Lạp xưởng là món ăn hấp dẫn ngày Tết, có hương vị khác nhau ở mỗi vùng miền. Tuy nhiên, món ăn này lại có thể gây hại nếu tiêu thụ quá nhiều trong thời gian dài.
Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Bùi Thị Yến Nhi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ cơ 3, nguyên liệu chính để làm nên món lạp xưởng là thịt lợn, lòng non, muối và gia vị. Thịt được thái nhỏ, băm hạt lựu và ướp với các loại gia vị. Lạp xưởng sau khi được nhồi chặt thịt và mỡ đã tẩm ướp sẽ phơi dưới nắng gió ngoài trời trong khoảng 3-4 ngày hoặc đem hong trên gác bếp.
Thời xưa, chỉ đến tháng Chạp Âm lịch người ta mới làm thịt heo đón xuân. Lạp xưởng là một cách trữ thịt để ăn dần, bảo quản được lâu, giúp mâm cỗ Tết thêm phần đậm đà.
Mặc dù là món ngon phổ biến ở nhiều miền nhưng lạp xưởng có thể ảnh hưởng sức khỏe nếu dùng một lượng lớn trong thời gian dài.
Bác sĩ Nhi phân tích, trong quá trình bảo quản lạp xưởng, một lượng lớn muối thường được thêm vào nên ăn quá nhiều sẽ gây dư thừa ion natri trong cơ thể, dễ dẫn đến tình trạng giữ nước và natri. Việc này có thể khiến bệnh tăng huyết áp trở nên trầm trọng hơn.
Lạp xưởng là một cách trữ thịt để ăn dần ở nhiều vùng miền. Ảnh minh hoạ: Pixabay.
Nếu hàm lượng muối trong lạp xưởng vượt quá mức tiêu chuẩn cho phép, tiêu thụ lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, các bệnh tim mạch, sỏi mật, gan nhiễm mỡ. Đồng thời, gây hại cho niêm mạc dạ dày và tiêu hóa đường ruột, dẫn tới viêm dạ dày ruột mạn tính, loét dạ dày và các bệnh khác.
Bên cạnh đó, lạp xưởng chứa hàm lượng chất béo bão hòa và cholesterol cao, ăn quá nhiều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, hoặc làm nặng thêm các triệu chứng của các bệnh tim mạch hiện có, cản trở việc xây dựng lối sống lành mạnh.
Trong quá trình sản xuất lạp xưởng, người ta có thể cho thêm nhiều gia vị như ớt, muối, chất bảo quản, chất tạo màu… có thể gây kích ứng đường tiêu hóa.
Ngoài ra, quá trình chế biến như hun khói có thể sản sinh ra các chất có hại như hợp chất benzopyrene và hợp chất N-nitroso (nitrosamine, nitrosamide). Bác sĩ Nhi cho rằng nếu thỉnh thoảng mới ăn lạp xưởng thì không phải vấn đề, nhưng khi tiêu thụ với lượng lớn trong thời gian dài, người ăn có thể đối mặt với nguy cơ ung thư vòm họng, thực quản, gan, đường tiêu hóa,…
Tuy nhiên, sự khởi phát và nguyên nhân của bệnh ung thư rất phức tạp, ngoài tác nhân như chất gây ung thư thì đột biến gene cũng rất quan trọng.
Bác sĩ cũng lưu ý lạp xưởng được coi là một dạng thực phẩm giống kiểu thịt sống muối nên cần làm nóng trước khi ăn, nấu chín để đảm bảo an toàn. Tiêu thụ lạp xưởng nên được kiểm soát vừa phải trong chế độ ăn.
Một số nhóm người cần lưu ý khi tiêu thụ món ăn này:
– Tiêu thụ lượng lớn trong thời gian dài có thể gây ra các vấn đề như tăng lipid m.áu, khó tiêu, nóng trong và ảnh hưởng xấu đến bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, mạch m.áu não.
– Người bệnh bị tăng huyết áp, rối loạn lipid m.áu, gan nhiễm mỡ và suy giảm chức năng thận nên hạn chế.
– Người già và t.rẻ e.m nên ăn ít lạp xưởng; phụ nữ có thai cố gắng tránh ăn do món này chứa nhiều muối, và mỡ xấu.
– Những người mắc bệnh đường ruột hoặc tuyến tụy nên ăn ít lạp xưởng vì hàm lượng chất béo cao có thể làm các triệu chứng đường tiêu hóa trở nên trầm trọng hơn.
– Người có cha mẹ, anh chị em trong nhà mắc bệnh ung thư dạ dày, ung thư thực quản hoặc có họ hàng trong đời thứ nhất có khối u đường tiêu hóa cũng không nên ăn nhiều lạp xưởng.
Thời điểm uống trà tốt nhất trong ngày
Trà có công dụng hỗ trợ tiêu hóa nhưng nên uống sau bữa ăn ít nhất 20 phút. Lý do là chất tanin trong đó có thể kết tủa protein.
Tôi uống trà nhiều năm qua, gần đây hay bị mất ngủ. Vậy, tôi có nên ngưng uống trà hay uống vào thời điểm nào thì phù hợp? (Hồng Hoà, 50 t.uổi).
Bác sĩ Phạm Ánh Ngân, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3 tư vấn:
Trà là đồ uống quen thuộc có từ xa xưa. Mỗi vùng miền, đất nước sẽ có các loại trà được chế biến từ các loại thảo mộc khác nhau và thời điểm uống trà trong ngày tương ứng.
Trong một ly trà (khoảng 230ml) chứa từ 30-50mg caffein; trà đóng gói sẽ chứa nhiều caffein hơn trà lá; trà xanh chứa khoảng 60-70mg caffein.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) khuyến cáo một người khỏe mạnh có thể uống tối đa 400mg caffein trong một ngày. Vì thế, tùy theo cơ địa mỗi người mà việc uống trà cũng khác nhau.
Tuy nhiên, cữ trà buổi sáng, chúng ta cần sự tỉnh táo và sảng khoái nên có thể chọn trà xanh, trà ô long, trà long tĩnh, trà sen…
Cữ trà chiều, chúng ta có thể sử dụng một số loại trà hoa như trà hoa cúc, trà hoa hồng, trà tim sen với lượng nước pha vừa phải, giúp an tĩnh tinh thần, dễ đi vào giấc ngủ.
Trà còn có công dụng hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, tanin trong trà có thể kết tủa protein nên dùng trà cách sau bữa ăn từ 20 phút. Những người thiếu m.áu, đang cần bổ sung sắt nên uống trà cách bữa ăn và cách giờ uống thuốc. Lý do vì trà hạn chế sự hấp thu của sắt trong cơ thể.
Bên cạnh đó, một số loại trà lá có thể gây lợi tiểu, chúng ta cần lưu ý hạn chế uống vào buổi chiều tối. Mặc dù nhiều người thích uống trà nhưng không nên thay hoàn toàn nước lọc bằng trà. Chúng ta vẫn cần bổ sung đủ lượng nước uống trong ngày.
