Do bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề từ dịch Covid-19, n.ữ s.inh đã tự h.ành h.ạ bản thân bằng cách rạch tay mình, mỗi lần làm như vậy bệnh nhân đều cảm thấy thoải mái hơn.
BS Trần Thị Sáu – Khoa Khám bệnh (Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương) cho biết, sau khi Hà Nội nới lỏng các biện pháp chống dịch, số người đến khám sức khỏe tâm thần gia tăng hơn bình thường. Bệnh nhân đến khám ở mọi lứa t.uổi nhưng nhóm t.uổi vị thành niên, thanh niên chiếm tỷ lệ cao nhất.
Đa số các bệnh nhân đến khám đều chung một nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch bệnh và việc phải học online lâu dài. Trong đó, có trường hợp bị biểu hiện rối loạn lo âu, trầm cảm khá nặng, đến mức tự h.ành h.ạ cơ thể mình.
“Đó là một n.ữ s.inh năm nay lên lớp 12 ở Hà Nội đến khám vì có hành vi gây tổn thương trên cơ thể. Cụ thể, n.ữ s.inh này d.ùng d.ao c.ắt tay c.hảy m.áu, đáng nói là hành vi này lặp đi, lặp lại chứ không phải là lần đầu tiên”, BS Sáu cho hay.
Bác sĩ Sáu đang tư vấn cho bệnh nhân.
Trước khi bắt đầu năm học mới, n.ữ s.inh này đã có biểu hiện lo âu, buồn chán và dùng vật sắc nhọn tự cắt vào tay. Thời điểm đó, gia đình gọi điện xin ý kiến tư vấn của bác sĩ. Sau khi được tư vấn, tình trạng của n.ữ s.inh đã được cải thiện.
Khi bắt đầu năm học mới, cùng thời điểm giãn cách xã hội nên học sinh phải học online. Học được một thời gian, n.ữ s.inh này tiếp tục xuất hiện tình trạng buồn chán, suy nghĩ tiêu cực…Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc học tập, cùng với đó là các biểu hiện hay cáu gắt và bắt đầu lặp lại hành vi c.ắt t.ay, h.ành h.ạ cơ thể.
Gia đình sau đó đã đưa n.ữ s.inh đến BV Tâm thần ban ngày Mai Hương thăm khám. Tại bệnh viện, n.ữ s.inh chia sẻ với bác sĩ mỗi khi làm đau bản thân như vậy, em cảm thấy tư tưởng thoải mái hơn.
“Sau khi thăm khám, chúng tôi đã phải cho bệnh nhân dùng thuốc, kết hợp với gia đình, dùng biện pháp điều trị tâm lý” , BS Sáu cho hay.
Theo BS Sáu, áp lực học tập, cùng với việc phải ở nhà lâu do dịch bệnh sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý, tư tưởng của mọi người nói chung và lứa t.uổi học sinh nói riêng. Với những trường hợp như n.ữ s.inh trên, khi đang ở lứa t.uổi thay đổi tâm sinh lý nên những tác động khách quan bên ngoài ảnh hưởng rất lớn đến tư tưởng, suy nghĩ, tâm lý, hành vi.
“Để sớm phát hiện và can thiệp kịp thời, vai trò của người thân là rất quan trọng. Bố mẹ thường xuyên phải quan tâm, giám sát các con để phát hiện những bất thường ở trẻ.
Ví dụ như trước đây con vui vẻ, hoạt bát, ngoan hiền nhưng bỗng nhiên thấy con có những thay đổi bất thường về hành vi, hay cáu gắt, rối loạn giấc ngủ thì cần đi khám chuyên khoa tâm thần sớm.
Với trường hợp trẻ tìm đến những cách như rạch tay, h.ành h.ạ cơ thể thì đã ở tình trạng quá nặng, việc điều trị sẽ khó khăn hơn” , BS Sáu tư vấn.
Trong thời điểm dịch bệnh diễn biến phức tạp, cộng với việc học online thường xuyên, nếu bố mẹ không hiểu tâm tư của trẻ, gây áp lực cho trẻ rất dễ khiến trẻ bị ảnh hưởng. Bởi vậy, phụ huynh cần thường xuyên hỏi han, chia sẻ và không gây áp lực, không giao mục tiêu, đặt kỳ vọng quá lớn với con trẻ.
Một vấn đề BS Sáu cảnh báo tới các bậc phụ huynh đó là việc để trẻ tiếp cận các thiết bị điện tử quá dễ dãi, điều này cũng sẽ ảnh hưởng rất lớn với trẻ.
“Sau mỗi đợt học online thường trẻ đến khám về nghiện game, nghiện điện thoại sẽ tăng lên. Đó là chưa kể trẻ dễ tiếp cận các nội dung xấu, độc trên mạng… Vì thế, phụ huynh không chỉ là người quan tâm, giám sát mà còn đóng vai trò là người bạn, chia sẻ với con để giải tỏa áp lực, căng thẳng giúp trẻ cân bằng cuộc sống, thoải mái tâm lý” , BS Sáu khuyến cáo.
Cách bảo vệ đôi mắt trẻ khi học online
Đặt màn hình máy tính đúng vị trí, ngồi đúng tư thế, cứ 20 phút nghỉ ngơi một lần và bổ sung dưỡng chất giúp bảo vệ đôi mắt trẻ.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngân, từng công tác tại khoa Mắt, Bệnh viện đa khoa Đức Giang, trẻ dễ bị mệt mỏi và căng thẳng thị giác sau các chương trình học trực tuyến kéo dài hàng ngày. Nguyên nhân là tư thế ngồi chưa chuẩn xác hoặc vị trí đặt màn hình không phù hợp, thời gian nghỉ ngơi chưa hợp lý, cần khắc phục để giữ gìn đôi mắt và sức khỏe của trẻ.
Ngồi đúng tư thế
Trong khi học, trẻ có thể ngồi các tư thế sai lệch như: Đầu và thân trên cong về phía trước hoặc nghiêng sang một bên… Từ đó, trẻ bị khó chịu, căng thẳng, mệt mỏi trong quá trình học tập, làm việc, gây đau nhức ở cổ và vai, mỏi mắt, kích ứng mắt, mờ mắt, khô mắt và nhức đầu. Nếu quá trình đó kéo dài có khả năng dẫn đến các chấn thương cơ xương liên quan đến tư thế làm việc không hợp lý.
Vì vậy, phụ huynh cần chú ý tư thế ngồi học của trẻ. Trẻ nên được ngồi ghế và bàn học có thể điều chỉnh độ cao, ghế tựa lưng. Đầu và lưng cần thẳng, không nghiêng hoặc cúi, vai xuôi, chân hơi duỗi tạo góc giữa cẳng chân và đùi khoảng 90-130 độ, phần thân trên và đùi tạo một góc mở 90-120 độ, tốt nhất là 100-110 độ vì tư thế này giảm áp lực lên đĩa đệm cột sống và giảm ảnh hưởng bất lợi với cột sống.
Đặt màn hình đúng vị trí
Trẻ có thể khó chịu do màn hình đặt quá cao hoặc quá thấp khiến cho cằm hướng lên trên hoặc phải cúi xuống. Vì vậy, cha mẹ cũng cần chú ý đặt màn hình đúng tầm mắt của trẻ để đảm bảo sức khỏe và hiệu quả học tập.
Theo Trung tâm An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Canada (CCOHS), tiêu chí chiều cao màn hình phù hợp là cạnh trên của màn hình ngang hoặc thấp hơn đường mắt nhìn thẳng, góc tạo ra khi mắt nhìn thẳng và đường thẳng từ mắt trung tâm màn hình khoảng 15 độ, góc tạo bởi cạnh dưới của màn hình máy tính với đường mắt nhìn thẳng khoảng 30 độ. Khoảng cách từ mắt đến màn hình máy tính 40-74 cm, có thể ước lượng bằng chiều dài của một cánh tay người lớn.
Nghỉ ngơi hợp lý
Mặc dù có tư thế ngồi đúng và vị trí màn hình phù hợp, trẻ vẫn có thể bị ảnh hưởng sức khỏe do thường xuyên ngồi quá lâu. Trong điều kiện bình thường, tần suất chớp mắt trung bình khoảng 15-20 lần một phút, sau đó giảm xuống còn 5-7 lần/phút khi làm việc với màn hình máy tính và các thiết bị điện tử, dẫn tới khô mắt. Do đó, t.rẻ e.m và những người thường xuyên phải làm việc với máy tính cần tập thói quen nghỉ ngơi sau một thời gian học tập, làm việc.
Hiệp hội Thị lực Mỹ (American Optometric Association) và Học viện Nhãn khoa Mỹ (American Academy of Ophthalmology) khuyến cáo quy tắc 20-20-20. Tức là, cứ sau 20 phút làm việc với máy tính, hãy rời mắt khỏi màn hình và nhìn vào một vật gì đó cách mắt 20 feet (khoảng 6 mét) trong thời gian 20 giây và thường xuyên chớp mắt với tần suất trung bình vào khoảng 15-20 lần một phút.
Trong quá trình học online, giáo viên nên thiết lập khoảng thời gian mỗi 20 phút một lần để các học sinh trong lớp học rời mắt khỏi màn hình máy tính, nhìn ra vào điểm cách tầm mắt khoảng 6 mét trong thời gian 20 giây. Giáo viên nên nhắc nhở học sinh thường xuyên chủ động chớp mắt khi học với máy tính để tránh triệu chứng khô mắt, mỏi mắt.
Ngoài ra, trẻ cũng không nên học liên tục với máy tính quá lâu, hãy nhắc trẻ đứng dậy và nghỉ ngơi sau mỗi 30 phút, có thể tập một vài động tác thể dục hoặc đi bộ để thư giãn cơ thể. T.rẻ e.m và người lớn cũng cần nghỉ ngơi ít nhất 5 phút sau nửa giờ làm việc.
Học sinh Hà Nội trong một tiết học online đợt đầu tháng 9. Ảnh: H.K
Điều kiện ánh sáng
Khi học trong môi trường thiếu sáng, mắt của trẻ phải điều tiết nhiều, nhanh mệt mỏi, dễ bị rối loạn về thị giác. Nếu đèn quá sáng, trẻ sẽ khó sử dụng màn hình để học do bị ánh sáng che lấp, gây lóa. Nên điều chỉnh độ sáng và độ tương phản màn hình sao cho font chữ, hình ảnh trên màn hình dễ nhìn nhất. Không nên chỉnh độ sáng màn hình quá cao, dẫn đến chói mắt và nhức mắt khi học. Ánh sáng đèn khi học online cũng không nên quá sáng, tối đa 750 lux.
Bổ sung dinh dưỡng
Nên bổ sung các thực phẩm có chứa nhiều vitamin A, B, C, D, E và các yếu tố vi lượng như kẽm sẽ giúp cho mắt thêm sáng. Ví dụ, vitamin A trong các loại rau, quả màu đỏ như cà rốt, cà chua; vitamin C có nhiều trong cam, chanh, ổi; vitamin B trong thịt gà, cá hồi, trứng, sữa, đậu, súp lơ…
