Theo nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Polymers Science, các nhà khoa học đã phát hiện vi nhựa trong nhiều mẫu sữa mẹ ở Italy và điều này làm dấy lên lo ngại về tác động tiềm ẩn đến sức khỏe của trẻ sơ sinh.
Các hạt vi nhựa trên ngón tay người. Ảnh minh họa: The Guardian
Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra các mảnh vi nhựa – bao gồm polyethylene, PVC và polypropylene – trong 76% mẫu sữa của 34 bà mẹ khỏe mạnh sau khi sinh con một tuần ở thủ đô Rome. Tất cả những loại nhựa này đều có thể được tìm thấy trong bao bì nhựa.
Qua khảo sát, nhóm nghiên cứu ghi nhận các phụ nữ trên đã tiêu thụ thực phẩm và đồ uống đựng trong bao bì nhựa, cũng như sử dụng các sản phẩm vệ sinh cá nhân có chứa nhựa. Tuy nhiên, họ không tìm thấy mối liên hệ trực tiếp nào với sự hiện diện của vi nhựa. Điều này cho thấy mức độ phổ biến của vi nhựa trong môi trường khiến con người không thể tránh khỏi nguy cơ phơi nhiễm.
Tiến sĩ Valentina Notarstefano, đồng tác giả của nghiên cứu tại Đại học Bách khoa Marche ở Italy, cho biết bằng chứng về sự xuất hiện của vi nhựa trong sữa mẹ làm gia tăng quan ngại đối với nhóm trẻ sơ sinh cực kỳ dễ tổn thương. Việc thực hiện các biện pháp giảm tiếp xúc với chất gây hại này trong thời kỳ mang thai và cho con bú là rất quan trọng. Tuy nhiên, những lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ vẫn lớn hơn nhiều so với tác hại gây ra do sự hiện diện của vi nhựa.
Nhóm nghiên cứu chưa thể xác định các yếu tố nguy cơ liên quan đến vi nhựa trong sữa mẹ, song Tiến sĩ Notarstefano khuyến nghị phụ nữ mang thai nên tránh thực phẩm và đồ uống được đóng gói trong bao bì nhựa, cũng như quần áo làm bằng vải tổng hợp và mỹ phẩm có chứa vi nhựa. Bà cũng nhấn mạnh rằng nghiên cứu không hạ thấp việc cho trẻ bú sữa mẹ, mà thay vào đó, muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng nhằm tăng cường hành động vì môi trường.
Vi nhựa là các hạt nhựa nhỏ hơn 5 mm, có ảnh hưởng độc hại đối với tế bào con người và động vật, nhưng tác động cụ thể của chúng đối với sức khỏe vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu. Những hạt nhựa nhỏ này có thể mất nhiều thập kỷ để p.hân h.ủy hoàn toàn.
Lần đầu phát hiện hạt vi nhựa ở sâu trong phổi của người sống
Lần đầu tiên trên thế giới, các nhà khoa học đã phát hiện hạt vi nhựa nằm sâu trong phổi của người sống.
Các hạt vi nhựa trên ngón tay người. Ảnh: The Guardian
Theo trang The Guardian (Anh), các nhà khoa học ở Anh đã tìm thấy các hạt nhựa siêu nhỏ từ mô của 11 trong tổng số 13 bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật. Các vi hạt phổ biến nhất là polypropylene (loại nhựa thường được sử dụng trong bao bì thực phẩm và ống nhựa), PET (loại nhựa thường dùng trong chai nước uống). Trước đó, hai nghiên cứu khác cũng đã phát hiện tỷ lệ vi nhựa cao tương tự trong mô phổi được lấy từ quá trình khám nghiệm t.ử t.hi.
Ô nhiễm vi nhựa hiện phổ biến trên khắp hành tinh, khiến con người không thể tránh khỏi nguy cơ phơi nhiễm. Điều này gây ra mối lo ngại về tác động của hạt vi nhựa đối với sức khoẻ của chúng ta. Theo đó, con người có thể hít phải các hạt siêu nhỏ này, cũng như hấp thụ chúng qua thức ăn và nước uống. Người lao động tiếp xúc với mức độ vi nhựa cao cũng có nguy cơ sinh bệnh.
Bà Laura Sadofsky, nhà nghiên cứu tại Trường Y khoa Hull York (Anh), tác giả nghiên cứu, cho biết: “Chúng tôi không nghĩ rằng sẽ tìm thấy số lượng các hạt vi nhựa cao nhất ở vùng dưới của phổi. Thật đáng ngạc nhiên khi tìm thấy vi nhựa ở đường hô hấp nhỏ hơn thuộc phần dưới của phổi. Chúng tôi đã nghĩ rằng các hạt có kích thước rất nhỏ này đáng lẽ ra phải được lọc hoặc bị ngăn lại trước khi con người hít chúng vào sâu như thế này”.
Bà Sadofskytin rằng nghiên cứu mới sẽ cung cấp bước tiến quan trọng trong lĩnh vực ô nhiễm không khí, vi nhựa và sức khỏe con người. Thông tin này có thể được sử dụng để tạo điều kiện thực tế cho các thí nghiệm nhằm xác định tác động của vi nhựa đến sức khỏe.
Nghiên cứu đã được đăng trên Tạp chí Science of the Total Environment. Theo đó, các nhà khoa học đã sử dụng các mẫu mô phổi khỏe mạnh, phân tích các hạt có kích thước nhỏ đến 0,003mm bên trong đó và xác định loại nhựa bằng phương pháp quang phổ. Họ cũng sử dụng các mẫu kiểm soát để tính mức độ ô nhiễm nền.
Trong nghiên cứu ở Brazil năm 2021, các nhà khoa học đã nghiên cứu các mẫu t.ử t.hi và tìm thấy vi nhựa ở 13 trong số 20 người được phân tích. Những người này có độ t.uổi trung bình cao hơn những người tham gia nghiên cứu của bà Sadofsky. Polyetylen là một trong những loại nhựa phổ biến nhất. Các nhà nghiên cứu kết luận những hạt gây ô nhiễm này có tác động nghiêm trọng đến sức khoẻ của con người, sau khi hệ hô hấp hít phải chúng.
Một phân tích của Mỹ về bệnh nhân ung thư phổi năm 1998 cũng tìm thấy nhựa và sợi thực vật (chẳng hạn cotton) bên trong hơn 100 mẫu nghiên cứu. Trong mô ung thư, 97% mẫu có chứa sợi thực vật và trong mô không ung thư, 83% mẫu nghiên cứu bị ô nhiễm.
Hình ảnh chụp X-quang phổi. Ảnh minh hoạ: Independent.ie
Lượng lớn rác thải nhựa đang bị xả ra môi trường và vi nhựa xuất hiện phổ biến khắp thế giới, từ những ngọn núi cao nhất như đỉnh Everest đến những vực sâu nhất dưới Thái Bình Dương. Các vi hạt đã được tìm thấy trong nhau thai của phụ nữ mang thai và chuột mang thai. Sau đó, chúng nhanh chóng đi qua phổi vào tim, não và các bộ phận khác của thai nhi.
Một phân tích gần đây đã đ.ánh giá nguy cơ ung thư khi hít phải hạt vi nhựa: “Cần có nhiều nghiên cứu chi tiết hơn về cách thức chất dẻo vi mô và nano ảnh hưởng đến cơ thể con người. Liệu chúng có thể biến đổi tế bào và tạo ra chất sinh ung thư hay không, đặc biệt trong bối cảnh sản xuất nhựa đang gia tăng theo cấp số nhân”.
Hồi tháng 3, các nhà khoa học cũng lần đầu phát hiện vi nhựa trong m.áu người. Nghiên cứu chỉ ra rằng các hạt này có thể di chuyển khắp cơ thể và có thể ẩn trong các cơ quan của con người. Dù vẫn chưa rõ chúng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao, song kết quả quan sát trong phòng thí nghiệm cho thấy vi nhựa gây hại cho tế bào người. Việc các hạt ô nhiễm trong không khí xâm nhập vào cơ thể người cũng liên quan đến hàng triệu ca t.ử v.ong sớm mỗi năm.
