ngưỡng. Trong một số trường hợp cần thiết, có thể tìm đến các chuyên gia hỗ trợ tư vấn tâm lý nếu người bệnh có vấn đề lo lắng, đau buồn kéo dài do trải nghiệm bệnh vừa qua.
Theo bác sĩ Kim Oanh, ở giai đoạn bệnh, mức chuyển hóa cơ bản tăng 10% khi có sốt, khó thở, vì vậy cần tăng cường dinh dưỡng để bù đắp cho sự chuyển hóa đó kể cả khi đã qua giai đoạn nhiễm cấp. Số bữa ăn trong ngày có thể chia 3-5 bữa tùy theo sức ăn.
Mỗi ngày nên ăn 20-30 g chất xơ, 400-500 g rau quả. Hình thức chế biến nên hạn chế chiên xào nhiều dầu mỡ, nên kèm thêm các món súp xay, canh hầm xương, các loại đậu, hạt sen, đại táo, câu kỷ tử… để giúp việc tiêu hóa tốt hơn.
Trong các nguyên tố vi lượng, cần đặc biệt bổ sung kẽm ở nhóm bệnh nhân có triệu chứng mệt mỏi, kém tập trung, buồn ngủ, tiêu hóa kém dễ bị tiêu lỏng. “Với dạng viên uống có thể bổ sung 30-100 mg kẽm nguyên tố/ngày kéo dài 2-3 tháng tùy tình trạng cơ thể. Ngoài ra kẽm có trong các loại thức ăn như: hàu, sò, thịt gia súc, gia cầm, tôm, cua, cá… nên bổ sung cùng với nhóm thực phẩm giàu vitamin C để tăng cường hấp thu”, bác sĩ Oanh khuyến cáo.
Bác sĩ Phạm Ánh Ngân, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cơ sở 3 chia sẻ: Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt, việc tập dưỡng sinh giúp hỗ trợ người bệnh trong thời gian tự cách ly mau hồi phục. Người bệnh có thể thực hành các bài tập thở 4 thời kết hợp xoa ngũ quan…
Để thực hiện bài tập thở 4 thời, người bệnh nằm ngửa thẳng, kê một gối ở mông cao thấp tùy sức. Tay trái để trên bụng, tay phải để ở ngực.
Thời 1: Hít vào đều, sâu, tối đa, ngực nở, bụng phình và căng. Thời gian 4-6 giây, hít ngực bụng nở.
Thời 2: Giữ hơi, mở thanh quản bằng cách liên tục hít thêm, đồng thời giơ một chân giao động qua lại, cuối thời hạ chân xuống. Thời gian 4-6 giây. Giữ hơi hít thêm.
Thời 3: Thở ra, tự nhiên, thoải mái, không kiềm thúc. Thời gian 4-6 giây.
Thời 4: Nghỉ, thư giãn, chân tay nặng ấm. Chuẩn bị trở lại thời 1. Thời gian 4-6 giây.
“Đối với người có triệu chứng khó thở, hụt hơi, nên có người thân bên cạnh khi tập luyện, tập chậm và không gắng sức khi tập. Duy trì thời gian tập 15-30 phút/ ngày. Trước khi tập, có thể kết hợp các bài tập kéo giãn cơ, khởi động khớp như: động tác xem xa xem gần, sờ đất vươn lên, đạp xe đạp tại chỗ,… Ngoài ra, tập kèm với dụng cụ như khăn hoặc gậy để kéo dãn hết tầm vận động của khớp”, bác sĩ Ngân khuyên.
Việc tạo thành một nhóm cùng tập luyện, từ những người thân trong gia đình hoặc nhóm trên mạng xã hội, sẽ giúp người bệnh có tinh thần và kỷ luật cho quá trình tập luyện. Khi độ bền và thể lực của người bệnh được luyện tập, sẽ giúp cải thiện các triệu chứng như: sợ lạnh, nặng ngực, mệt mỏi.
Đối với người bệnh có triệu chứng tiêu hóa như: đầy hơi, khó tiêu, đi phân lỏng kéo dài sau nhiễm virus, nên kết hợp bài tập xoa tam tiêu (làm ấm ngực – bụng) và sử dụng túi chườm thảo dược (hoặc túi chườm ấm) để giữ ấm vùng bụng, sẽ hỗ trợ cải thiện triệu chứng. Đối với người bệnh còn ho khạc đàm kéo dài, trong quá trình tập, người thân có thể hỗ trợ vỗ lưng khạc đàm để giúp bệnh nhân tập ho khạc hiệu quả.
Trong quá trình hồi phục, việc đồng hành rất quan trọng, đặc biệt khi người bệnh phải trải qua một thời gian dài cách ly.
“Nếu các triệu chứng kéo dài, gây cản trở đến sinh hoạt và tinh thần, người bệnh cần đến các cơ sở y tế có điều trị hậu Covid-19 để được thăm khám và điều trị sớm”, bác sĩ khuyến cáo.
Tập luyện nhẹ nhàng và tiếp xúc với ánh nắng 30 phút mỗi ngày giúp cho nhịp sinh học của cơ thể được điều hòa. Ảnh. Lê Cầm
